Tiếng Mẹ Đẻ - Vũ Hạ

Hiện tại nhân loại có khoảng 500 thứ tiếng được sử dụng, nhiều hay ít tùy vùng miền và số lượng cư dân. 3 ngôn ngữ thịnh hành nhất là Quan Thoại, Tây Ban Nha và tiếng Anh.

Nhiều ngôn ngữ tuy ít người sử dụng nhưng vẫn tồn tại đến ngày nay, và còn phải kể đến một số ngôn ngữ mới được ra đời theo chân một quốc gia mới thành lập như tiếng Serbo-Croate tách rời thành Serbe và Croate, Hindoustani phân thành Hindi và Ourdou khi nước Pakistan thành lập vào năm 1947…

Nhưng theo thống kê của ONU thì cứ mỗi 2 tuần lễ nhân loại lại mất đi 1 thứ tiếng cùng những đặc điểm văn hóa. Đấy là những ngôn ngữ ít người sử dụng bị chèn ép trong một quốc gia rộng lớn, đông dân. Cũng có trường hợp tiếng mẹ đẻ cạnh tranh kịch liệt với ngôn ngữ quốc gia hợp chủng như tiếng Berbère chẳng hạn, được 35% người Algérie và 50% người Ma Rốc dùng trở thành ngôn ngữ chính của một số quốc gia quanh vùng.

Nhiều bậc phụ huynh nghĩ rằng : để không cản trở bước tiến, con em chỉ nên học ngôn ngữ chính thống của quốc gia cư ngụ, và loại hẳn tiếng mẹ đẻ. Đây là một sai lầm đáng tiếc. Vì cách nay khoảng 20 năm tại Mali (vùng đất thuộc Pháp và giành được độc lập từ năm 1960) đã có một cuộc thử nghiệm bằng cách tạo 2 nhóm học sinh riêng biệt đi từ lớp nhỏ nhất đến lớp cuối bậc tiểu học ; 1 nhóm học bằng Pháp ngữ, nhóm kia được dạy bằng thổ ngữ và dần rót Pháp văn vào theo thời gian. Kết quả cho thấy : nhóm "thổ ngữ" vượt trội nhóm kia trên toàn thể các bộ môn, kể cả… Pháp văn vào năm cuối tiểu học.

Phần đông những người thông thạo 2 thứ tiếng hoặc hơn nữa thú nhận rằng họ suy nghĩ, biểu tỏ tình cảm, thậm chí ngủ mơ bằng… tiếng mẹ đẻ ; ngay cả ở những người không thuần thục lắm và cũng ít sử dụng đến.

Tiếng mẹ đẻ là tiếng nói của nguồn gốc, của gia đình, của tuổi thơ. Tiếng mẹ ru là âm thanh đẹp đẽ nhất mà ta nghe được khi đến với cuộc đời nầy.

Vũ Hạ

_________________________________

(Viết tóm gọn theo một bản tin trên RFI tiếng Pháp 21/02/2019