NÓI VỀ MỘT GIÁP MÈO HOANG (1963 -1975)
XÃ HỘI HỌC ĐẤT NƯỚC CHUYỂN ĐỔI
N |
hân
tháng Tư năm nay, GS Vũ Quốc Thúc có nhã ý gặp gỡ chúng tôi ngay tại tư gia. Ngồi
quanh bàn tiệc ngoài GS Thúc còn có LS Lê Trọng Quát, GS Phạm Đăng Sum và chúng
tôi. Thời điểm vừa là lịch sử, được nói đến với Tháng Tư Đen, lại vừa mang ý
nghĩa thời gian. Sau tuần trà, LS Lê Trọng Quát cho biết, với danh nghĩa cựu Quốc
vụ khanh VNCH, vừa gửi văn thư cho Tổng thống Donald John Trump lưu ý về việc
Hoa Kỳ và Trung Cộng cùng với 10 quốc gia khác từng cam kết bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ của cả VNCH lẫn Hà Nội. Trong khuôn khổ quốc tế công pháp, sự thực thi
các cam kết quốc tế này có khả năng ngăn chận tham vọng khống chế biển Đông của Bắc Kinh về
hàng hải, khai thác dầu khí và hải sản. Cũng trong viễn tượng vừa
kể, vai trò một nước Việt Nam độc lập, tự chủ vô cùng cần thiết trong địa lý
chiến lược khu vực hiện nay. Tiếp theo, chúng tôi bắt đầu câu chuyện.
Ngày
30/04/1975 nhằm năm Ất Mão. Hẳn con mèo xui xẻo với vận nước. Tục ngữ ta có câu
: mèo đến nhà thì khó. Khốn khó vì chồng
thì bị lao tù oan uổng, vợ con ở nhà ăn bo bo thiếu thốn. Theo người xưa, mèo đen
vào nhà gieo rắc tai ương, còn mèo trắng báo hiệu chết chóc. Con mèo Ất Mão
1975 có cả đen lẫn trắng. Cả nước gặp xui xẻo. Nhiều người chết vất vưởng trong
các trại cải tạo, rập khuôn lao cải của Tầu. Biết bao người chết oan nơi biển cả.
Có năm Mão nào như năm Mão 75 ? Bắt đầu từ Quý Mão 1963, người ta phá hết kỷ
cương. Chiến
sĩ chiến đấu kham khổ, nhưng lãnh đạo chia năm xẻ bảy nên đất nước ngày càng
thêm nát bấy. Năm Mèo chuốc nhiều điều nghịch lý. Mèo thích ăn cá nhưng mèo lại
sợ nước. Ở trời Âu, vào thời Trung Cổ, mèo đen là hiện thân của yêu ma, quỷ
quái.
Xem
lại sử sách nước ta, vào năm Quý Mão (43), quân Mã Viện tiến chiếm thành Long
Biên. Lịch sử năm Ất Mão 1975 cũng vậy thôi. Năm 1979, bộ Ngoại giao Hà Nội
công bố bạch thư, kêu đích danh nước Tầu là quân bành trướng Bắc Kinh, Mao Trạch
Đông chủ trương Nam tiến. Chỉ vì bả công danh, lợi lộc, cuốn Bạch thư 1979 nay
trở thành mớ giấy lộn.
Vào
năm Đinh Mão 967, Đinh Bộ Lĩnh dẹp tan mười hai sứ quân. Năm
Tân Mão 1771, quân Tây Sơn đại thắng quân Thanh. Đinh Bộ Lĩnh và Nguyễn Huệ đều
là dân giã. Nếu mèo đen năm 1975 làm dân tình khốn khổ, mèo trắng năm Đinh Mão
2017 hẳn sẽ gieo rắc tai ương, chết chóc cho những Lê Chiêu Thống thời đại.
Ngoài
ý nghĩa lịch sử, còn có thể nghiên cứu ngày 30/04 về phương diện xã hội học.
Nói đúng ra là xã hội học chuyển đổi (sociologie des mutations). Nếu mutation mà dịch là thay đổi vẫn chưa diễn
tả được đầy đủ ý nghĩa. Mutation do cổ
ngữ Hy Lạp μεταλλαγή. Trong tiếng Pháp, động từ muter (tiếng la tinh : mutare), có nghĩa là thuyên chuyển. Nên
dịch là chuyển đổi (ý nghĩa động), thay vì thay đổi (ý nghĩa tĩnh). Trong năm
nay, đất nước sẽ có hàng hàng lớp lớp Đinh Bộ Lĩnh và Nguyễn Huệ nổi dậy, khiến
nhiều Lê Chiêu Thống vác cờ đỏ sao vàng bỏ nước lưu vong.
Theo
GS Georges Balandier, ‘‘chuyển đổi có nghĩa là chuyển từ cơ cấu xã hội này sang
cơ cấu xã hội khác. Không thể nói đến chuyển đổi mà cơ cấu vẫn
không thay đổi (nous ne parlerons pas de mutation tant que nous restons dans
une même structure). Nếu cơ cấu hiện tại là độc tài đảng trị, cơ cấu chuyển đổi
sẽ là dân chủ, pháp trị. Luật pháp nghiêm minh sẽ luận tội những kẻ đàn áp dân
lành, làm giàu bất chính. Sự chuyển đổi là tất yếu, vì mọi xã hội bắt buộc phải
tiến triển.
Còn trời, còn đất, còn
non nước
Có lẽ ta đâu mãi thế này
?’’
Nguyễn
Công Trứ
Lịch
sử những năm Mão chứng minh sự tiến triển không thể đảo ngược (évolution
irréversible). Sự chuyển đổi phát xuất từ cơ cấu nội tại (mécanismes internes),
nhưng đồng thời là động thái bên ngoài (dynamique du dehors). Nghiên cứu xã hội
học cho thấy cơ cấu trong nước đã chín mùi. Mỗi biến cố xảy ra là thêm giọt nước
tràn ly. Cơ cấu của lịch sử nói chung,
nói riêng là lịch sử chính trị những năm Mão bắt đầu bằng tình huống đầu
(situation initiale), đưa đến yếu tố khởi động (élément déclencheur), tiếp theo
là điểm mấu chốt (noeud), sau cùng là hồi chung cục (dénouement), kết thúc bằng
tình huống cuối (situation finale).
Chúng tôi tạm kết luận cuộc mạn đàm 30 tháng Tư
trong khuôn khổ xã hội học bằng một bài thơ :
Năm
xưa Quý Mão nước suy vong
Cửa
nhà tan nát phận long đong
Tháng
Tư dân tình luôn ta thán
Lên
non cải tạo xác ngoài đồng
Con
thuyền vượt biển lênh đênh mãi
Bão
tố ngoài khơi sóng biển Đông
Lịch
sử sang trang thời vận mới
Năm
nay vận nước sẽ hưng thông.
Paris, tháng Tư 2017
Lê Đình Thông
Bài viết khác
Tổng Thống Macron Thị Sát Tiến Trình Tái Thiết Nhà Thờ Đức Bà Paris - Lê Đình Thông
Giáo Hội Nhật Bản - Lm FX Hồng Kim Linh PSS
ĐTGM Michel AUPETIT Cử Hành Nghi Lễ Rửa Chân Trong Nhà Thờ Đức Bà Paris Hồi Sinh - Lê Đình Thông
Thánh Giuse, Quan Thầy Giáo Hội hoàn vũ và Giáo Hội Việt Nam - Lm Giuse Hoàng Minh Thắng
ĐTC Phanxicô : Vị Mục Tử Nhân Lành Che Chở Đàn Chiên Khỏi Bầy Sói DAECH - Lê Đình Thông
05/03 : ĐTC Tông Du IRAK Và Sự Tích Cây Sồi FATIMA - Lê Đình Thông
ĐTC Phanxicô Đảm Bảo Nguyên Tắc Độc Lập Của Hệ Thống Tư Pháp Toà Thánh - Lê Đình Thông
THÁNG 11/2021 ĐTC PHANXICÔ TÔNG DU NƯỚC PHÁP - Lê Đình Thông
Sứ điệp Mùa Chay 2021 của Đức Thánh Cha Phanxicô
Toà Thánh Cải Tổ Sâu Rộng Hệ Thống Tư Pháp - Lê Đình Thông
ĐTC Phanxicô Tuyên Bố Sẽ Chích Ngừa COVID-19 - Lê Đình Thông
ĐHY George Pelle Tiên Đoán Đức TGM Paris Michel AUPETIT Sẽ Là Giáo Hoàng - Lê Đình Thông
Năm Thánh Giuse 8/12/2020 - 8/12/2021
Chủ Mưu và ba Tòng Phạm Sát Hại Cha Hamel Ra Trước Toà Đại Hình - Lê Đình Thông