Lời chúa

VĂN HÓA & GIA ĐÌNH

SÁCH báo GIÁO XỨ

HÌNH ẢNH SINH HOẠT

VIDEO

Đức Phanxico thăm Mauritius 2019 - Thi Chương

CHUYẾN TÔNG DU CỦA ĐỨC PHANXICÔ

TẠI MOZAMBIQUE, MADAGASCAR và MAURICE

Từ 04 đến 10.09.2019

Thi Chương

gày 27. 3.2019, Ông Alessandro Gisotti, Văn Phòng Báo Chí Vatican thông báo : Từ ngày 4 đến 10.9. 2019 ĐGH thăm 3 nước Nam Phi : Mozambique, Madagascar và Maurice. Đây là chuyến đi quốc tế lần 31 trong triều đại. Lần thứ 6 trong năm và lần thứ 4 đến Phi châu

Ba Logo khác nhau của 3 nơi trong chuyến đi, đều có hình ĐGH. Mozambique : Hình ĐGH chiếm phân nửa bản đồ Mozambique. Madagascar : Hình ĐGH ở giữa đảo Madagascar. Murice : Hình ĐGH sau lá cờ Maurice, bên cạnh có chữ PELERIN DE PAIX. Ngày 2.9, trước khi đi Madagascar, ĐGH đã gửi thông điệp : cám ơn sự chuẩn bị cho cuộc viếng thăm và đề cao vẻ đẹp thiên nhiên và thánh thiện của giáo hữu trong vùng.

Ngày 3.9.19 trước khi, ĐGH đến viếng và dâng hoa cho ĐM tại đền thờ Đức Bà Cả, Roma, như phó thác và xin ĐM chúc lành cho chuyến đi này. Khi vừa trở về Roma, ngày 9.9.2019, ĐGH ghé tạ ơn ĐM ngay, sau mới về Vatican nghỉ và làm việc.

Châm ngôn ĐGH ùn trong chuyến tông du này : Hy Vọng, Hòa Bình và Hòa Giải.

Hy vọng khôi phục sớm cho vùng, vì trong thời gia qua, cơn lốc xoáy nhiệt đới, hạn hán ở Idai và Kenneh, phía bắc ba nước nam Phi Châu này, làm 600 người chết đói và 900 triệu người thiệt hại ảnh hưởng hoa màu trồng trọt.

Đã có thỏa thuận duy trì Hòa bình và Hòa Giải được ký kết, 6.8.2019, do sự tranh giành quyền lực chính trị quyết liệt gây thánh chiến giữa Mặt Trận Giải Phóng Mozambique và Osulo Momade của lãnh đạo nhóm Mozambique National Residence (Renamo) (Vietcatholic 29.8.2019)

TỔNG QUÁT VỀ BA NƯỚC

NƯỚC MOZAMBIQUE

Nước Mozambique nằm ở Đông Nam Phi châu, có diện tích 799.380 csv trong đó 786.386 csv là đất liền, cựu thuộc địa của Tây Ban Nha. Dân số 28,9 triệu dân, đa số gốc Phi, rất nhỏ là người châu Âu hay Ấ n Độ. Tiếng nói chính thức là Bồ Đào Nha. Hiện thời, ông Philippe Nyusi là Tổng Thống, và ông Carlo Agostinho do Rojario, cả hai thuộc Frelimo. Quốc Hội có 250 ghế, nhiệm kỳ 5 năm. Theo thống kê 2018, Mozambique có 8.784 công giáo. Có 3 Tổng Giáo Phận, 9 giáo phận, 337 giáo xứ, 659 linh mục, 1820 nữ tu, 21 bệnh viện và 8 nhà dưỡng lão. Sứ Thần Tòa Thánh là ĐTGM Diergiorgio Bestoldi.Trung bình mỗi người ở đây, mức sống có 2 Mỹ kim. Năm 1988, Thánh GH Gioan Phaolo II đã đến đây.

NƯỚC MADAGASCAR

Nước Madagascar là đảo tại Ấn Độ Dương, có diện tích 587.041csv, người Meriba, thuộc chủng tộc Mã Lai- Phi châu. Nói tiếng Mã Lai, Pháp và Ả Rập. Trước do Pháp cai trị, Tướng Charles de Gauille trao trả độc lập, năm 1958. Tổng Thống đương nhiệm là ông Andry Mirina Rajochinay và vợ là bà Mialy Rajochinay, công giáo. Thủ Tướng là ông Christian Ntsceny.Có Thượng Viện 63 ghến, Hạ viện 151 ghế. Dân số 23.572.000 dân, công giáo 7.934.000 chiếm 34%. Có 3 Tổng Giáo Phận, 18 Giáo Phận, 423 giáo xứ, 1654 linh mục và 4778 nữ tu. Sứ Thần Tòa Thánh là TGM Paolo Rocco Gualtieri, 58 tuổi.

NƯỚC MAURICE

Nước Mauritce là quần đảo ở Ấn Độ Dương, diện tích 2040 csv, cách Madagascar 800 cs. Dân cư hầu hết là người Ấn, di cư từ Mozambique, Madagascar hay Sénégal, nói tiếng Creole, Pháp và Anh. Trước, Maurice là thuộc địa của Anh, giành độc lập từ 12.3.1968. Nay theo dân chủ cộng hòa, có Tổng Thống là ông Paramaslyum Pilay Vyapoary, Công giáo. Thủ tướng kiêm bộ trưởng Tài Chánh là ông Pravind Jugnauth, Ấn giáo. Quốc hội gồm 66 dân biểu, nhiệm kỳ 5 năm. Theo thống kê 2011, Maurice :40% là Ấn giáo, 26% là Công Giáo, có 47 giáo xứ, 97 linh mục. Nhà thờ chính tòa là Thánh Louis.

CHÍNH CUỘC CÔNG DU

Đến Mozambique, 6g30, ngày 4.9.2019. Tại phi trường quốc tế thủ đô Maputo, có ghi thức ngoại giao đón chào ĐTC. Sau đó, ĐTC về Tòa Khâm Sứ nghỉ.

Sáng 5.9.2019, ĐGH đến dinh Tổng thống ở Ponte Vermenlha, gặp Tổng Thống, Thủ tướng, chính phủ, ngoại giao đoàn và đại diện dân sự. ĐGH đọc diễn văn : ĐGH nhấn mạnh đến hiệp ước hòa bình mới ký kết, 6.8.2019, do sự tranh giành quyền lực chính trị quyết liệt gây thánh chiến giữa Mặt Trận Giải Phóng Mozambique và Osulo Momade của lãnh đạo nhóm Mozambique National Residence (Renamo), bắt đầu có kết quả. Duy trì hy vọng trong nước mọi người là anh em cả, không còn xung đột. Qúi vị đã trải qua đau khổ phiền lòng, quyết tâm xây dựng tương lai lâu bền, một lãnh thổ duy nhất vẹn toàn. Như Vị Tiền Nhiệm, Đức Gioan Phaolô II (1988) nhắc nhở, hết người thiếu ăn, ai cũng có nhà ở, các em có trường học huấn giáo, người đau ốm hay già cả có bệnh viện chăm sóc. (Vietcatholic 5.9.2019)

Chiều cùng ngày, tại nhà thờ Đức Mẹ Vô Nhiễm. ĐTC gặp hàng giáo sỹ, giáo lý viên, đại diện hội đoàn. ĐTC nhắn nhủ các người dấn thân phục vụ Chúa. Canh tân Ơn gọi từng làm con tim chúng ta bùng cháy và Gíao Hội mẹ giúp chúng ta nhận định, khẳng định sứ mệnh. ĐGH nghe các chứng tá, gặp khó khăn, thách thức, yếu đuối, hạn chế trong phần vụ. Lại ngạc nhiên vì những thiếu xót trước Lòng Thương Xót Chúa. ĐTC hài lòng về những GLV đóng góp tích cực cho mở mang đức tin con em. Khó khăn thời cuộc tình huống là thử thách luyến tiếc củ hành củ tỏi Ai Cập. Đừng bận tâm. (Ds 11, 5)

Chiều tại sân vận động Masaquene Maputo, ĐGH gặp giới trẻ và nói với họ : Cha hân hạnh bên các con như mục tử hơn người chăn chiên. Biết qúi trọng con chiên, tìm kiếm và chăm sóc. Nhìn thấy các con vui hát là hãnh diện. Đó là niềm vui chia sẻ, hòa giải của đất nước các con đang sinh sống. ĐTC hướng về đại diện các tôn giáo, ĐTC đặt hai câu hỏi : Một là, làm thế nào biến giấc mơ thành sự thật. Câu khác, làm thế nào kéo người trẻ lo việc quốc gia quan tâm. Việc làm người trẻ chứng minh : đưa thế giới tới chân trời, đổi mới và tương lai.

Sáng 6.9.2019, lúc 8,45, ĐGH đến thăm bệnh viện Zimpeto, gần thủ đô, có khoảng 200 trẻ em, do 15 nhà truyền giáo và 150 nhân viên. Cơ sở còn phục vụ người nghèo khắp nơi đến. Bên cạnh bệnh viện có nhà thờ lớn cũng do các nhà truyền giáo lo.

Lúc 10g, tại sân vận động Zimpeto, ĐGH dâng lễ cho giáo dân thủ đô Maputo. Giảng lễ, ĐTC dẫn chứng trong Phúc Âm : Sau khi mô tả 8 mối phúc phải theo. Chúa yêu cầu : yêu cả kẻ ghét, loại trừ, chửi rủa, lăng mạ phản bội, làm hại, muốn giết chúng ta. Chúa Giêsu phác họa con đường hẹp chính Ngài đã đi qua. Thật, không thể nói hòa giải, tha thứ mà vẫn còn xung đột. Chúa ra lệnh thể hiện yêu thương, làm điều thiện chúc phúc và làm cho tất cả ai những gì mà anh em muốn làm cho mình (Lc 6,31). Thánh Phaolo dịch là : Anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa và nhẫn nại (Col 3, 12)

12g25, ĐTC ra sân bay Amputo tiếp tục đến sân bay Antosarvino viếng thăm Madagascar.

Tới Madagascar, lúc 14g 50, 7.9.2019, ĐGH đến phi trường Antosarvino. ĐGH được đón tiếp ngoại giao tại sân bay. Lúc 9g, ngày 8.9. 2019, ĐGH được đón tiếp trọng thể tại dinh Tổng Thống Tavoloha. Hiện diện có Tổng Thống, Thủ Tướng, ngoại giao đoàn. HĐGM và đại diện dân sự và xã hội. ĐGH đọc diễn văn : Sau lời cám ơn và chúc mừng, ĐGH nói : Hiến pháp qúi vị có lưu lại còn giá trị về tình gia đình, tình bạn và thiện chí hòa bình, biểu lộ ‘‘linh hồn’’ dân tộc, bản sắc riêng biệt đối đầu với khó khăn hàng ngày khác nhau. Chúng ta phải tìm phương cách và giải pháp bảo vệ thiên nhiên. Hòn đảo này kho tàng phong phú về sinh học, thực vật. Kho tàng này đang bị đe dọa bởi phá rừng qúa mức do một số người muốn hưởng lợi. Ảnh hưởng tới ngôi nhà chung thế giới. (vietcatholic net. 8.9.2019)

Trong thánh lễ Chúa Nhật, 8.9.2019, lúc 10g, tại cánh đồng Soamandralzay ước lượng 1 riệu người tham dự. ĐGH giảng, phân tích : Ai không từ bỏ tất cả của cải thì không thể làm môn đệ Ta : (LC 14, 26). Dấn thân có những đòi hỏi cam go. Tình yêu dâng hiến cho Thiên Chúa là ân sủng dành cho mọi người. Ba yêu cầu Chúa đưa ra để theo Chúa : 1) Vào Thiên quốc bị hạn chế đến liên hệ tới thành viên gia đình, nhóm, gia tộc hay nền văn hóa. Tức là nhìn người khác như anh em. 2) Xác định nước Thiên Đàng không do hành vi bạo lực, ngăn cách, giết người tù đầy, khủng bố hay gạt ra ngoài xã hội. 3) Cuộc sống mà Thiên Chúa ban cho là nguồn, nỗ lực, tích lũy tài sản thiêng liêng của chính mình không do áp lực hay cám dỗ nào khác. Ba yếu cầu này đòi chúng ta sống vì mình. Trên hết là dành cho Chúa cuộc sống.

Sau lễ, kinh Truyền Tin, ĐGH nói với dân chúng : Trong ngày sinh nhật Đức Mẹ, rạng đông ơn cứu độ, xin luôn đồng hành với dân tộc Madagascar.

Tại nhà thờ chính tòa Andohala, lúc 16g, ĐGH gặp các giám mục, và đại diện 17 giáo phận, do ĐHY Désiré Tsarahazana, chủ tịch HĐGM Madagascar dẫn đầu, ĐTC trình bày diễn từ : Xin duy trì đất nước có nền văn hóa và trí tuệ của tổ tiên trong phẩm giá con người. Xin hãy là những người gieo hòa bình và hy vọng. Chớ gì hạt giống bén rễ sâu vào lòng người và mọc lên theo thời gian. Anh em đừng bao giờ ngưng yêu thương chăm sóc cánh đồng được giao phó. Người gieo giống biết mảnh đất của mình, ‘‘chạm vào’’, ‘‘cảm nhận’’ và cho nó sinh hoa kết quả tốt nhất.

Tại tu viện các nữ tu Camelo, đọc kinh chung, ĐTC nói : Đất nước Madagascar nghèo, nhưng có kho báu, đầy là ‘‘lòng can đảm theo Chúa’’, sống đức tin đi tới hoàn thiện của các linh mục tu sỹ lớn tuổi. Xin đừng để tư tưởng trần gian khuấy động, đóng cửa tâm hồn.

Chiều, 16g, tại Akamasoa, ĐGH thăm ‘’ Cộng Đồng Những Người Bạn Tốt’’. Gồm các công nhân xây dựng. Trong bài chia sẻ, ĐGH bày tỏ thông cảm với những người đang thiếu thốn ngay cả vật chất như

Tối, gặp giới trẻ, tại cánh đồng Soamandrakizay Antananariva, cùng canh thức và cầu nguyện, Sau khi nghe hai người trẻ là Rova Sitraka và Vavy Elyssa, trình bày quá trình thách thức tìm kiếm đức tin, ĐTC nhắn nhủ : Chúa Giêsu chỉ đường cho chúng ta tiến bước. Nếu muốn lớn lên trong tình bạn, phải di chuyển, hành động, cam kết rằng Chúa đang hỗ trợ và đồng hành. Người trẻ là người tìm kiếm. Chúng ta đang tìm kiếm hạnh phúc, mà thế giới, không ai có thể lấy khỏi.

Kết thúc thăm Madagascar, tối Chúa nhật 8.9.2019, ĐTC gặp linh mục, tu sỹ và chủng sinh tại đại học Tổng Lãnh Thiên Thần Macae. Diễn từ, ĐTC nói : Ở đây, một dấu chỉ sống động trong thời gian ngắn, của những người hiến dâng cuộc đời, đang hoạt động trong dòng tu, với điều kiện khó khăn, qua lời Chúa : Lạy Cha, là Chúa trời đất, con xin ngợi khen Cha, vì Cha giấu kín không cho bậc khôn ngoan thông thái biết những điều này, nhưng lại mặc khải cho những người bé mọn (Lc 10, 21). Chiều, ĐGH thăm ‘’ Cộng Đồng Những Người Bạn Tốt’’. Nơi tập trung nhân công các sưởng thợ. ĐGH bày tỏ nhân viên gặp khó khăn, thiếu tiện nghi sinh sống.

Qua Maurice, 7g30, ngày 9.9.2019 , ĐTC rời phi trường Antahananrivo Madagasczar đến phi trường Part Louis, ngày cuối thăm ba nước, một ngày, ĐGH thăm Maurice. ĐGH được đón tiếp trọng thể với quân nhạc dàn chào. Có Tổng Thống và phu nhân, đại diện giáo và chính quyền

Lúc 10g30, hôm nay cũng là ngày kính Chân Phước Jacques Désiré Laval, thường được gọi là Tông Đồ của Maurice. ĐGH đã đến dâng lễ dưới chân tượng đài Nữ Vương Hòa Bình tại thủ đô Port-Louis của Maurice. Trong lễ ĐGH nói : Thánh lễ diễn ra trên đồi nhìn xa xa chung quanh là biển và nước, như xưa Chúa giảng về Tám Mối Phúc Thật. Chúng ta đến đây tin vào Lời Chúa. Lời Chúa có khả năng sưởi ấm tâm hồn. Các Mối Thất như thẻ căn cước của Kito hữu.

Lúc 16g 25, ĐGH đến đền thờ cầu nguyện và đặt hoa trước mộ Chân Phước Jacques-Désiré Laval (Normandie, Pháp, 1803-1864) người đầu tiên đến truyền giáo tại Maurice. Cha sinh tại Normandie Pháp 18.9.1803, mồ côi mẹ từ nhỏ. Năm 21 tuổi nhập chủng viện, thụ phong linh mục năm 1835, nhập dòng Thừa Sai Chúa Thánh Thần, phục vụ bệnh nhân nghèo. Năm 1841, cha qua truyền giáo tại Maurice, làm phó xứ Port Louis, mới có 50 giáo dân. Cha qua đời 9.9.1864. Thánh GH Gioan Phaolo II phong chân phước cho cha. 29.4. 1979. (RV 9.9.2019)

Lúc 17g30, tại dinh TT, ĐGH gặp Tổng Thống Barien Vyapapray, Thủ tướng Pravind Jugnauth và thành phần chính phủ. ĐGH đọc diễn văn : Trong cuộc viếng thăm ngắn ngủi mà tôi biết được các bạn nổi danh đa dạng văn hóa, sắc tộc và tôn giáo. Nhưng trên hết đã hài hòa kết hợp những khác biệt thành dân tộc tính viết lên lịch sử của đất nước mình.

Lúc 9g20 sáng, ngày 10.9.2019, ĐGH đã từ biệt Madagascar về Roma. Tới Roma lúc 7g cùng ngày.

Trên máy bay từ Phi châu về Roma, ĐGH trả lời ký giả Eduard O’Conneil của tạp chí America và Edward Peritin, của National Catholic Register : không sợ có ly giáo trong GH Hoa Kỳ. Những lời chỉ trích đều hữu ích, cần đối thoại tự phê bình để xây dựng.

NHẬN ĐỊNH VỀ CHUYẾN CÔNG DU

Trả lời phỏng vấn Vatican News, 29.8.2019, ĐHY Pietro Parolin, Ngoại Trưởng Tòa Thánh đồng thời tháp tùng ĐTC trong chuyến viếng thăm, nhận định : ĐTC Phanxico là chứng tá mang lại hy vọng cho Phi Châu. Chủ đề nổi bật mà ĐGH đề cập trong dịp gặp gỡ này là : hòa bình, chăm sóc thụ tạo và hy vọng. Nói tới Phi châu mà người ta loan truyền là nơi xung đột và bệnh dịch. Phi châu là phần đất giàu tình thương, giàu đức tin. Bắt đầu bằng nhiều dấu hiệu tích cực cho tương lai. Sau nhiều thập niên xung đột, nội chiến đã chấm dứt, 1992. Trang sử mới bắt đầu, mở ra cho Mozambique. Tầm quan trọng của đối thoại hai bên. Sức mạnh đang chờ ở đây. Madagascar là đất nước sinh động, nhưng có nhiều thiên tai, hư hại mùa màng và thiên nhiên. Maurice nghèo, nơi kết hợp gặp gỡ nhiều sắc tộc. Liên kết và tin tưởng mang lại thành công. Đến đây tận mắt nhìn ba nước mới thấy, quả thực Giáo Hội cho những người nghèo. Một GH mà ĐGH mong đợi. (phanxico 7.9.2019)

Thứ tư, 11.9.2019, trong kinh Tuyền Tin, ĐGH nhìn lại chuyến đi Phi Châu vừa qua, 4-10.9.2019 mục đích trong tâm tình hòa bình, hy vọng, mang sứ điệp Chúa Giêsu xây dựng huynh đệ tự do và công lý trong thế giới. Tại Mozambique : ĐGH khuyến khích chính quyền cùng nhau làm việc vì lợi ích chung. Mời gọi người trẻ góp công xây dựng đất nước. Kêu mời hàng giáo sỹ, tu sỹ quảng đại dấn thân cho Chúa và dân chúng. Tại Madagascar, ĐGH chia sẻ niềm hy vọng cầu mong mọi người tinh thần đoàn kết truyền thống dân tộc, xây dựng phát triển đoàn kết trong tương lai. Tại Maurice, ĐGH bày tỏ ngưỡng mộ những nỗ lực nhằm đoàn kết hòa giải các nhóm khác nhau. (vietcatholic 11.9. 2019)

CHUYỆN BÊN LỀ

1. Ngày 25.6.1975, Mozambique giành độc lập khỏi cai trị của người Bồ Đào Nha. Do đảng cầm quyền, gọi tắt Frelimo, có khuynh hướng Maxit. Lá cờ quốc gia được lưu hành từ 1.5. 1983, có ‘khẩu súng AK 47 và cái cuốc (cuốc vẽ lớn hơn AK 47). LHQ nhiều lần đã tranh luận về quốc kỳ này.

2.Tin đặc biệt, mặc dù bận cho chuyến công du, ở Mozambique, nghe tin ĐHY Roger Etchegaray (Bayonne,1922-2019) qua đời, 4.9.2019, 96 tuổi, ĐGH cũng viết thư chia buồn với Giáo Hội Pháp : ĐHY là viên chức làm việc lâu dài cho giáo triều Roma. Là sứ giả nổi bật, là đặc phái viên của ĐGH, nhịp cầu trong những tình huống khó khăn giữ Giáo Hội và thế giới, thời Thánh GH Gioan Phaolo II. ĐHY là người có đức tin sâu sắc, biết lắng nghe. ĐHY là bạn thân của ĐGH Phanxico có nhiều kỷ niệm đẹp với Ngài.