Lời chúa

VĂN HÓA & GIA ĐÌNH

SÁCH báo GIÁO XỨ

HÌNH ẢNH SINH HOẠT

VIDEO

Dòng Đamminh trên Đất Việt - Phạm Bá Nha

DÒNG ĐA MINH TRÊN ĐẤT VIỆT

(1702-2017)

Ordinis Praedicatorum (OP)

‘‘Dòng Đa Minh’’ gọi thế là do Thánh Đa Minh (Dominique) khai sinh, 22.12. 1216, tại Toulouse, Pháp. Dòng có tên khác :‘‘Anh Em Thuyết Giáo’’, vì mang trách nhiệm ‘‘Truyền giảng Lời Chúa’’. Nên Dòng chọn khẩu hiệu : Ngợi khen, Chúc tụng và Giảng thuyết (Laudare. Benedicere. Praedicare). Dòng được ĐGH Honorius III châu phê, 21.1.1217. (Đọc bài trong số này)

Hiện nay, Dòng Đa Minh hoạt động mạnh, có mặt tại 62 nước, gồm 5.955 Linh mục và tu sỹ, 2773 nữ đan sỹ, 32.500 nữ tu và 150. 000 giáo dân, Huynh Đoàn Giáo Dân Đa Minh (Dòng Ba).

Trụ sở chính ở Santa Sabina, Roma,Ý. Bề trên tổng quyền : Cha Bruno Cadoré. Trụ sở tại VN : Võ Thị Sáu, Q3, Sài Gòn. Giám tỉnh VN, Cha Giuse Nguyễn Đức Hòa (http://daminhvn. net)

Các Cha Dòng Đa Minh đến VN, từ 1702, phụ trách các 5 địa phận (Dòng) truyền giáo : Hải Phòng, Bùi Chu, Bắc Ninh, Thái Bình và Lạng Sơn. Năm 1967, tỉnh dòng VN được thành lập mang tên : Nữ Vương các Thánh Tử Đạo VN. Năm 2017, tỉnh Dòng VN kỷ niệm 50 thành lập (1967-2017)

Trong số 117 Thánh Tử Đạo VN, Dòng Đa Minh có 30 vị: 6 giám mục, 16 linh mục (11 VN)

13 Giáo dân Dòng Ba (Đọc bài trong số này). Dòng đã cống hiến cho GH VN, 2 giám mục : ĐC Đa Minh Hoàng Văn Đoàn (Bắc Ninh, Qui Nhơn. 1950-1955) và ĐC Giuse Trương Cao Đại (Hải Phòng, 1953-1954)

800 năm

LỊCH SỬ DÒNG ĐA MINH (1217-2017)

Linh mục Kinh Sỹ Đa Minh có tiếng đạo đức thánh thiện, năm 1201 được ĐC Diego de Acevedo đặt làm bề trên phó Kinh Đoàn Osma. Trong thời gian mục vụ tại Toulouse, cha đã thấy tận mắt những khó khăn nhóm lạc giáo Albigense gây ra. Ngài quyết đem hết khả năng chống lại chủ trương sai lạc của họ. Dùng lời nói, gương sáng và đối thoại. Tháng 3.1206, ĐC Diego và Cha Đa Minh gặp các vị phụ trách tuyền giáo vùng Montpellier, Cha đưa ra phương pháp mới để trình bày đức tin ‘‘giảng thuyết trong thanh bần tự nguyện’’. Nhờ tinh thần cởi mở đón nhận cộng sự viên cho việc ‘‘rao giảng Chúa Kitô’’ , ngày Cha càng thêm người cộng tác.

Năm 1206, nhu cầu đòi hỏi, cần ‘tín nữ’’ cầu nguyện. Nên cộng đoàn Prouville, ở Fanjeaux, Pháp, Cha lập ra tu bvi ện cho N ữ Đan Vi ện

Rồi năm 1215, Cha đặt nền tảng thành lập tu viện Nam, ở Toulouse. Gọi là ‘’Dòng Thuyết Giáo’’.

Năm 1213. Cha Đa Minh phổ biến và phát động phong trào lần Chuỗi Mân Côi. Nhờ Kinh Mân Côi, nhiều người lạc giáo trở lại.

Tháng 4. 1215, tại Toulouse, Pháp. Hai người đầu tiên tên Thomas và Seila tuyên hứa trong tay Cha Đa Minh

Châm ngôn Dòng : Chiêm niệm và truyền thông chân lý

Mục đích : Rao giảng Tin Mừng khắp thế giới

Linh đạo : Nói với Chúa và nói về Chúa

Ngày 21.01.1217, ĐGH Honorio III, chính thức châu phê danh hiệu và Luật Dòng Nam.

Tinh thần truyền giáo của Đa Minh , mà các Cha Đa Minh theo là ‘tinh thần GH sơ khai’’ (CV 4, 32). Các tu sỹ Đa Minh vừa lo rao giảng Lời Chúa ban ngày, vừa chăm sóc người nghèo ban đêm. Cha Đa Minh từng ngủ qua đêm trong gia đình lạc giáo, mới chinh phục họ trở về.

Logo Dòng Đa Minh

DÒNG ĐA MINH TRÊN ĐẤT VIỆT

Năm 1550, vì nhu cầu cấp bách tại VN, số tín hữu gia tăng, ĐC Phancisco Pallu gửi thư mời và được hai linh mục Juan de Santa Cruz và Juan Arjona, thuộc Dòng Đa Minh tỉnh Dòng Philippines, từ Manilla qua VN, hoạt động chung với các Linh Mục Thừa Sai.

Năm 1659, ĐGH Alexandro VII ban hành sắc lệnh thành lập Giáo phận Đàng Trong và Đàng Ngoài. Năm 1679, ĐGH Innocenxio XI, chia Đàng Ngoài thành hai : Tây Đàng Ngoài trao cho Hội Thừa Sai, duới quyền GM De Bourges. Đông Đàng Ngoài, do ĐC Deydier Hội Thừa Sai phụ trách.

Năm 1693, ĐC Deydier qua đời, ĐC De Bourges trao địa phận này cho Dòng Đa Minh phụ trách. Từ Roma, Cha Raimondo Lezoli, OP được cử giúp cha Juan Cruz, đang ở Trung Linh. Sau này Cha coi sóc cả miền Đông.

Ngày 2.2. 1702, tại Kẻ Sặt, Cha Raimondo Lezoli, được thụ phong Giám Mục, Giám Mục Đa Minh đầu tiên. Từ đây, ảnh hưởng Dòng Đa Minh rất lớn nơi xứ đạo, đặc biệt lòng tôn sùng chuỗi Mân Côi.

Năm nay Dòng Đa Minh kỷ niệm 800 năm thành lập (1217-2017). Dòng đã tổ chức tổng hội từ 17-1 kết thúc vào bế mạc năm Lòng Thương Xót 21.1.2017, gồm cầu nguyện, đàm luận và hội thảo. ĐGH Phanxico đến bế mạc bằng thánh lễ, tại vương cung tháng đường Gioan Latêrano.

Mục đích tổng hội là cảm ta Thiên Chúa, lấy lại sứ vụ truyền giáo, để phát huy năng lực mới và thúc đẩy tươi mát mới. Dịp này, thày Vivian Boland phát biểu : Chúng tôi không phải dòng duy nhất Rao Giảng Tin Mừng. Dòng giúp GH giải đáp những thách thức trong mọi lãnh vực. Chúng tôi có tới 130 vị Thánh và dòng cũng rất ‘‘con người’’ với những sai lầm

Trong lễ, ĐGH nói với tu sỹ Đa Minh : Hãy là Muối và Ánh Sáng cho thế gian hôm nay. Tìm kiếm những gì mới và thích hợp. ĐGH kuyên : hãy sẵn sàng chịu đựng gian khổ. Thánh Đa Minh và những vị đầu tiên trải qua thử thách, 800 năm về trước. (vietcatholic. Net)

50 năm

THÀNH LẬP TỈNH DÒNG ĐA MINH VN (18.3.1967- 18.3.2017)

Từ 17đến 23.3.1967, phái đoàn Cha Tổng quyền Aniceto Farnandez, từ Roma đến thăm và ký sắc lệnh thành lập Tỉnh Dòng Đa Minh : Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo VN. Sinh hoạt phái đoàn:

50 năm trước, ngày 17.3.1967 : 9g, từ sân bay Tân Sơn Nhất đến Tu viện Alberto Phú Nhuận, học sinh trường Thomas chào đón. 11g Thánh lễ tạ ơn. 11g30, Phái đoàn đến thăm ĐTGM Nguyễn Văn Bình.

17g, Nghi thức tuyên bố thành lập tỉnh Dòng VN. Hiện diện : VN có Cha Gioakim Nguyễn Văn Liêm Bề trên Phụ Tỉnh VN. ĐC Angelo Palmas, Khâm sứ Toà Thánh, ĐC Bình, ĐC Thiện (Vĩnh Long). ĐC Đoàn. ĐC Khâm.

Phái đoàn : Cha Aniceto Farnandez, Bề trên Tổng Quyền, Cha José Gayo, Giám Tỉnh Dòng Mân Côi, Cha Hilaire Carpentier, Tổng thư Ký Dòng, Cha Jerome O’Rorke, Giám tỉnh Dòng Úc.

Văn kiện ký ngày 18 .3.1967, giữa Cha Gioakim Nguyễn Văn Liêm Bề trên Phụ Tỉnh VN và Cha Tổng quyền Aniceto Farnandez. Sau đó là nghi thức venia của Tân Giám Tỉnh VN. Cha Tổng quyền tuyên bố : Đã đến lúc tách rời VN ra khỏi Philippines và thành lập tỉnh Dòng Anh Em Hèn Mọn’‘Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo VN’’. Tôi cầu chúc tỉnh Dòng Nữ Vương các Thánh Tử Đạo sẽ là tỉnh Dòng nổi tiếng đạo đức và kỷ luật (18.3. 1967)

Các ngày sau, phái đoàn thăm học viện Thủ Đức, đi vào xây cất, giáo xứ Ngọc Đồng, Thánh Tâm, Cao Xá. Trung học Thomas (Nhà thờ Ba Chuông), Chân Phước Liêm (Gò Vấp), Đệ Tử Tu Viện Mai Khôi (Gò Vấp).

Sau đó, các Cha Đa Minh họp công nghị, ban hành Qui Chế Statutum, ngày 8.12.1969, do cha giám tỉnh Nguyễn văn Liêm, ký.

Danh sách Dòng Đa Minh bấy giờ, tới 1977 : 2 Đức Cha, 52 linh mục và 23 trợ sỹ. Hoạt động trong 6 trung tâm :

1. Tu viện Thánh Anbe Phú Nhuận, lập 1959, phụ trách giáo xứ Đa Minh và trường Thomas.

2. Tu tập viện Thánh Toma Vũng Tầu, 1961,

3. Tu viện Rất Thánh Mân Côi Gò Vấp, 1965

4. Tu viện Thánh Phụ Đa Minh Thủ Đức, 1967

50 năm sau, Dòng Đa Minh VN đã tổ chức hai nơi mừng kỷ niệm 50 thành lập tỉnh Dòng :

1) Ngày 18.3.2017, tổ chức nội Dòng, tại nhà thờ Ba Chuông, nơi đã ký văn kiện thành lập tỉnh Dòng Đa Minh. ĐTGM Bùi Văn Đọc chủ lễ, ĐC

Nguyễn Thái Hợp giảng lễ. Đồng tế, có ĐC Bản, ĐC Tứ, ĐC Hiệu...

2) Ngày 19. 3.2017, tổ chức lớn, tại Dòng Đa Minh Martino, Hố Nai, lễ tạ ơn 50 năm lập tỉnh dòng Đa Minh VN, khoảng 8.000 người. Đến dự, ngoại quốc, có Bề trên tổng quyền từ Roma, cha Bruno Cadoré và đại diện Đa Minh tại Châu Á, Tây Ban Nha, Pháp, Trung Hoa… VN có : Đức Khâm Sứ, ĐTGM Sài Gòn, ĐC Hợp, ĐC Bản… Cha Giuse Nguyễn Đức Hòa giám Tỉnh Đa Minh, chủ lễ và các Đan Phụ…Giảng lễ, Cha Tổng quyền Bruno Cadoré, từ Roma qua, nói nhiều lần : Nếu chúng ta, như Chúa nói với người phụ nữ Samari, nếu nhận ra…Chúa trong anh em và ân huệ… của Chúa. Thì anh em Đa Minh VN phải vừa loan báo Tin Mừng vừa cần thinh lặng. Kết lễ, Cha Giám Tỉnh VN, dâng lời cám ơn Thiên Chúa, và cho hay, bỡ ngỡ vì tu sỹ nam nữ Đa Minh ngày càng đông đảo. (http : // daminhvn.net)

DÒNG NAM ĐAMINH HIỆN NAY Ở VN

Hiện nay, Dòng Đa Minh VN có chương trình ‘Để Lời Chúa Được Lớn Lên’’ được các Cha Dòng ĐM phụ trách chia sẻ Lời Chúa theo Tin Mừng mỗi Chúa Nhật. Phát thanh trên đài Chân lý Á châu. VN có:

- 4 tu viện (dạy tu và mục vụ) : 3 ở Sài Gòn (Chân Phước Liêm Gò Vấp, Giáo Xứ Đa Minh (nhà thờ Ba Chuông), Cư xá Thanh Đa và 1 tên là Martino, ở Hố Nai, Xuân Lộc.

-Ba tu xá (chuyên công tác xã hội) : Sài Gòn, Đà Lạt và Cần Thơ
- 10 Giáo xứ : 5 ở Sài Gòn, 3 tại Xuân Lộc, 1 Đà Lạt và 1 Phú Cường

- Học viện Đa Minh, Thủ Đức

DÒNG NỮ ĐA MINH VIỆT NAM

Dòng Nữ Đa Minh phát sinh từ thời cấm đạo. Thời sơ khai, chị em Đa Minh nảy sinh từ cánh đồng truyền giáo, thấm máu đào anh hùng tử đạo. Năm 1766, tại Đàng Ngoài, đã có qui tụ và thành lập các cộng đoàn (từng 5) chị em Đa Minh trong địa phận Đông Đàng Ngoài. Tu phục : mặc quần áo thường, đội núp đen. Giữ ba lời khấn theo Luật Nhà Mụ. Bà Mụ thường đứng tuổi, nhân đức kinh nghiệm và được một Cha Đa Minh giới thiệu.

Năm 1860, đã có bản Lề Luật bằng chữ Nôm. Theo Luật của Tây Ban Nha. Năm 1920, danh từ Nhà Mụ thay bằng Nhà Phước. Từ khai sinh, các Chị tự lực, nhưng tích cực giúp các linh mục trong công tác tông đồ và xã hội. Năm 1916, địa phận Trung (= Bùi Chu) đã có 15 nhà.

Thời bách Đạo, các Chị là liên lạc, thông tin, chuyển thư, che dấu, thăm viếng các vị bị giam cầm... hay bị bắt, cùng tù và tử đạo. Sau cấm cách, các Chị lo dạy học, giáo lý tân tòng, giúp phụ nữ hoàn lương…

Công Đồng Đông Dương (Hà nội, 1934) có lời khen các Chị và khuyến khích bản quyền sớm lo các Chị trở thành dòng, có lời khấn, theo Giáo Luật.

Theo nguyện vọng trên, Ngày 8.9.1946, ĐC Đa Minh Hồ Ngọc Cẩn, lấy nửa tài sản MTG và Đa Minh, lập ra ở Bùi Chu, dòng Con ĐM Mân Côi, chọn nhà phước Đa Minh, Trung Linh, làm nhà Mẹ đầu tiên.

Ngày 4.8.1950, ĐC Phạm Ngọc Chi, kế vị ĐC Cẩn, cải tổ 7 nhà Phước Đa Minh thành Nữ Đa Minh theo Giáo Luật, chọn nhà Phước Bùi Chu, cạnh Tòa GM làm nhà Mẹ.

Ngày 30.4. 1951, với bản Nội Qui, Dòng Nữ Đa Minh tại VN đầu tiên được thành lập, trụ sở ở Bùi Chu, thường gọi là Dòng Nữ Đa Minh Bùi Chu, thuộc quyền GM địa phận. Các địa phận Thái Bình, Hải Phòng, Bắc Ninh, Lạng Sơn, lần lượt cải tổ Dòng Đa Minh.

Năm 1954, di cư. ĐC Chi đặc 6 dòng Nữ trách di cư, 6.8.1955, gửi thư cho các bề trên di cư đề cập đến cải tổ Dòng Nữ Đa Minh. Nên Đa Minh lập lại :

- Dòng Nữ Đa Minh Bùi Chu. Hố Nai. Năm 1957

- Dòng Nữ Đa Minh, xứ Thánh Tâm, Hố Nai, năm 1958.

- Dòng Nữ Đa Minh ở Xuân Hiệp, Sai gon, thường gọi Dòng Nữ Đa Minh Rosa Lima-Xuân Hiệp. 1973.

- Dòng Nữ Đa Minh ở xứ Lạng Sơn, Xuân Lộc. 1978

- Dòng Nữ Đa Minh Tam Hiệp, Xuân Lộc ( ?)

- Dòng Nữ Đa Minh ở xứ Thái Bình. 2003

Ngày 2.5.1991, 6 dòng Nữ Đa Minh họp lại, tại trụ sở Đa Minh Sài Gòn, soạn thảo Hiến Pháp chung (ban hành 2004) : thống nhất tu phục, nghi thức Khấn, đào tạo, phụng vụ và sứ vụ. Liên Dòng thành lập học viện Thánh Toma, Thủ Đức, từ 2001, chương trình 3 năm.

Hiện nay, VN có 11 Dòng Nữ Đa Minh, gồm 127 cộng đoàn, trong 13 giáo phận :

1. Dòng Nữ Đa Minh Bà Rịa. Năm 2015 có 8 vĩnh khấn

2. Dòng Nữ Đa Minh Bắc Ninh

3. Dòng Nữ Đa Minh Bùi Chu có từ 1951, một số di cư vào Nam. Các Chị còn lại khó khăn. Mãi năm 1959, các chị mới phục hồi. Có 3 tu viện

4. Dòng Nữ Đa Minh Đức Maria Thánh Linh, lập năm 2002, tại Lạc Quang, Sài Gòn.

5. Dòng Nữ Đa Minh Lạng Sơn, lập 1913. có 16 cộng đoàn. Năm 2015 có 15 vĩnh khấn

6. Dòng Nữ Đa Minh Mân Côi Phú Cường. Cư ngụ và sinh hoạt tại Gx Hà Nội, Xuân Lộc.

7. Dòng Nữ Đa Minh Rất Thánh Mân Côi Montteils, Thủ Đức

8. Dòng Nữ Đa Minh Rất Thánh Mân Côi Rosa Lima, Xuân Hiệp, Thủ Đức. 1954, các Chị Dòng từ Bắc Ninh di cư, tái lập tại Thủ Đức, 1973. Năm 2015 có 13 vĩnh khấn

9. Dòng Nữ Đa Minh Tam Hiệp. Biên Hòa. Lập ở Bùi Chu 1954. Di cư tái lập, 1964, tại Tam Hiệp, có 23 cộng đoàn. Năm 2015 có 16 vĩnh khấn.

10. Dòng Nữ Đa Minh Thánh Tâm. Hố Nai, Biên Hòa. Lập ở Bắc Ninh 1955, tái lập ở Hố Nai 1958, có 13 cộng đoàn.

11. Dòng Nữ Đa Minh Thái Bình. Lập 2004, có 11 cộng đoàn. Năm 2015 có 5 vĩnh khấn. Số Nữ tu Đa Minh : 1.095 khấn trọn. 513 khấn tạm. 91 tập sinh. (http:// www. binhgia.org)

Tại sao gọi là DÒNG BA ĐA MINH

Ở VN có Dòng Ba Phanxico, Đa Minh, Augustin và Camêlô. Tại sao gọi là DÒNG BA ?

Thời Trung cổ, thế kỷ X, người ta thấy trong GH có 3 hàng ngũ (tertus ordo) : Giáo sỹ, đan sỹ và Giáo dân. Chính thánh Phanxicô Assisi chia : Nam tu sỹ, nữ tu Clara và giáo dân muốn nên trọn lành theo giữ một bản tu luật. Thực ra từ thế kỷ VIII đã có nhiều giáo dân, nam nữ, muốn chia sẻ nếp tu trì, tình nguyện vào nhà dòng tu nào đó, làm việc lặt vặt, không lương. Tham gia sinh hoạt động phụng vụ, nhưng không khấn và không mặc tu phục Đa Minh. Họ thường khóac áo choàng đen ở ngoài, khi phụng vụ. Có lễ nghi trao áo choàng cho Dòng Ba. Họ thưòng nhờ các Cha Đa Minh làm linh hướng. Năm 1968, chung cho Dòng Ba, đã có ‘Bản Luật’ áp dụng cho toàn thế giới. Ngày nay, danh từ Dòng Ba thay vào ‘‘Huynh đoàn Giáo Dân Đa Minh’’ hay ‘’Huynh đoàn Phanxicô tại Thế’’

Thực tế, Dòng Ba Nam Nữ Đa Minh VN đầy nhiệt tâm, là cánh tay mặt trong cánh đồng truyền giáo VN. Công đồng Kẻ Sặt (1930) và công đồng Đông Dương (1934) đặc biệt quan tâm đến Dòng Ba. Thánh Công Đồng Vatican có văn kiện đánh giá cao vai trò giáo dân trong GH.

VN, cha Chu Đức Cung, làm giám đốc Dòng Ba, 1974. Cha chủ trương tờ Liên Lạc Nguyệt San

Năm 1974, tổng cộng đoàn viên Dòng Ba Đa Minh, thuộc 206 huynh đoàn, được 24.784 (Dòng Đa Minh trên đất Việt, tr. 397).

Nay đã thay đổi, Dòng Ba Đa Minh đi vào ‘‘ơn gọi làm cho sự hiện diện Chúa Kitô trở nên sống động’’.

KẾT LUẬN

Dịp kỷ niệm 50 năm (1967-2017), tại Hố Nai, Tỉnh Dòng Đa Minh Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo VN. Kết thúc bài giảng, Cha Tổng Quyền Đa Minh Bruno Cadoré, nói : anh em Đa Minh VN phải vừa loan báo Tin Mừng vừa cần thinh lặng. Chúng ta lại nghe lời Cha giám tỉnh VN nói sau lễ kỷ niệm : Bỡ ngỡ vì con số nam nữ tu sỹ đông đảo.

Kết hợp với quyết định chung, 4.4.1975, toàn Dòng Đa Minh, khi Sài Gòn náo động :

-Tất cả bề trên và các vị hữu trách ở lại nhiệm sở

-Tỉnh Dòng không tổ chức di tản.

- Các tu sỹ phải chung sống tại các tu viện, khi không có thể thì tản mác sống với dân chúng để củng cố đức tin cho họ. (Sđd. tr. 401)

Cho phép kết luận : Đây là sự quan phòng và hồng ân Chúa và Đức Mẹ Mân Côi ban cho GH Việt Nam.