Thơ Cung Chi Vun Đắp Phong trào Thiếu Nhi - Lê Đình Thông

Lê Đình Thông

Thơ Cung Chi

Vun Đắp Phong trào Thiếu Nhi

Ÿ •1986 : thầy Phó tế Phạm Bá Nha nhờ tôi viết bài ‘‘Bầy Chim Việt Trên Sân Nhà Thờ Giáo Xứ’’, đăng trong Kỷ Yếu 10 năm (1986-1996) của Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể Việt Nam tại Pháp.

Ÿ• 2016 : thầy Nha điện thoại nhắc tôi viết bài nhân kỷ niệm 30 năm thành lập PTTN/TT. Như vậy là 20 năm đã qua rồi. Tôi lục lại sách báo cũ, lấy tập Kỷ Yếu in năm 1986. Tuy là giấy láng, nhưng vì xem lại nhiều lần, tập tài liệu cũng nhăn nheo theo năm tháng. Chỉ có lề sách còn nguyên vẹn. ‘‘Giấy rách phải giữ lấy lề’’. Như vậy cũng là một gợi ý về đề tài trong lúc chưa biết là sẽ viết gì.

Đoàn Kitô Vua Giáo Xứ Paris ra đời năm 1986, 24 năm sau Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể (Mouvement Eucharistique des Jeunes) được thành lập. Ngày nay khăn quàng TNTT tung bay tại 65 quốc gia, trong số có Việt Nam và các cộng đoàn công giáo Việt Nam tại Pháp, Hoa Kỳ, Úc. Đây là phong trào giáo dục công giáo (mouvement éducatif catholique). Nói đến giáo dục là phải nói đến người trồng cây. Người xưa có câu : Bách Niên Chi Kế Mạc Như Thụ Nhân (百年之計,莫如樹人 : Kế trăm năm không gì bằng trồng người). Tục ngữ ta lại có câu : Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Ngày nay, hoa thiếu nhi sinh nhiều trái, nhiều người là bác sĩ, nha sĩ, dược sĩ,  cũng có người là kỹ sư hoặc nhà quản trị kinh doanh. Người có công trồng cây thiếu nhi là linh mục Đinh Đồng Thượng Sách, lúc còn ở Việt Nam là nhà giáo, được văn học công giáo nói đến với bút hiệu Cung Chi. Người xưa thường nói : Văn Dĩ Tải Đạo (文以載道), Cung Chi gầy dựng Phong Trào bằng cách ươm vần thơ, vun trồng giáo dục cho nhiều thế hệ thanh thiếu niên Giáo Xứ. Bài viết này trích dẫn những vần thơ Cung Chi để nói thay tâm nguyện của cha tuyên úy Đinh Đồng Thượng Sách và các thành quả giáo dục của phong trào.

A - BA ĐIỂU TÂM NGUYỆN :

Ngay từ khi thành lập, Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể (viết tắt: PTTN/TT) được thắp sáng bằng ba tâm nguyện  soi đường cho hành trình 30 năm (1986-2016) và vẫn còn tiếp nối:

1)  Phương pháp linh đạo của thánh I Nhã :

I Nhã là phiên âm tên thánh Ignace de Loyota (1491-1556), sáng lập Dòng Tên. Linh đạo I Nhã triển khai ý nghĩa nhân vị công giáo : tâm hồn (esprit) nối kết (theo chiều dọc) với Thiên Chúa, thân xác (corps) tương quan với thế giới quanh ta (theo chiều ngang), bằng kinh nghiệm huyền nhiệm (expérience mystique). Ý nghĩa giáo dục của linh đạo I Nhã mà Phong Trào triển khai chú trọng quy hướng về Chúa Kitô (christocentrique), qua việc phục vụ cộng đoàn và xã hội: in action contemplativus.

Linh đạo thánh I Nhã giúp đời sống nội tâm triển nở, giúp ta yêu mến Chúa Kitô trong chân lý. Phong Trào thường xuyên mở ra các trại sa mạc, trở lại truyền thống ki tô giáo trong hai thế kỷ III và IV, các vị ẩn sĩ sống trong sa mạc hoặc các miền hoang vu để cầu nguyện và suy niệm Tin Mừng :

Đi vào sa mạc trong tâm hồn

Âm thầm cầu nguyện thiết tha hơn

Chúa từng chay tịnh trong hoa địa

Bốn chục ngày đêm thiết tha luôn.

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 119,

bài Lời dâng lên)

Trong sa mạc, các huynh trưởng và đoàn viên TNTT sống lại Tin Mừng cám dỗ (Évangile des tentations): ‘‘Thần Khí liền đẩy Người vào hoang địa. Người ở trong hoang địa bốn mươi ngày, chịu Sa tăng cám dỗ, sống giữa loài dã thú, và có các thiên sứ hầu hạ Người.’’ (Mc 1,12-13). Cung Chi đã chép lại lời cầu nguyện trong sa mạc qua bốn câu lục bát :

Bốn mươi ngày đêm trời sa mạc

Cuộc trường chay hành xác thân người

Chịu cơn đói khát rã rời

Sa tăng cám dỗ dùng lời chước ma.

(Thương Ngàn Thương, tập III,

bài Bốn mươi, 1972-2012)

2) Lòng tôn sùng Thánh Thể :

Năm 1962, PTTN/TT của Pháp ra đời tại Toulouse, xuất phát từ Nghĩa Binh Thánh Thể (Croisade Eucharistique) do Dòng Tên sáng lập để cầu nguyện cho hòa bình trên thế giới. Nhờ Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII khuyến khích, Phong Trào từ Toulouse lan rộng khắp nước Pháp và trên khắp thế giới. Tại Pháp, Phong Trào là đóa hoa năm cánh : 

- Lửa Mới (Feu Nouveau) : 9 - 11 tuổi

- Chứng nhân trẻ (Jeunes Témoins) : 11 - 13 tuổi

- Nhân chứng hôm nay (Témoins aujourd’hui : 13 - 15 tuổi

- Đội ngũ Hy Vọng (Équipes Espérance) : 15 -17 tuổi

- Đội Tông Đồ (Équipes apostoliques) : 17 - 19 tuổi.

PTTNTT/Đoàn Kitô Vua tại Giáo Xứ được chia làm ba ngành như sau :

- Ngành Ấu

- Ngành Thiếu

- Ngành Nghĩa.

Cha Đinh Đồng Thượng Sách, dòng Thánh Thể, sáng lập và điều hành Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể từ ngày thành lập (22/06/1986) đến nay. Ngài noi gương thánh Pierre-Julien Eymard (1811-1868) là Tông đồ Thánh Thể.

Năm nay sinh nhật hai trăm năm

Tổ phụ Eymard, đấng thánh nhân

Say mến Bánh Thiêng từ thuở nhỏ

Kính tôn Rượu Nhiệm suốt thời già

Nhiệt thành rao giảng tàn hơi sức

Xuôi ngược hy sinh trọn xác thân

Nam nữ con dòng và cháu giống

Thay nhau chuyển lửa khắp trần gian.

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 187,

bài Tổ phụ Dòng Thánh Thể)

Lửa thiêng Thánh Thể thắp sáng PTTN/TT xuyên suốt lịch sử 30 năm và nơi con tim mỗi đoàn viên:

Lạy Thánh Thể là niềm trông cậy

Là nguồn vui thẳng đáy tâm hồn

Con nghe lửa cháy trong lòng

Muôn tia yêu mến mặn nồng thiết tha.

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 53,

bài Chạy đến)

Trong 10 điều Tâm Niệm của Phong Trào, hai điều mở đầu nói lên lòng tôn sùng Thánh Thể :

1 - Thiếu Nhi mỗi sáng dâng ngày

Điểm tô đời sống hương bay

nguyện cầu.

2 - Thiếu Nhi Thánh Thể nhiệm mầu

Tôn sùng rước lễ nhà chầu viếng thăm.

Chính vì TNTT luôn ghi nhớ và thực thi các điều tâm niệm, Phong Trào không ngừng lớn mạnh trong hành trình 30 năm qua.

2)     Trọng trách linh mục :

Linh đạo Y Nhã và lòng tôn sùng Thánh Thể chắp đôi cánh trong sứ mạng linh mục của Cha Đinh Đồng Thượng Sách. Ngài thác lời cha Jerzy Popielusko, bày tỏ tâm nguyện chăm lo cho Phong Trào :

Tôi là Linh mục quyết dấn thân

Lo phần linh đạo cho cộng đoàn

Vì dân, vì nước, vì Thiên Chúa

Xác bị băm vùi rất bạo tàn.

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 18,

bài Bấc Đèn)

Vì  dân vì nước, ngài mở các lớp dạy tiếng Việt. Vì Thiên Chúa, ngài mở các lớp Giáo lý. Cả hai hội nhập trong các sinh hoạt đều đặn của Phong Trào, trong tinh thần hiệp thông :

Linh mục là người tạo hiệp thông

Qui tụ đoàn chiên chung cánh đồng

Một kẻ dưới chân cây Thánh Giá

Mến Chúa say sưa đến tận cùng.

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 143,

bài Người linh mục)

Nhân Năm Thánh Lòng Thương Xót, linh mục thi sĩ Cung Chi sáng tác bài thơ :

Linh muc là người được xót thương

Để đem thương xót tới muôn phương

Cho người mong mỏi niềm thương xót

Cho kẻ đợi chờ nỗi xót thương
Ôi Đấng xót thương đầy nhẫn nhục

Lạy nguồn thương xót rộng bao dung

Xin thêm thương xót từng linh mục

Cảm biết phận mình... để xót thương.

(Bài Thương Xót,

 tài liệu riêng của tác giả)

Tôn chỉ của Phong Trào đề cao nhân vị của mỗi người. Ý hướng này giúp cho Phong Trào dấn bước suốt 30 năm vừa qua và những năm tháng sắp tới:

Cho con rõ được anh em con

Mỗi người hạt ngọc sang linh ơn

Mỗi người tác phẩm thật vô giá

Để mỗi ngày qua thương mến hơn.

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 3,

bài Ánh s áng)

Năm 1986, PTTN/TT được thành lập. Hai năm sau, trước Hội Đồng Âu Châu ở Strasbourg, ĐGH Gioan-Phaolô II đã tuyên bố: ‘‘Người công giáo tôn trọng giá trị vô giá của mỗi con người. Đạo công giáo chỉ rõ Lịch sử không phải là chu kỳ vô nghĩa, nhưng có ý nghĩa Giao ước mà Thiên Chúa khấn ban’’.

Giá trị của mỗi đoàn viên PTTN/TT từ ấu đến thiếu và nghĩa sinh được chứng minh qua thành quả giáo dục của Phong trào qua một số vần thơ Cung Chi.

B - THÀNH QUẢ GIÁO DỤC

CỦA PHONG TRÀO :

Công trình giáo dục nào cũng được đánh giá qua các thành quả. Không có số liệu nào cho biết chính xác thành quả giáo dục của Phong Trào. Chúng tôi dựa vào một số các thơ Cung Chi để lượng định :

1)

Lan tình dào dạt kể từ đây

Triển vọng ngày mai hạnh phúc đầy

.

(16/05/1990)

(Thương Ngàn Thương, tập I, tr. 208,

bài Đường tình yêu)

2)

Sĩ Tâm ‘‘nhất hướng… thủy chung’’

Trăm năm tạc một chữ đòng thấu xương.’’

(01/10/2005)

(Thương Ngàn Thương, tập II, tr. 166,

bài Tấm lòng kẻ sĩ)

3)

Hoàng-Đan Tâm thể vàng son

Chiêu-Anh Thư tụ nguồn tinh hoa

(10/10/2009)

(Thương Ngàn Thương, tập II, tr. 174,

 bài Tin yêu)

4)

Bảo Trọng đời ai tựa đời mình

Phương Tâm lòng ấy đẹp thơm xinh

Ngọc nhẫn xuân huyên bùi duyên kiếp

Tim lan hương ngát mối chung tình.

(Thương Ngàn Thương, tập II, tr. 151,

bài Chung tình)

5)

Thịnh Ngoan Mẫn Thảo Trọng Nhân

Danh Thơm Phương Nghĩa Huyên Tâm để đời

(26/10/2009)

(Thương Ngàn Thương, tập II,

bài Vui lây)

6)

Hoan lạc tinh thần, chân hạnh phúc

Khôi Lan vui hát khúc duyên lành.

(31/12/2010)

(Thương Ngàn Thương, tập III, tr. 107,

bài Khúc duyên lành)

Trong số 6 bài thơ kể trên, hôn lễ đầu tiên đề thơ Cung Chi cử hành năm 1990, bốn năm sau khi thành lập Phong Trào. Từ đó đến nay, nhiều thế hệ huynh trưởng, nghĩa sĩ  đã thành hôn. Chỉ riêng 6 bài thơ trên đây, hoa trái Phong Trào gồm nhiều kỹ sư, bác sĩ, chuyên viên điện ảnh, chuyên viên ngân hàng, chuyên viên phòng thí nghiệm v.v. Trong lãnh vực mục vụ, một cựu huynh trưởng trở thành linh mục Dòng Tên, một huynh trưởng là người giúp lễ chính (clerc) của ĐHY André Vingt-Trois.

v

Bài này đã mượn nhiều vần thơ Cung Chi, cùng nhìn lại hành trình 30 năm của Phong Trào. Chúng tôi xin thay lời kết luận bằng thơ trích trong Thi tập Thương Ngàn Thương (tập III, tr. 226) :

Nhìn Đoàn Thiếu Nhi

Như đàn chim ri

Các chiều thứ bảy

Học hành chạy nhảy

Nhà tuy đã to

Vẫn còn co ro

Vì không đỉ chỗ...

Giáo Xứ Paris, mùa Phục sinh 2016

Lê Đình Thông