PHỎNG VẤN RFI VỀ Ý NGHĨA LỄ GIÁNG
SINH
VÀ QUY CHẾ QUỐC TẾ THÀNH PHỐ JÉRUSALEM
²
Ngày 21/12/2017, đài RFI Việt ngữ đã phỏng vấn GS Lê Đình Thông về ý nghĩa lễ Giáng sinh và quy chế quốc tế Jérusalem. Nội dung cuộc phỏng vấn như sau :
Nhấn vào đây để nghe audio
M |
ỗi năm đến dịp Giáng Sinh, một thiếu nhi hướng đạo xuống hang đá Bethleem, đem ngọn lửa biểu tượng ánh sáng hoà bình chuyển ra thế giới. Hang đá nơi Chúa hài đồng chào đời cách nay 2017 năm, theo thánh kinh, hiện nằm trong vùng lãnh thổ Palestine, sát một chốt an ninh của Israel. Trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng, hòa bình Trung Đông càng mong manh như ánh lửa trong đêm. Ngày 06/12/2017, Đức Giáo Hoàng Phanxicô kêu gọi " sự khôn ngoan và cẩn trọng " của con người, vào lúc tổng thống Mỹ Donald Trump loan báo một quyết định " được xem là quả bom nguyên tử " : công nhận Jerusalem, thánh địa của ba tôn giáo lớn, là thủ đô của Israel, gây bất bình cho thế giới Hồi Giáo.
Nhà báo Tú Anh (RFI) :
Ngày 25/12 sắp tới, khắp nơi trên thế giới
đón mừng việc Chúa Hài đồng sinh ra ở Bê Lem. Nhân sự việc này, giáo sư có thể cho
biết ý nghĩa của lễ Giáng sinh ?
GS Lê Đình Thông :
Bê Lem cách
Jérusalem 12 km về phía đông nam, trong miền núi Judée,
trên độ cao 800 mét, trồng nhiều nho, olive và trái vả. Nơi đây vốn là nguyên
quán của vua David. 700 năm trước công nguyên, tiên tri Mikha đã nói trước việc
Chúa Cứu thế sẽ giáng sinh : ‘‘Phần ngươi, hỡi Bêlem
Épratha, ngươi nhỏ bé nhất trong các thị tộc Giuđa, từ nơi ngươi, Ta sẽ cho xuất
hiện một vị có sứ mạng thống lãnh Israël.’’ (Mikha, 5,1)
Sau này,
thánh sử Luca đã trình thuật việc Chúa giáng sinh như sau : ‘‘Từ
thành Nazarét (miền Galilê), Giuse lên thành vua Đavít tức là Bêlem (miền Giuđê),
vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đavít. Khi hai người tới đó, bà
Maria tới ngày mãn nguyệt khai hoa. Bà sinh con trai đầu lòng, lấy
tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong
nhà trọ. Trong vùng ấy, có những người chăn chiên sống ngoài đồng và thức đêm
canh giữ đàn vật. Bỗng sứ thần Chúa đứng bên họ, và vinh quang của
Chúa chiếu tỏa chung quanh, khiến họ kinh khiếp hãi hùng. Nhưng sứ thần bảo họ:
"Anh em đừng sợ. Này tôi báo cho anh em một tin mừng trọng đại, cũng là
tin mừng cho toàn dân : Hôm nay, một Đấng Cứu độ đã sinh ra cho anh
em trong thành vua Đavít, Người là Đấng Kitô. Anh em cứ dấu này mà nhận ra Người
: anh em sẽ gặp thấy một trẻ sơ sinh bọc tã, nằm trong máng cỏ". Bỗng có
muôn vàn thiên binh hợp với sứ thần cất tiếng ngợi khen Thiên Chúa rằng:
"Vinh danh Thiên Chúa trên trời, bình an dưới thế cho người thiện tâm."
(Lc 2,1-12)
Bút ký của
thánh sử
cho thấy một Thiên Chúa khiêm hạ, yêu thương, xuống trần đ ể mang lại bình an cho nhân loại. Khiêm hạ, yêu
thương, bình an là ba ý nghĩa lớn nhất của lễ Giáng sinh, được biểu hiện nơi máng
cỏ Bê Lem vậy.
RFI : Giáo
sư vừa nói đến ý nghĩa lớn nhất của lễ Giáng sinh là hòa bình. GS nghĩ sao về quyết
định mới đây của tổng thống Donald Trump chuyển sứ quán Mỹ về Jérusalem ?
Ngày 07/12, trên mạng
xã hội trực tuyến, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã viết như sau : ‘‘Tôi
giữ lời hứa (chuyển sứ quán về Jérusalem) khi ra tranh cử mà các tổng thống tiền
nhiệm đã không làm’’. Thiết tưởng cũng nên nhắc lại, vào năm
1995, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật chuyển Sứ quán Mỹ về Jérusalem
(Jerusalem Embassy Act), đồng thời công nhận thành phố này là thủ đô Israël. Từ
1995 đến nay, cứ mỗi sáu tháng, chính phủ Mỹ lại triển hạn việc thi hành đạo luật.
Quyết
định chuyển sứ quán được phe diều hâu thân Israël, Hội thánh Tin lành và một số
tỷ phú Mỹ gốc Do thái như Sheldon Adelson, Morton Klein tán thành.
Từ
khoảng 30 năm nay, cánh bảo thủ trong Hội thánh Tin Lành ở Mỹ ảnh hưởng đến chính
sách đối ngoại của Mỹ. Danh xưng ‘‘Évangélique’’ xuất hiện tại Mỹ vào năm 1942,
với việc thành lập Tổng hội Tin Lành Hoa Kỳ (National Association of
Evangelicals), quy tụ các nhà thần học nổi tiếng như George Whitefiels, John
Wesley. Theo viện thăm dò Gallup thực hiện năm 2005, 42% người Mỹ theo đạo Tin
Lành (évangélique). 56% tín hữu Tin Lành tán thành chính sách đối ngoại của đảng
Cộng hòa ủng hộ Israël. Hội thánh Tin Lành Mỹ căn cứ vào câu nói trong Kinh thánh :
‘‘Ta sẽ làm cho ngươi thành một dân lớn và sẽ chúc phúc cho ngươi.’’ (St,
12,2).
RFI : Giáo sư vui lòng cho biết lập trường của Tòa
thánh Vatican trước quyết định của tổng thống Trump ?
Vào
cuối buổi triều yết ngày 06/12, Đức Thánh Cha Phanxicô đã kêu gọi các bên tôn
trọng hiện trạng (statu quo) của Jérusalem. Kitô giáo, Do thái giáo và Hồi giáo
đều coi Jérusalem là thánh địa.
RFI : Giáo sư có thể giải thích rõ hơn về thuật ngữ
‘‘hiện trạng’’ vừa được Đức Thánh Cha nói tới ?
Hiện
trạng Jérusalem được quy định từ năm 1947 :
-
Năm 1917, nước Anh có quyền ủy trị đối với Palestine. Anh quyết định cho dân tộc
Do thái được quyền thiết lập quốc gia trên một phần lãnh thổ Palestine.
-
Năm 1947, Liên Hiệp Quốc chia Palestine thành hai nước : Ả rập và Israël.
Jérusalem được đặt dưới sự kiểm soát của Liên Hiệp Quốc.
Hiện
trạng này đã bị đe dọa với một loạt biến cố sau đây :
-
Năm 1949, sau khi chấm dứt chế độ ủy trị của Anh và sau cuộc chiến với các nước
Ả rập, Israël dời đô từ Tel-Aviv về Jérusalem.
-
Năm 1967, sau khi chiếm đóng phía đông Jérusalem, Israël coi Jérusalem là thủ đô
vĩnh viễn và bất khả phân.
-
Năm 1980, Quốc hội Do thái (Knesset) coi Jérusalem là thủ đô thống nhất của Do
thái. Quyết định này không được quốc tế công nhận.
Ngày
nay, Jérusalem chia đôi. Israël thiết lập các định chế như Quốc hội, hầu hết các
Bộ, Ngân hàng Trung ương ở phần đất phía đông. Dân số gồm 290 000 người Do
thái, 10 ngàn người mang các quốc tịch khác.
Phần
đất phía đông gồm các di tích tôn giáo thuộc về chính quyền Palestine, với khoảng
500 ngàn người, 60% là người Á rập, 40% là người Do thái.
Từ
nhều năm nay, Israël đẩy mạnh chính sách di dân tại khu vực phía đông
Jérusalem, xây cất nhiều nhà cửa trong các khu phố Ả rập và phần đất Palestine.
RFI :
Quy chế pháp lý hiện nay của Jérusalem như
thế nào ?
Ngày 23/09/1947, Đại hội đồng LHQ thành lập Ủy ban đặc
nhiệm nghiên cứu về việc nước Anh hết thời hạn ủy trị. Với 25 phiếu thuận, 13 phiếu chống, 17 phiếu trắng, Ủy
ban đưa ra dự thảo nghị quyết bao gồm việc phân chia Palestine làm hai :
Nhà nước Ả rập và Nhà nước Israël. Thành phố Jérusalem được quốc tế hóa. Dự thảo
này được Đại hội đồng LHQ chấp thuận thông qua nghị quyết 181-11 ngày
29/11/1947, có hiệu lực từ ngày 01/12/1947. Các nước Ả rập tuyên bố sẵn sàng chấp
nhận chế độ quốc tế cho Jérusalem, với điều kiện LHQ đảm bảo sự ổn định thường
xuyên. Israël tán thành kiểm soát quốc tế đối với các nơi thờ phượng, nhưng
không chấp nhận thiết lập chế độ quốc tế đối với phần còn lại của thành phố.
Hàng năm, Israël tổ chức Ngày Jérusalem
(Yom Yerushalayim) kỷ niệm việc thống nhất thành phố vào năm 1967.
RFI : Ngoài Tòa thánh, thế giới phản ứng ra sao
trước quyết định của tổng thống Trump
Mặc
dầu con rể của tổng thống Trump là Jared Kushner tiếp xúc với các nước ả rập
thân Mỹ như Arập Saoudite, nơi có hai thánh địa La Mecque và Médine, các Tiểu Vương
quốc Á rập Thống nhất và Ai cập. Tuy nhiên, các nước này đều lên tiếng phản đối
quyết định của tổng thống Trump, vì ngôi đền Hồi giáo Al-Aqsa ở Jérusalem được
coi là thánh địa thứ ba của đạo Hồi.
Tám
quốc gia, trong số có Pháp, Anh và Ai cập yêu cầu Hội đồng Bảo an họp khẩn cấp.
14 quốc gia thành viên Hội đồng Bảo an, không kể nước Mỹ, đều coi quyết định của
Washington là không phù hợp với các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc.
Về mặt quốc tế công pháp, ngày 29/11/1947, Đại hội đồng
LHQ đã chấp nhận các khuyến nghị của Ủy ban đặc biệt về Palestine. Jérusalem trở
thành một thực thể riêng biệt, thuật từ pháp lý gọi là corpus separatum, được hưởng quy chế lãnh thổ quốc tế (territoire
international).
RFI: Tình trạng hiện
nay của Jérusalem ra sao ?
Chỉ vài giờ sau quyết định gây tranh cãi, tổng thống
Donald Trump đã ký lệnh triển hạn thêm 6 tháng việc chuyển sứ quán Mỹ về Jérusalem. Các tổng thống tiền nhiệm cũng triển hạn mỗi
sáu tháng. Quyết định không đúng lúc của ông Trump đã dấy lên làn sóng phản đối.
Trong
khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OCI), ngày 12/12/2017,
các thủ lãnh hồi giáo trên thế giới họp tại Istanbul mượn gió bẻ măng, lên tiếng
kêu gọi thế giới thừa nhận khu vực phía đông Jérusalem là thủ đô của Nhà nước
Palestine. Các đòi hỏi này đều không đi đến đâu, vì Jérusalem sẽ còn giữ nguyên
hiện trạng theo như ý kiến của Đức Thánh Cha Phanxicô.
v
Bài viết khác
Con Số Linh Mục được truyền chức tại Pháp năm 2024 và 4 Linh Mục Việt Nam - Công Bình
Đức Tổng Giám Mục Marek Zalewski làm Đại diện Toà Thánh Vatican thường trú tại Việt Nam - HĐGMVN
Thánh Đa Minh và 11 Thánh Tử Đạo Đa Minh Tây Ban Nha tại Việt Nam - Công Bình
Thánh Lễ Khai Mạc Thượng Hội Đồng Giám Mục - Lê Đình Thông
Một số Tín Hữu Người Việt Từ Paris tham dự Gặp Gỡ Địa Trung Hải - Lê Đình Thông
23/09/2023 : ĐTC Phanxicô Kết Lễ Tại Vélodrome Marseille - Lê Đình Thông
Mater Coeli ĐTC Phanxicô cử hành Thánh Lễ tại Steppe Arena (Oulan-Bator) - Lê Đình Thông
Hình Đại Hội Hành Hương Các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam tại Lộ Đức 2023 - Ban Nhiếp ảnh
Vidéo : Đại Hội Hành Hương Các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam tại Lộ Đức 2023 - Huy Quyên
Nữ Vương Tử Đạo Regina Martyrum - Lê Đinh Thông
ĐTC PHANXICÔ LẦN CHUỖI TẠI FATIMA - Lê Đinh Thông
Chúc Mừng Hai Tân Linh Mục Antôn Nguyễn Đại Lợi và Phêrô Hoàng Mạc Văn - Công Bình
Thánh Lễ Truyền chức của Tân Linh Mục Giuse Lê Quang Vinh SJ thứ bảy 06/05/2023 - Công Bình
Bổ Nhiệm Linh Mục Giuse Huỳnh Văn Sỹ làm Giám Mục Chính Toà Giáo Phận Nha Trang
Biên Bản Hội nghị thường niên kỳ I năm 2023 của Hội đồng Giám mục Việt Nam
Bổ Nhiệm Giám Mục Chính Toà Giáo phận Hà Tĩnh và Phát Diệm, Giám Mục Phó Giáo Phận Cần Thơ - HĐGMVN
Dòng Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ : 90 Năm hiện diện tại Việt Nam - Lê Đình Thông