Lời chúa

VĂN HÓA & GIA ĐÌNH

SÁCH báo GIÁO XỨ

HÌNH ẢNH SINH HOẠT

VIDEO

Thánh Osacar ROMERO (1917-1980)

THÁNH OSCAR ROMERO

Giám Mục Tử Đạo của người nghèo

Salvador,1917-1980

GIÁO XỨ VIỆT NAM tổng hợp

gày 14.10. 21018, sau HĐ GM về Giới Trẻ, tại Roma (3-28. 10.2018), ĐGH Phanxicô đã phong thánh cho Chân Phước TGM Oscar Romero cùng với 6 vị khác, (x. GXVN Janvier 2019, tr.28). Lễ kính tân hiển thánh là 24.3, ngày ĐC bị sát hại, 1980.

Báo Giáo Xứ xin tổng hợp về cuộc đời vị anh hùng tử đạo thời đại qua đôi nét : Thời thơ ấu, yêu và tử đạo vì người nghèo.

Thời thơ ấu và ơn gọi

Tên đầy đủ của ĐC Oscar Romero là Oscar Arnulfo Romero y Galdamez. Đức TGM. Oscar Romero sinh ngày 15.08.1917 tại Ciudal Barrios, Salvador, con thứ 3 trong gia đình có 8 người con. Song thân là Ông antos Romero và bà Guadalupe de Jesu Galdamez. Từ nhỏ, Oscar học được từ cha mẹ lòng kính mến và cầu nguyện với Chúa. Người mẹ đã dạy con kinh Truyền tin và lần Chuỗi Mân Côi. Năm 11 tuổi cậu Rước Lễ Lần Đầu. Năm 12, hết tiểu học, cậu học nghề mộc.

Ngài thụ phong linh mục tại Rôma, 04.04.1942. Sau khi thụ phong linh mục cha Romero tiếp tục ở lại Roma. Vì cuộc nội chiến, thiếu linh mục, ngài được gọi về nước. Trong hơn 20 năm, ngài làm cha xứ, thư ký cho Tòa giám mục San Miguel. Năm 1970, cha Oscar Romero được tấn phong giám mục và làm phụ tá cho Đức Cha Chavéz, Tổng Giám Mục San Salvador. 23.02.1977, làm TGM. San Salvador.

Tình yêu cho người nghèo

Ngày 12.03.1977, cha Rutilio Grande, dòng Tên, đầu tiên được ngài truyền chức, can đảm đấu tranh cho những người nghèo, bị sát hại. Chứng kiến cảnh linh mục can đảm đấu tranh cho người nghèo bị giết hại như vậy, Ðức cha Romero phản ứng rất mạnh. Ngài ra lệnh đóng cửa trường học, trong ba ngày, đình hoãn mọi thánh lễ trên toàn quốc trong tuần lễ kế tiếp, ngoại trừ một lễ đặc biệt, tại nhà thờ chính tòa. Trong bài giảng tại thánh lễ đặc biệt đó cũng như trong các thánh lễ các Chúa Nhật tiếp theo, ngài đã lên tiếng tố cáo những tội ác, bất công.

Để phản đối việc chính phủ, trước các vụ bắt bớ, giết hại, ngài đã không tham dự lễ nhậm chức của tân tổng thống của nước này. Ngài tuyên bố: “Giáo Hội không được đo lường bằng sự hỗ trợ của chính phủ mà bằng chính tính trung thực, tinh thần cầu nguyện theo tinh thần Tin Mừng, lòng tin tưởng, sự chân thành”.

Một cử chỉ khác được coi là mạnh dạn là việc ngài quyết định cho mở cửa chủng viện tại trung tâm thủ đô San Salvador và ngày thứ hai Phục Sinh năm 1978 để đón tiếp bất cứ nạn nhân nào của các vụ bạo động. Hàng trăm người vô gia cư, đói rách và bị hành hung đã đến chủng viện.

Và một quyết định nữa nói lên việc ngài toàn tâm toàn lực đấu tranh cho công lý, cho người nghèo là việc ngài cho ngưng xây cất nhà thờ chính tòa San Salvador. Ngài nói: “Khi nào chiến tranh chấm dứt, những người đói khổ được ăn uống đầy đủ và trẻ con được giáo dục, lúc đó chúng ta sẽ tiếp tục xây cất nhà thờ chính tòa”.

Chính sự cương quyết và can đảm đó, ngài đã trở thành cái gai trong mắt những người có quyền, có thế lực tại El Salvador. Ngài luôn bị đe dọa, luôn phải đối diện với nguy hiểm. Biết vậy, ngài vẫn không im lặng, hay tìm một nơi khác an toàn. Chiều ngày 24.3.1980, Đức Cha Romero cử hành Thánh lễ cầu hồn cho thân mẫu của một người bạn tại bệnh viện ở thủ đô San Salvador. Ngài bị bắn chết ngay sau bài giảng. Chính phủ, ngoài những lời xin lỗi chung chung không có bất cứ cố gắng nào nhằm đưa ra ánh sáng vụ giết hại ĐTGM Romero. Cho đến nay, kẻ nào đã bắn hạ ngài vẫn bí mật.

Thiếu tá Alvaro Rafael Saravia, người được cho là đã trực tiếp nhúng tay vào vụ sát hại ĐTGM Romero được khéo léo dàn xếp, di cư sang Mỹ vào giữa thập niên 1980, để chạy tội nhưng y bị bắt và bị đưa ra tòa. Trước tòa án tại California, Alvaro Rafael Saravia không nói một lời nhằm bác bỏ hay công nhận trách nhiệm của mình trước cáo buộc đã giết hại ĐTGM Romero. Y cũng không thèm mướn luật sư. Tòa án tại California đã trưng ra những bằng cớ không thể phủ nhận được về vai trò trực tiếp giết hại Đức Cha Romero của ông Saravia, và vai trò ông này trong Biệt Đội Tử Thần El Salvador cũng như liên hệ giữa ông này và cố đại tá Roberto D'Aubuisson, người đã thành lập đảng ARENA. Tòa truyền cho ông Saravia phải đền cho thân nhân Đức Cha Romero 10 triệu Mỹ kim.

Đại tá Roberto D'Aubuisson được báo chí El Salvador cho rằng là người đã ra lệnh cho thiếu tá Alvaro Rafael Saravia bắn chết Đức Cha Romero. Tuy nhiên, con trai ông này cũng lấy tên Roberto vừa đắc cử thị trưởng một thành phố lớn tại El Salvador, cũng có mặt trong buổi lễ phong Chân Phước và đưa ra những phát biểu như thể họ hàng nhà Aubuisson không liên can gì tới cái chết của Đức Tổng Giám Mục.

Tử đạo vì người nghèo

Một lời nổi tiếng của ĐTGM Oscar : ‘’Trước lệnh giết người do ai đó ban ra, luật pháp của Thiên Chúa theo đó ‘Ngươi chớ giết người!’ phải thắng thế. Không một người lính nào có nghĩa vụ phải tuân theo một lệnh lạc chống lại luật pháp của Thiên Chúa... nhân danh dân tộc đau khổ này, dân tộc mà tiếng kêu than của họ bay tới trời cao càng ngày càng thống thiết hơn, tôi van xin anh em, tôi khẩn cầu anh em, và tôi ra lệnh cho anh em nhân danh Thiên Chúa, ngưng ngay tức khắc sự đàn áp này”.

Những lời này, được phát trực tiếp trên đài phát thanh riêng của ngài trên toàn thể lãnh thổ. Những lời ấy được thốt ra từ bục giảng của nhà thờ chính tòa Thánh Tâm ở thủ đô San Salvador vào ngày Chúa Nhật 23.3.1980. Đó là một lời cầu xin chân thành gửi đến các thành viên của lực lượng an ninh chính phủ và biệt đội tử thần là những kẻ đã bắn giết và tàn sát những người nghèo và những người bị tước đoạt ruộng đất ở El Salvador. Nhưng, những lời ấy cũng là bản án tử hình cho Đ TGM Romero. Thật vậy, chưa đầy 24 giờ sau khi thốt ra những lời này ngài đã phải chết. ĐC Romero thừa biết lập trường kiên quyết bảo vệ người nghèo sẽ chỉ có một kết quả là cái chết. Trong chuyến thăm Rôma, cuối tháng Giêng năm 1980, ngài nói với cha Lucas Moreira Neves, tổng thư ký Bộ Giám Mục, rằng chẳng bao lâu ngài sẽ bị ám sát. Tòa Thánh đề nghị chức vụ trong giáo triều Rôma để ngài tạm xa những căng thẳng ngày gia tăng trong nước. Ngài từ chối.

Hôm thứ Hai, 24.3, ngài trở về sau một chuyến đi trưa tại La Libertad trên bờ biển với một nhóm nhỏ sinh viên, và đi thẳng vào tu viện Dòng Tên tại Santa Tecla, để tìm cha Segundo Azcue, là cha giải tội để xưng tội. Ngài nói với cha Segundo Azcue: “Tôi muốn được sạch mọi tội lỗi khi tôi ra trình diện trước mặt Thiên Chúa”. Lúc 5g30, ngài có mặt trong cộng đoàn nữ tu dòng Camêlô ở Bệnh viện Divine Providence ở San Salvador, để chuẩn bị cử hành thánh lễ cầu nguyện cho Doña Sarita, là mẹ của anh Jorge Pinto, người bạn và là chủ biên của nhật báo El Independiente. Tòa soạn của anh Jorge Pinto vừa bị đặt bom nổ tung chỉ vài tuần trước đó. Bạn bè và các cố vấn thân cận của Đức Cha Romero rất lo lắng. Các chi tiết của buổi cử hành phụng vụ xuất hiện trên báo chí quốc gia. Thánh lễ bắt đầu lúc 6g chiều tại nhà nguyện của bệnh viện, với sự tham dự của các nữ tu, gia đình và bạn bè của Doña Sarita. Sau này, nghĩ lại mọi người đều thấy tính chất tiên tri của những bài đọc trong ngày. Chẳng hạn như bài Phúc Âm theo Thánh Gioan : “Đã đến giờ Con Người được tôn vinh... Nếu hạt lúa gieo vào lòng đất mà không chết đi, thì nó vẫn trơ trọi một mình; còn nếu chết đi, nó mới sinh được nhiều hạt khác”.(Ga 12: 23-26)

Áp dụng Lời Chúa vào tình cảnh khốn cùng mà dân nước El Salvador phải chịu, ngài chia sẻ với cộng đoàn: “Điều quan trọng là đừng yêu mình đến nỗi không dám dính líu vào những việc liều lĩnh mà lịch sử đòi hỏi... Bất cứ ai vì lòng yêu mến Chúa Kitô hiến thân phục vụ tha nhân, người ấy sẽ được sống giống như hạt lúa mì dù chết đi, nhưng thật ra chỉ chết về mặt bề ngoài”.

Cũng trong bài chia sẻ cuối cùng ấy, ngài cũng xác tín: “Tôi tin trong sự chết có sự sống lại. Nếu người ta giết tôi, tôi sẽ được sống lại trong lòng người dân Salvador của tôi”. Kết thúc bài chia sẻ, ngài tới giữa bàn thờ chuẩn bị dâng bánh rượu, đồng hồ chỉ 6g 24 phút. Lúc đó, chiếc Volkswagen màu đỏ áp sát cửa nhà nguyện. Khi Đức Cha cầm đĩa thánh trên bàn thờ thì một phát súng duy nhất vang lên. Ngài quỵ xuống sàn phía sau bàn thờ ngay dưới chân cây thánh giá lớn, bất tỉnh, máu chảy ra từ miệng, mũi và tai.

Bên trong nhà nguyện nhỏ hỗn loạn. Một nhiếp ảnh gia người được ký hợp đồng chụp những hình ảnh của buổi lễ lặng lẽ biến mất. Đ TGM được nhanh chóng khiêng lên một chiếc xe tải gần đó và đưa vội đến bệnh viện Policlínica. Lễ phục của ngài đẫm máu. Vài phút sau, ngài tắt thở. Dường như điều này chính xác là những điều Đ TGM Romero tiên liệu. Cái chết của ngài khi đang chuẩn bị đọc những lời truyền phép rất long trọng trong thánh lễ, đưa ra một ví dụ hùng hồn về vị thánh nhân, mục tử thánh thiện đưa ra chứng tá sống động cho những lời của Chúa Giêsu “Này là Mình Ta sẽ bị nộp vì anh em”.

Sứ điệp ĐTC Phanxico

Dịp phong chân phước cho ĐTGM Oscar Romero, đề cao tấm gương Tân Chân Phước và mời gọi toàn dân El Salvador tiến vào con đường hòa giải đích thực. Khi viết, qua sứ điệp :

”Lễ phong chân phước cho Đức Cha Oscar Arnulfo Romero Galdámez, cố chủ chăn tổng giáo phận San Salvador yêu quí, là động lực vui mừng lớn lao cho dân Salvador và cho chúng ta là những người đang được hưởng tấm gương, những người con ưu tú Giáo Hội. Đức Cha Romero đã xây dựng hòa bình bằng sức mạnh của tình thương, làm chứng về đức tin bằng cuộc sống hiến thân đến cùng.

”Chúa không bao giờ bỏ rơi dân Ngài giữa những khó khăn và luôn tỏ ra quan tâm đối với những nhu cầu của dân. Chúa thấy sự áp bức, Ngài nghe tiếng kêu đau thương của con cái và chạy đến cứu giúp để giải thoát họ khỏi áp bức và đưa họ đến miền đất mới, màu mỡ và rộng rãi, đất ”chảy sữa và mật” (x. Xh 3,7-8). Như xưa kia Chúa đã chọn Môisê để, nhân danh Ngài, hướng dẫn dân, Chúa vẫn còn tiếp tục khơi lên những mục tử theo con tim Ngài, dẫn dắt đoàn Chiên Chúa một cách khôn ngoan và sáng suốt (x. Cr 3,15).

”Tại đất nước tươi đẹp ở Trung Mỹ này, được Thái Bình Dương tưới gội, Chúa đã ban cho Giáo Hội một Giám Mục nhiệt thành, kính mến Chúa và phục vụ anh chị em, trở thành hình ảnh của Chúa Kitô Mục Tử Nhân Lành. Trong thời kỳ sống chung khó khăn, Đức Cha Romero đã biết hướng dẫn, bênh đỡ và bảo vệ đoàn chiên của Người, luôn trung thành với Tin Mừng và hiệp thông với toàn thể Giáo Hội. Sứ vụ của Người trổi vượt vì sự quan tâm đặc biệt đối với những người nghèo khổ nhất và bị gạt ra ngoài lề. Và trong cái chết của Người, lúc cử hành hy tế thánh của tình yêu và hòa giải, Người đã nhận được ơn đồng hóa trọn vẹn với Đấng đã hiến mạng sống vì đoàn chiên.
”Trong ngày vui mừng này đối với Quốc Dân Salvador, cũng như cho các nước anh em Mỹ châu la tinh, chúng ta cảm tạ Thiên Chúa vì đã ban cho vị Giám Mục tử đạo khả năng nhìn và nghe nỗi đau khổ của dân, và uốn nắn con tim của mình, để nhân danh Chúa, hướng dẫn và soi sáng cho dân, đến độ thực thi trọn vẹn lòng bác ái Kitô (Vatican News 25.5.2015)

Hồ sơ và phép lạ xin phong thánh

Đức Cha Oscar Romero là người con của Giáo Hội và Tin Mừng. Dân Salvador xem Ngài là vị tử đạo, cầu nguyện trước mộ Ngài trong hầm nhà thờ chính tòa. Hồ sơ xin phong thánh diễn tiến mau chóng. Ngày 13.9.1993, Tòa Thánh nhìn nhận cái chết của ĐC là tử đạo đức tin. Hồ sơ phong Thánh của giáo phận Salvador xong và đệ trình Tòa Thánh (1994-2014). Ngày 3. 2015, được ĐTC Phanxicô chuẩn y. Ngày 23.5.2015, tại Salvador, ĐHY Angelo Amato phong Chân Phước cho ĐTGM Oscar Romero.

Sau đây là phép lạ qua sự bầu cử của Thánh Tử Đạo. Bà Cecilia Flores, 35 tuổi và chồng tên Alejandro Rivas 42, ở Mejicanos, vành đai San Salvador. Năm 2016, Cecilia vào tình trạng thập tử nhất sinh. Ngày 23.5.2015 hai vợ chồng cùng tham dự lễ phong Chân Phước của ĐC Romero. Lúc đó, Cecilia mang thai rất phức tạp nguy hiểm vào tháng thứ 5, sẽ phải mổ vào 3.9.2015. Thấy vợ đau khác thường, nên chồng đem vợ đến nhà thương sớm hơn (27.8) và 28.8.2015, bé Luis Carlos chào đời. Sau đó sức khỏe bà Cecilia ngày càng tồi tệ, đau bụng, bị bệnh gan nguy hiểm, thiếu máu và hôn mê. Bác sỹ bó tay, tuyên bố với chồng không làm gì được, ông tin thì hãy cầu nguyện. Chồng thất vọng và hiểu mình sắp mất vợ.

Bất ngờ, 2g sáng, 29.8.2015, ông chồng mở cuốn Thánh Kinh của bà nội Rebecca, người sùng kính hay nói về ĐC Romero là vị anh hùng. Ông thấy trong sách có hình ĐC Romero. Lập tức ông nói và cầu với ĐC Romero : Từ nhỏ, bà con hay nói về Cha, xin Cha khẩn cầu cho vợ con, Cecilia. Sáng hôm sau ông thấy nội tạng bà Cecilia có dấu hiệu hoạt động. Ông xin bạn bè cầu nguyện. Ông tin ĐC đã nhậm lời. Một tuần sau vợ xuất viện. Bà Cecilia chia sẻ : Tôi khám phá trong các bài giảng về đức tin lòng can đảm của ĐC. Xin ĐC canh giữ gia đình và đất nước chúng tôi. Ngày 6.3.2018, ĐTC Phanxicô phê chuẩn nhìn nhận phép lạ này, hoàn tất để tuyên phong ĐC Romero lên Hiển Thánh và quyết định phong Thánh vào 14.10.2018 cùng với 6 Chân Phước khác (Vatican News, 13.10.2018)