Lời chúa

VĂN HÓA & GIA ĐÌNH

SÁCH báo GIÁO XỨ

HÌNH ẢNH SINH HOẠT

VIDEO

ĐỨC PHANXICÔ THĂM RUMANI (LỖ MA NI) - Phạm Trinh Nguyên

ĐỨC PHANXICÔ THˆm RUMANI (LỖ MA NI)

từ 31-05 đến 02.6.2019

Phạm Trinh Nguyên

gày 24.4.2019, phòng báo chí Tòa Thánh ra thông báo : Từ thứ Sáu 31-05 đến Chúa Nhật 02.6. 2019, ĐGH Phanxicô tông du mục vụ Rumani. Đây là chuyến đi quốc tế lần 30 và lần thứ 5 trong 2019, sau Panama, Abu Dhabi, Rabat, Sofia và Skopje. Logo của chuyến đi : Đức Mẹ giơ hai tay, che chở đoàn giáo dân đi sau người cầm Thánh Giá, dẫn đầu, dưới có hàng chữ : SĂ MERGEM IMPREUNA Papa Francisc in Rumanda 31 Mai-2 junie 2019

NƯỚC RUMANI

Xưa, Rumani ảnh hưởng văn hóa La Mã. Tới 1878 mới độc lập. Sau đệ nhị thế chiến, Rumani theo Nga. Là Cộng Hòa Nhân Dân. Từ 1965, Nicolae Ceausescu nắm chính quyền, cộng sản độc tài. Năm 1989, hai vợ chồng Nicolae Ceausescu bị hành quyết. Rumani trở thành dân chủ, thành viên Nato (2004) và LHQ (2007).
Thủ đô là Bucharest. Các thành phố lớn : Iasi, Timisoara, Cluj-Napoca, Constanja, Croiova và Galati. Rumani có diện tích 238.391 km2, nằm trong vùng Danube, chung quanh là : Ukraine, Moldova, Hungarie, Serbie, Bảo Gia Lợi và biển Đen. Dân số Rumani : 21.457.000 người. 83, 4% gốc Rumani, 6,1% đến từ Hungari. 85,4% theo Chính Thống, 7,35% Công Giáo, 4,4% Tin Lành. 2% nhận mình vô thần. Rất ít Hồi giáo. Về kinh tế, Rumani nghèo nhất Âu Châu, nông sản là chính và giao thương với Nga, chiếm 70%.

Rumani theo cộng hòa đại nghị. Tổng Thống là Klaus Iohannis, từ 2014. Thủ Tướng là bà Viorica Dancila, do Tổng Thống chỉ định 2018. Rumani có Hạ và Thượng viện

Người Công Giáo Rumani sống trong khu đồng bằng Transylvania, nơi do truyền thuyết được Đức Mẹ hiện ra bảo vệ đức tin. Hàng năm có hành hương lớn, như thành trì công giáo. Rumani có 3 tổng giáo phận, 8 giáo phận, một giáo phận Đông Phương. Năm 1990, sau cách mạng, Rumanie mới có quan hệ với Vatican. ĐTGM Miguel Maury Buendia, 63 tuổi, người Ý là Sứ Thần. Bộ Phong Thánh cho biết ĐGH Phanxicô xác nhận, 19.3.2019, 7 giám mục bị Cộng Sản giết trong tù, chôn giấu, là Tử Đạo, thời Nicolae Ceausescu, 1950-1970. Đó là các Giám Mục: Valeriu Traian Frentiu, Vasile Aftenie, Ioan Suciu, Tito Livio Chinezu, Ioan Balan, Alexandru Rusu và Iuliu Hossu (Hồng y “in pectore’’, thời ĐGH Gioan Phaolo II). Các vị này sẽ được ĐGH phong Chân Phước trong chuyến thăm này, 2.6.2019 (vietcatholic 14.5.20219)

Mục đích chuyến thăm như thông điệp trước khi đi ĐGH đã gửi cho nhân dân Rumani 28. 5.2019: Tôi đến Rumani như là người anh em. Đất anh em trước và nay có nhiều anh hùng đổ máu vì đức tin (được phong Chân Phước trong dịp này). Đời sống các Ngài là gia tài qúi gía không thể lãng quên. Kêu gọi chúng ta đừng tách mình xa cách anh em, từng chia sẻ gia tài chung. Tôi đến cùng đi với anh em bảo vệ cội nguồn, gia đình chăm sóc con em và người chung quanh, ngăn cản sợ hãi và nghi ngờ. (vietcatholic net 28.5.19). Ngày 30.5, trong Pontifex, ĐGH xin mọi người cầu nguyện cho chuyến đi.

HÀNH TRÌNH BA NGÀY MỤC VỤ

Thứ Sáu, 31.5. 2019

11g 30, ĐGH đến phi trường quốc tế Henri Coanda Ottopeni tại Bucarest. Ra đón có Tổng Thống Klaus Iohannis và phu nhân, bà Thủ Tướng Viorica Dancila và phu quân, đại diện giáo quyền và ngoại giao đoàn. Đón tiếp theo cung cách ngoại giao, trong 10 phút tại phòng khánh tiết phi trường.

12g, tại phủ Tổng Thống Cotroceni, ĐGH được chính thức đón tiếp trọng thể, sau đó có hội kiến riêng với Tổng Thống và Nữ Thủ Tướng.

13g, ĐGH gặp chính quyền, đại diện dân sự và ngoại giao đoàn tại dinh Tổng Thống. ĐGH đọc diễn văn: Trong 30 năm qua, Rumani xây dựng dân chủ lành mạnh qua đối thoại và tự do tôn giáo. Có nhiều dự án tiến bộ mà trước đây bị bị giam hãm. Tin tưởng củng cố tương lai các định chế và cơ cấu cần thiết cho người dân. Nhưng cũng có nhiều thách đố khó khăn chờ đợi, cần khắc phục. Một vấn đề lớn là di dân và di cư với hơn triệu người, cần chỗ ăn chỗ ở. Tất cả cần trái tim, tâm hồn cởi mở, tình liên đới và bác ái. (vietcatholic News 31.5.2019)

16g, tại tòa Thượng Phụ, ĐGH gặp Đức Thượng Phụ Chính Thống và Hội Đồng Chính Thống. Trước buổi gặp gỡ, hai bên với những người có mặt cùng đọc Kinh Lạy Cha. ĐTC xúc động mạnh khi giải thích và đọc Kinh Lạy Cha. Trước đông người, ĐGH đọc diễn từ: Cách đây 20 năm, Thánh GH Gioan Phaolô II đã đến đây chiêm ngưỡng dung nhan Chúa Giêsu ghi trong lịch sử anh chị em. Hôm nay, tôi đến với tư cách hành hương mong muốn nhìn khuôn mặt Chúa Giêsu Sống lại (Cristos a inviat) trong người anh em chúng tôi. Mối liên kết mang lại đức tin hợp nhất có từ thời các Tông Đồ. Nhắc nhở chúng ta nối tiếp làm phát triển bền chặt lâu dài. Chúng ta cùng tiến bước sự mới mẻ trong cuộc sống. Hai bên có chung gia tài cần giữ gìn và phát huy. ĐGH khuyến khích hai tôn giáo giúp đỡ chống nền văn hóa hận thù, thời bách hại, duy vật mang tính cách vô thần. (vietcatholic 1.6.2019)

18g, ĐGH cử hành Thánh Lễ tại nhà thờ chính tòa Thánh Giuse, bên cạnh tòa Thượng Phụ.

Giảng lễ kính thánh Đức Mẹ thăm bà Elisabeth, ĐGH kêu gọi người công giáo bắt chước ĐM khiêm nhường qua việc thường ngày và không sợ hãi mang ơn lành cho dân Rumani. Hành trình vội vã đầu tiên, xa và gian lao, nguy hiểm, ĐM đã can đảm kiên nhẫn còn ở lại an ủi tinh thần và giúp đỡ vật chất gia đình người chị họ, leo đơn. Vì ĐM đầy nỉềm vui và phó thác. Xin ĐM dẫn đưa chúng ta vượt sóng gió trần gian. (vietcatholic 31.5.2019)

Thứ Bảy 1.6. 2019

11g30, Theo truyền thuyết phổ biến rộng rãi, trước chiến tranh, thì ĐM đã hiện ra với nhóm công giáo đang bảo vệ đức tin khu này chống lại đế quốc Ottoman xâm lược. Đây là thành trì công giáo Đông Nam Âu Châu. Thánh lễ tại Vương Cung Thánh Đường Iasi, Thánh địa Thánh Mẫu nổi tiếng Sumuleu-Ciuc, của Transylvania, ĐGH giảng: Các đền thánh giống như các ‘‘bí tích’’ của Giáo Hội. Giáo Hội như bệnh viện dã chiến, giữ ký ức trung thành của Chúa. Những người giữa cơn hoạn nạn, vẫn tiếp tục tìm kiếm nguồn nước hằng sống, luôn làm mới niềm hy vọng chúng ta. Chúng là nơi lễ hội và cử hành của nước mắt và khẩn cầu. Chúng ta tới chân Đức Mẹ, ít lời thôi, để Mẹ nhìn ngắm chúng ta. Với cái nhìn đó, Mẹ dẫn đưa chúng ta tới Chúa Giêsu. Ở đây hàng năm anh em hành hương đến trước tượng Đức Mẹ gỗ vĩ đại, để tôn trọng lời thề hứa của tổ tiên, củng cố đức tin và lòng sung kính Đức Mẹ. Đồng thời lôi kéo các tôn giáo khác cùng hành hương, biểu tượng hợp nhất đối thoại và huynh đệ. Hành hương là trở về nhà, như một dân tộc. Có vô số khuôn mặt, văn hóa, ngôn ngữ và truyền thống. Hành hương với nhau, xin Chúa thay đổi oán giận, bất tín trong quá khứ và hiện tại, thành cơ hội mới hiệp thông, hòa nhập. Để lại phía sau an toàn, thoải mái lên đường đến vùng đất mới mà Chúa muốn ban cho. ĐGH xác định sau nửa thế kỷ sát máu, mà đức tin vẫn phát triển. Đó là phép lạ nhãn tiền. Mặc dù trời mưa bão, số người hành hương đông hơn mọi năm, tới 100 trăm ngàn người. Chính ĐGH 82 tuổi, cũng bước đi khó khăn. (vietcatholic 1+3.6.2019)

Sau lễ, ĐGH gặp một số người khuyết tật già yếu ngồi xe lăn và nhân viên ban tổ chức.

17g, tại quảng trường trước nhà văn hóa thành phố Iasi, ĐGH gặp giới trẻ và gia đình. Hôm nay Rumani dành cho ‘’Ngày Nhi Đồng’’. Cuộc gặp gỡ tối nay tại quảng trường có già lẫn trẻ cặp vợ chồng, nam nữ thánh hiến. ĐGH nói: chúng ta khám phá vẻ đẹp bên nhau, muốn tái khẳng định cam kết trong việc yêu thương các em bằng tình yêu Thiên Chúa và nỗ lực bảo đảm các em có tương lai, cho cả Âu Châu. Cũng như xưa đặt trẻ nhỏ giữa các Tông Đồ, chúng ta cũng muốn đặt các em giữa trung tâm. Và ĐGH khuyến khích các em : Khi lớn lên, các con đừng quên cha mẹ, bà con, có đức tin đơn sơ nhưng vững mạnh, đem lại sức mạnh và sự trì chí sống không bó buộc. Giữ lấy những bài học qúi giá từ mái ấm gia đình. Tình yêu được đâm rễ sâu thông qua hy sinh dấn thân qua công việc và cầu nguyện. Tình yêu đã sinh nhiều hoa trái. Các bạn là có khả năng tưởng tượng bằng phương cách mới, quan hệ nối kết giữa hai thế hệ. Lễ hội kết thúc bằng cầu nguyện. (Vũ Văn An, viee6tcatholic, 2.6.2019)

Chúa Nhật 2.6. 2019

11g, tại nông trường tự do tại Blaj, vùng Transylvania, có 60. 000 tham dự, ĐGH phong Chân Phước cho 7 Giám Mục Công Giáo-Hy Lạp. Bị cộng sản bắt, giam giữ, tập trung trong trại học tập, cảm lạnh, đói khát, bệnh tật, lao động khổ sai nặng nhọc, cô lập… không được xét xửn, bị giết trong tù, chôn giấu, vì hận thù đức tin là Tử Đạo, thời Nicolae Ceausescu, 1950-1970. Đó là các Giám Mục: Valeriu Traian Frentiu, Vasile Aftenie, Ioan Suciu, Tito Livio Chinezu, Ioan Balan, Alexandru Rusu, Iuliu Hossu. Riêng ĐC Iuliu Hossu, một năm trước khi qua đời được nâng lên là Hồng y “in pectore’’, thời ĐGH Gioan Phaolo II. ĐC Vasile Aftenie bị tra tấn dã man tại bộ Nội Vụ cho tới chết, 10.5.1950.

Trong giảng lễ, ĐGH gửi người Rumani sứ vụ: làm chứng nhân của tự do và khoan dung, trước những chủ thuyết mới làm mất giá trị con người, sự sống, hôn phối và gia đình. Ngài khuyên phải tăng cường tình anh em ruột thịt. Hãy cởi bỏ những lợi nhuận riêng tư, những nhãn hiệu, lý thuyết, trừu tượng và chủ thuyết chẳng làm được gì, ngoại trừ làm cho mọi người trở nên mù lòa. Hãy theo đường lối Chúa, tìm khuôn mặt thương tích lịch sử. ĐGH gợi lại di sản tinh thần của các Giám Mục Tân Phước bằng hai chữ ‘’tự do khoan dung’’. Bắt chước các vị Tử Đạo khoan dung với những đao phủ, chiến thắng hận thù bằng bác ái và tha thứ, sống can đảm đức tin Kitô giáo. (Zenit. Mai Khôi 2.6.2019)

15g, ĐGH gặp cộng đồng người Rom (hay Gypsies) của Blaj, Transylvania. Người Rom trước là những người du mục, nay đã sống tập trung vào một nơi, thành khu, cộng đoàn, rải rác tại nhiều nước trên thế giới. Theo dân chủng học, họ gốc ở bắc Ấn Độ, có khoảng 15 triệu người. Trong văn học họ là bộ lạc du mục. Người Gypsies bị gánh chịu thành kiến coi họ là dân ăn trộm, ăn xin, ăn cắp lang thang. Nhưng thực tế, họ được đánh giá cao đời sống gia đình và tôn giáo. Cộng đoàn người Rom ở đây có cha Jean Suci làm tuyên úy, cha đã dẫn cộng đoàn giới thiệu với ĐGH.

Trong diễn từ, ĐGH đã xin lỗi về các hình thức thành kiến phân biệt đối xử mà họ phải gánh chịu. Anh chị em không bao giờ bị lãng quên. Trong GH mỗi người có chỗ đứng xứng đáng. Anh chị em với tư cách là dân tộc, anh chị em có giá trị đặc biệt tuyệt vời. Anh em đừng ngại chia sẻ và trao ban những ân sủng anh em sở hữu. Chúng ta cần những ân sủng, như lòng tôn trọng giá trị cuộc sống và gia đình, tình đoàn kết, tính hiếu khách, đánh giá cao tuổi già. Tôi trở về nhà với hình ảnh của anh chị em phong phú qua nhiều nơi. Kết thúc bằng kinh Lạy cha bằng tiếng Rumani.

GIỚI TRUYỀN THÔNG ĐÁNH GIÁ CHYẾN ĐI

Ký giả Gerard O’Connell tạp chí ký America cho chuyến đi của ĐGH có liên quan đến 3 m ặt -Quốc gia: Rumanie là ngã ba của Trung, Đông và Đông Nam Âu Châu, biên giới Bulgarie, Ukraine, Hungary, Moldovia và Serbie. Quan tâm chính hiện nay là nghèo đói (40%) và di ân

- Đại kết : ĐGH sẽ gặp Thượng phụ Daniel, lãnh đạo Chính Thống, sau đó sẽ gặp cộng đồng Chính Thống. Năm 1999, Thánh GH Gioan Phaolô II đã gặp Thượng phụ Teoctist, các vị đã ký tuyên bố chung, hợp tác Công – Chính Thống giáo. Tình hình hai bên thân thiện

-và Đức Tin: ĐGH cử hành ba thánh lễ tại : nhà thờ chính tòa St Joseph (31.5), tại Trung tâm Thánh Mẫu Sumuleu Ciuc, đông Transylvania (1.6), và Lễ phong Chân Phước tại Blaj, trung tâm văn hóa công giáo Rumanie (2.6) (vietcatholic 29.5.19)

Tiếp xúc với Vatican News, 30.5, ĐC Joan Robu, TGM thủ đô cho hay: Hy vọng chuyến đi này ước nguyện đạt được hiệp nhất khá nồng cháy Công-Chính Thống giáo. Chúng tôi hy vọng tiếng vang vọng của khẩu hiệu chuyến viếng thăm ‘‘chúng ta hãy cùng nhau bước đi’’ hướng tới hợp nhất

ĐC Michel Fratila, theo Hy Lạp, cho hay hiện có 5 triệu di cư ra nước ngoài bị đe dọa gia đình tan vỡ. ĐC gọi Thánh GH Gioan Phaolô II là ‘Cha của chúng tôi’’. Còn ĐGH Phanxicô

là ‘’người cha nhân lành lay động chúng tôi thức dậy đi, đừng sợ hãi’’(vietcatholic 30.5.2019)

ĐTGM Gyorgy Miklos Jakubinyi của Alba Iulia, giáo phận công giáo lớn nhất giải thích như sau : 20 năm trước, thánh GH Gioan Phaolo II tới thăm, chỉ đến thủ đô Bucharest, không đến Transylvania. Hôm nay ĐTC đến thăm đất nước đa số là Chính Thống, công giáo ít. Vẫn còn kỳ thị phân rẽ giữa hai tôn giáo. Từ lâu người công giáo bị bách hại bởi quốc xã và cộng sản. Nay ĐTC đến chứng kiến thiếu vắng người trẻ, phải ra goại quốc kiếm việc, xa gia đình.

Trên báy bay về Roma

Trên đường bay từ Sibiu về Roma Ciamoino, lúc 16g42, 2.6.2019, ĐTC đã viết điện thư trên Tweet cám ơn sự đón tiếp nồng hậu của Rumani và ký thác Rumani cho Trinh Nữ Maria: Cầu xin Đức Trinh Nữ Maria mở rộng sự che chở từ mẫu trên tất cả công dân Rumani, trong chiều dài lịch sử, đã luôn trông cậy trông vào lời cầu bầu của Đức Mẹ. Tôi phó thác và cầu nguyện để Đức Maria luôn phù hộ dân tộc anh chị em trên đường đức tin. Trên không phận qua Serbi, Montenegro, Bosnie, Herzegovina, Croati và Ý, thói quen, ĐGH cũng gửi điện tín chúc phép lành và cầu an cho các nguyên thủ quốc gia liên hệ. Trên máy bay, ĐGH trả lời ký giả tin tức thời sự. Trước khi đi (30.5) và hôm nay về (2.6), lần nào ĐGH đều đến Đền Đức Bà Cả dâng hoa xin đi bình an. Đây là lần thứ 76, sau khi được bầu làm Giáo Hoàng, 14.3.2013. (Zenit. Mai Khôi 2.6.2019)

Chủ sự kinh Truyền tin, 5.6.2019, ĐGH nói cảm nghĩ: Chuyến công du Rumani đã làm nổi bật giá trị và sự đòi hỏi của sự kiện cùng nhau bước đi đã biểu thị, dù giữa Kitô hữu trên bình diện đức tin và đức ái hay giữa cộng dân trên bình diện tham gia dân sự. ĐGH bày tỏ vui mừng đã gặp thân thiện với Giáo Hội Chính Thống tại Rumani. Chúng ta hiểu hiện rằng sự thống nhất không lấy đi những khác biệt chính đáng. Tính quan trọng của đại kết là đọc kinh Lạy Cha tại thánh đường Chính Thống (Zenit. Mai Khôi 5.6.2019)

Lần này, tổng kết chuyến công du có ba sự kiện nổi bật :

- ĐTC xúc động mạnh, 31.5.2019, khi cắt nghĩa và đọc kinh Lạy Cha tại đền thờ Chính Thống. Sau mỗi lần gặp gỡ đều đọc chung kinh Lạy Cha bằng tiếng Rumani.

- ĐTC xác định trong giảng lễ tại trung tâm thánh mẫu Sumuleu-Ciuc, 1.6.2019: sau nửa thể kỷ sát máu, mà đức tin Rumani vẫn phát triển. Đó là phép lạ.

- ĐTC xin lỗi cộng đoàn ‘Rom’’ tại Blaj, 2.6.2019, vì họ mang tiếng là ‘dân du mục, trộm cắp, ăn xin’’