Đón xuân này Lại Nhớ xuân xưa - Hoàng Anh Tài

Hoàng Anh Tài 

ăm ất Mùi 2015 đã tàn, nhiệm kỳ của con Dê đã mãn, nhường lại cho con Khỉ Bính Thân, thế trong năm 2016.

Nhằm ôn cố tri tân, luận cổ duy kim, duyệt lại những diễn tiến đã qua, để lại ấn tượng đau thương thảm khốc nơi trên hoàn vũ về những    biến cố sau đây.

- Trung Hoa : nhà máy hóa chất ở Tanjing nổ, có 100 người chết. Một chiếc phà (ferry) chìm. Hơn 100 vong mạng.

- Philippines : Một chiếc phà bị đắm, có 51 người chết. 

-Arabie Saoudite : Một cần trục (grue) gẫy, hơn 100 người chết.

- Pháp : chỉ trong tháng 2.2015, có đến 240 người tử nạn xe cộ. Tại Puissseguin Gironde (Bordeaux) xe cam-nhông và xe ca đụng nhau, gây tử thương cho 43 người. Trên tuyến đường sắt ở Strasbourg, có chiếc xe chạy thử với tốc độ 150 cây số / giờ, trượt đường rầy (rail) làm 10 người vong mạng.  

- Espagne : Phi cơ săn giặc F.16 của Hy Lạp rơi  tại Tây Ban Nha, 10 người tử nạn.

- Argentine : Hai trực thăng đâm nhau gây tử vong cho 8 vận động viên và hai phi công.

- Đức : Phi cơ A. 320 của hãng hàng không Đức Germanique rơi tại núi Alpes, 150 người thiệt mạng. 

-- Égypte : Phi cơ A. 321 của Nga vừa cất cánh từ phi trường Ai Cập bay về Petersbourg chỉ độ vài phút sau, thì mất liên lạc. Phi cơ bị rơi xuống địa phận Sinai. Tất cả có 240 người tử nạn, kế cả 7 nhân viên phi hành đoàn.   

- Australie : Cháy rừng tại Australie và các quốc gia Âu châu, như Espagne, Portugal, Pháp,      Los Angeles (Mỹ)

- Guatemala : Đất chùi  làm thiệt hại 162 người và 300 mất tích.

- Birmanie : Đất chùi  tại hầm mỏ cẩm thạch, 100 thiệt mạng.

- Nouvelle Calédonie : Lụt lội gây tử vong  cho 20 người

- Inde : Đợt nóng dữ dội tại đông nam ấn Độ làm chết 1371 người.

- Mỹ : Bão tuyết sảy ra tại Hoa Thịnh Đốn (Washington). Lụt lội ở Tlissi  (Georgie) nhiều người chết. Sở thú thành phố bị nước tràn ngập. Các thú dữ, như : cọp, sư tử, hà mã, chó sói sút chuồng chạy tứ tung. Cảnh sát chỉ thu hồi lại được một số, số còn lại. Nhân viên công quyền phải hạ sát để tránh hiểm nguy cho người khác.      

- Arabie Saoudite : Do chen lấn xô xát nhau, số người  hành hương La Mecque bị tử nạn lên đến 1849 người, trong số nạn nhân có đến hơn 100 người Iran. 

- Mỹ : Khủng bố phá hoại ở Mỹ, có hai nhà báo bị hạ sát. Một vài trường đại học, nhiều sinh viên bị thiệt mạng.

- Nigeria: khám phá một hầm chôn tập thể hơn 100 xác chết

- Pháp : Đêm 13 rạng 14.7.14, toàn nước Pháp có 721 chiếc xe bị đốt, 43 mồ mả bị phá hủy tại Oise.

- Syrie : Lò lửa chiến tranh tại đây bộc phát dữ dội. Đặc biệt lực lượng Jihadistes Daesh tấn công quấy nhiễu khắp nơi. Hàng không mẫu hạm Charles de Gaulle tới bờ biển Syrie để tăng cường chiến đấu chống khủng bố Daesh.

- Hollande : Tuyến đường sắt nối liền Amsterdam với Paris, trên toa xe lửa Thalys, tên khủng bố Ayoub  El  Khazzani toan dùng súng uy hiếp khách đi xe. May nhờ có 3 hành khách quân nhân Mỹ can đảm, kịp thời chận đứng hành vi bạo động của hung thủ, bắt sống hắn và tước đoạt vũ khí. Nếu không thì hậu quả không biết đâu mà lường. Hành động dũng cảm của 3 vị ân nhân Mỹ được đề cao. Họ được mời tới điện Élysée nhận lời cảm tạ và được tổng thống Pháp F. Hollande ân thưởng « Bắc Đẩu Bội Tinh » (Légion d’Honneur) là loại huy chương cao qúi nhất của Pháp. 

 

- Năm 2015, năm đen tối nhất của Lục Giác Đài (Hexagone). Đó là tin quan trọng, các nhật báo loan:

- Ngày 7.1.2015, Kouachi và đồng bọn đột nhập vào tòa soạn báo Charlie Hebdo giết chết 12 người, gây thương tích cho 4 người. Trong số nạn nhân có giám đốc Chars và Cabu, Georges Wolinski.

- Ngày 8.1.2015, trùm khủng bố Amedi Coulibaly đã giết nữ cảnh sát và gây thương tích cho một đồng nghiệp của cô.

Ngày 9.1.2015 : Coulibaly tấn công siêu thị Do Thái Super Cacher ở Vincennes (Paris) sát hại 5 khách hàng và cầm giữ một số con tin. Mãi xế chiều, lực lượng an ninh xung phong tái chiếm siêu thị, giải tỏa những con tin, riêng hung thủ cũng đã đền tội. Cũng trong khoảng thời gian này, đồng bọn của hắn chiếm ngụ nhà máy Dammertin en Goêle, toan trốn đi nhưng tất cả đều bị thanh trừng.

-Ngày 3.2.2015: Ba nhân viên có phận sự gìn giữ an ninh tại trung tâm Do Thái ở Nice, bị tên Moussa Coulibaly dùng vũ khí bén nhọn để tấn công. Hung thủ đã bị bắt, chờ xét xử.

-Ngày 19.4.2015 : Thanh niên Sid Ahmed Ghlam, 24 tuổi, sinh viên ngành thông tin, chủ mưu phá hoại hai nhà thờ tại Ville Juif (Val de Marne), bị phát giác kịp thời, bị bắn trọng thương và bị bắt. Ghlam còn bị tình nghi vừa mới giết một phụ nữ tên Aurélie Chatelain để toan đoạt xe của nạn nhân.

Ngày 26.6.2015 : Yassine Salhi toan dùng những bình ga chở trên xe vận tải nhỏ để cho nổ nhà máy Saveso ở Saint Quentin, nhưng bị phát giác kịp thời. Ngoài ra, trong khuôn viên nhà máy, xác chết của viên giám đốc bị chặt ra từng mảnh và quân sát nhân đã treo chiếc đầu của ông tựa vào hàng rào.

- Ngày 13.11.2015 : Ba toán khủng bố chia ra phá hoại ở 6 địa điểm từ quận 10 (sân bóng đá stade de France) đến quận 11, (nhà hát Bataclan). Chúng xả súng bắn điên cuồng vào thường dân, gây tử vong cho 129 người, Theo thống kê tạm thời con số này có thể gia tăng vì trong 325 người bị thương có đến 19 người cần được cứu chữa khẩn cấp. Tất cả những tên khủng bố không tên nào sống sót. Tử thi quân khủng bố mang thắt lưng có chất nổ (ceinture d’explosifs). Các quốc gia văn minh trên thế giới đều đồng loạt lên án vụ khủng bố hèn mạt dã man này.    

- Ngày 18.11.2015 : Lực lượng an ninh Pháp mở hành quân bao vây khu vực St. Denis, từ 4g30 đến 7g30. Súng nổ liên hồi, nhằm truy nã Ahdelhamid Abaaoud, tình nghi đầu sỏ cuộc khủng bố. Kết thúc hành quân, hai hung thủ bỏ xác tại căn nhà trong đó có phụ nữ cảm tử. Thi thể còn mang chất nổ. Tin sau cùng thi hài tên khủng bố Abaaoud cũng được tìm thấy.

- Ngày 2.12.2015, tại Mỹ : 3 tên khủng bố võ trang hùng hậu xâm nhập gần trung tâm xã hội Bernardimo (Los Angelès) California sát hại 14 nạn nhân và gây thương tích 17 người. Hai tình nghi, có một phụ nữ bị hạ sát, tên thứ 3 có tin cũng bị bắt.

Ngần ấy tai họa xảy ra thật đau lòng xót dạ. Nhưng ta hãy cố quên đi. Vì dù sao cũng đứng trước sự đã rồi. Nhân năm mới, tạm gác lại chuyện cũ qua một bên, để đón chờ mùa Xuân lý tưởng với tất cả niềm tin và hy vọng tân niên con Khỉ, vinh quang thắng lợi đến với những ai kiên nhẫn biết mong đợi.

 

Tết Nguyên Đán là hình thái thiêng liêng đối với dân tộc VN. Dù giai đoạn nào, giầu nghèo cũng hướng về ngày truyền thống. Ai ai cũng sắm sửa vui chơi trong ba ngày Tết, để gia đình đoàn tụ, mừng tuổi ông bà, cha mẹ, thăm viếng thày cô, bạn bè, đi chùa, đi nhà thờ, hái lộc đầu xuân, xem hát, bói quẻ đầu năm, cờ bạc rượu chè...Bà con cô bác thân thích có cơ hội gặp, mừng tuổi nhau, chúc nhau trường thọ, vạn sự khang an.  Trong không khí tưng bừng chờ Tết Bính Thân, xin một lần nữa mạo muội kể chuyện Khỉ hầu qúi độc giả đồng hương thân thương và các cháu hậu duệ, giải trí trong dịp Xuân về Tết đến.

 

Năm Thân:  Năm con Khỉ. Giờ Thân bắt đầu từ 15 đến 17giờ. Theo Hán văn : Thân là Khỉ. Hầu là con Vượn. Khỉ là động vật cao cấp, có vú, mình có lông đen, trắng, nâu, xám tùy theo loại  và nơi chúng sinh ra. Có những giống mặt đỏ, đuôi dài, đuôi ngắn. Khỉ thường ở miền rừng rậm núi cao. Bản tính khôn ngoan, tài trèo leo nhanh nhẹn, và thường hay bắt chước. Thức ăn của Khỉ thường là lá cây, trái cây, khoai, củ...Có nhiều từ để gọi tên từng loại Khỉ, như : Hầu, Ngọ, Từu, Nỏm, Lọ nồi, Bú Dù, Đười Ươi, Khỉ đột...

 

Khỉ có dạng giống người, nên câu hỏi đặt ra: Khỉ có phải là thủy tổ loài người không ?

Đã có bao nhiêu nhà sưu tầm khảo cứu, biết bao nhà động vật học, khổ công nghiên cứu, nhưng cho đến giờ cũng chẳng có bằng cớ gì cụ thể cả.

Gỉa thuyết Đười Ươi xưa kia biết nói tiếng người cũng chỉ là tin đồn thôi.

 

Theo tạp chí ‘‘Revue Science’’ loan tin, những nhà khảo sát quốc tế về Khỉ ‘‘les primatologues internationales’’ đã khám phá tại Sumatra có loại Khỉ trước khi đi ngủ đều đồng loạt rú lên tiếng ‘‘pít’’, như chúc nhau ngủ ngon. 

 

Người nông dân VN có thói quen dùng từ nói về Khỉ một cách dung tục (vulgaire) như : khỉ khô, khỉ mốc, khỉ già. Đặc biệt từ này rất xấc xược hỗn láo với người trọng tuổi, điển hình có nhiều nàng dâu dùng thóa mạ bố chồng !

 

Có những người yếu thế muốn xa lánh nơi phồn hoa đô hội, cất nhà xa xôi hẻo lánh, ít ai lai vãng đến, được người đời mỉa mai cho rằng ở ‘‘nơi khỉ ho có gắy’’ (le bled-le trou)

 

Về miền Tây VN, sông rạch chằng chịt, có nhiều  con suối, rạch, muốn đi qua thì phải bắc tạm chiếc cầu bằng thân cây dừa, hoặc tre mà chúng  ta thường nghe câu hò :

Ví dầu cầu ván đóng đinh

Cầu tre lắc lẻo, gập gềnh khó đi

 

Cũng có người gọi chiếc cầu này là ‘‘cầu khỉ’’. Bên Mỹ cô Cao Lan, ái nữ cố đại tướng Cao Văn Viên, cựu Tổng Tham Mưu Trưởng QL VN CH đã xuất bản quyển sách  nhan đề ''Monkey Bridge'' (Cầu Khỉ)

 

Trong văn chương Pháp Việt thường những từ nói về Khỉ có tính cách chê bai hơn khen ngợi, đại đế :

- Mặt trông giống khỉ : Visage simiesque

- Xấu như khỉ : Laid comme un singe

- Ranh như khỉ : Malin comme un singe

- Đồ khỉ : Espèce de singe

- Anh hề diễn trò lông bông : Singe botté

- Thiếu nợ người ta đòi rồi cười trừ : Payer en monnaie de singe

- Chuyện tục tĩu : Propre à faire rougir un singe

-Khéo lắm : Adroit comme un singe.

 

Đại thi hào Victor Hugo đã gián tiếp khen ngợi con Khỉ qua bài ‘’Les travailleurs en mer’’ (những người làm nghề biến) có đoạn tả : ‘‘Le matelot grimpe au bout du mât plus leste qu'un singe. Et  quelquefois tombe au fond de grandes mers en criant. O Ma Mère ! ’’(tạm dịch : Người thủy thủ trèo lên chót vót đỉnh cột buồm nhanh nhẹn chẳng khác nào con Khỉ. Một đôi khi rơi xuống biến cả vừa thốt lên: Ôi, Mẹ ơi )   

 

Điêu khắc : Thời tiền bán thế kỷ XX, nghệ nhân Mậu của trường Mỹ Nghệ Biên Hòa có tượng tạc ba con Khỉ đem đi đấu xảo ở Pháp và đoạt giải nhất. Ba con Khỉ, con thì bịt mắt, con bịt tai, con bịt mồm. Ý nói có mắt đừng nên nhìn, có tai đừng nghe, có miệng đừng nên nói. Tương tự như câu : ‘’Qui garde sa bouche, garde son âme’’ Kẻ nào giữ được cửa miệng là giữ được linh hồn của mình. Đó là luật im lặng ‘‘loi du  silence’’ hay ‘‘loi d’Omerta’’.

 

Ăn Óc Khỉ : Ta có thói quen cho rằng : ăn gan bổ gan, ăn óc bổ óc. Do đó ai cũng nghĩ loài khỉ khôn ngoan là nhờ bộ óc. Nên trước đây, những đại gia nghe đồn nơi nào có bán lậu món ‘‘óc khỉ’’, thì tìm đến dù phải trả rất đắt. Chủ quán kẹp con khỉ giữa hai tấm ván, chỉ chừa đầu ló lên mà thôi, rồi lấy dao bén vạc sọ khỉ, thực khách lấy muỗng múc ăn, có khi kèm với rượu. 

 

Thưởng thức trà :  Nghệ thuật dùng trà của người Hoa rất cầu kỳ. Họ chỉ nhấp một ngụm nhỏ trà ngon, chứ không uống cả tách (savourer du thé) và muốn có trà ngon, họ nuôi Khỉ huấn luyện Khỉ nghiền á phiện (opium) rồi thả nó lên sườn núi cheo leo hiểm trở, hái đầy giỏ trà mang về. Sau đó Khỉ sẽ được người chủ cho hít một hơi nha phiến.

 

Khỉ hái dừa : Những thân cây dừa cao nghệu, mọc ven bờ biển, muốn hái trái, phải nhờ đến Khỉ 

 

Khỉ đóng phim, làm xiếc. Trước đây, tại Chợ ở tỉnh, các Chú Sơn Đông rao bán thuốc huồn tán cao đơn thường có Khỉ phụ diễn, làm trò cười cho khán giả. Hai đoàn xiếc (cirque) nổi danh của VN, Tạ Duy Hiển và Mai Thanh Các. Ngoài việc biểu diễn cọp, sư tử nhày vòng lửa. Khỉ còn được huấn luyện đạp xe đạp, kéo xe...ngày xưa ai cũng ham mộ Tarzan với con Khỉ Chesta 

 

Bệnh Khỉ :  Có những em bé có lẽ thiếu dinh dưỡng thân hình ốm tong ốm teo, gầy đét như con Khỉ. Bị nghi là mắc bệnh Khỉ. Thường các em ấy được bố mẹ mua cho một con Khỉ để hàng ngày em bé ôm Khỉ vào lòng mà phụ huynh tin là phong độc của đứa bé truyền sang con Khỉ.

                                                                              

Thành ngữ : 

Nhăn nhăn nhó nhó như  khỉ  ăn ớt (như Khỉ ăn gừng)

Dạy Khỉ leo cây. Dạy Khỉ già nhăn nhó : (apprendre un vieux singe à faire des grimaces). Chẳng khác nào như dạy đĩ vén sống, dạy bà lang bốc thuốc.   

 

Cười như Đười Ươi nức nẻ : Theo cố tiến sỹ Thái Văn Kiểm cho rằng hoa ‘‘balsamine’’ khi đậu trái rồi đến khi trái chín, nếu có ai đụng tới, nó văng tứ tung chẳng khác nào như người mở miệng cười.    

Cười như Đười Ươi giữ ống : Khi xưa những người đi vào rừng đốn củi thường đeo hai ống tre nơi hai cánh tay, đề phòng nếu gặp đười ươi, thì cứ đưa hai cánh tay cho nó nắm. Nó sung sướng nhắm mắt lại và cười tung tóe. Người ngộ nạn thì nhẹ rút tay ra thoát hiếm.  

Rung cây nhát Khỉ. Xưa kia, để trả lời thư ông Tôn Thọ Tường (thân Pháp), ông Phan Văn Trị đã dùng câu văn

Đừng mượn oai hùm rung cây nhát Khỉ

Lòng đây sắt đá lung lay.

 

Con Khỉ và con Mèo :  nhà thơ ngụ ngôn La Fontaine trong bài nói về con Khỉ và con Mèo có kế chuyện sau đây : con Khỉ Bertrand và con Mèo Raton cùng chung nhau một nhà. Một hôm Khỉ thấy bếp lửa hồng có nướng trái marrons bèn nói khích mèo, bữa nay anh bảnh, anh thử lại bếp  cào những hòn than kia ra xem sao ? Mèo tự ái đi ngay lại bếp cào những hòn than nóng bỏng và cào những qủa marrons ra. Được quả nào, thì Khỉ ăn hết quả nấy, nên mới có danh từ : ‘’ Cú kêu cho ma cắn’’ (Tirer les marrons du feu)

 

Hò vè :

Con Vượn bồng con lên non hái trái

Cảm thương nàng phận gái mồ côi

 

Tục ngữ : Nuôi ong tay áo, nuôi Khỉ dòm nhà

Chẳng khác nào nhốt con chó cái vào chuồng cừu. (Enfermer le loup dans la bergerie)

 

Ca dao :

Chuột chù chê Khỉ rằng hôi

Khỉ mới trả lời cả họ mày thơm

 

Thơ :

Người ta tuổi Ngọ tuổi Mùi,

Riêng tôi luống những bùi ngùi tuổi Thân

 

Chắc có lẽ tác gỉa muốn chơi chữ : Than thân tủi phận.

 

Văn : Qua đọc bài của ông Thái Văn Kiếm vừa mới tạ thế cách nay vài tháng, tác phẩm tựa đề ‘‘Năm Thân nói chuyện Khỉ’’. Ông nói từ Khỉ trong thi văn kim cổ đề cập đến nhiều và Sấm của Trạng Trình có câu : Mã đầu dương cước anh hùng tận, Thân Dậu niên lai kiến thái bình. Gần đây chúng ta thấy gì? Tình hình chiến tranh, khủng bố, bắt cóc, giết người, luân phiên xảy ra làm cho dân tình điêu  đứng mà mới đây, đương kim Tổng Thống Pháp François Hollande đã phát biểu : La paix est fragile, la guerre est non loin de nous. Tạm dịch : hòa bình rất bấp bênh, chiến tranh không xa chúng ta !

 

Dị tướng : Có câu Dị tướng kỳ tài. Ông Mạc Đĩnh Chi có tướng Hầu (tướng Khỉ) như Trạng Nguyên Mạc Đĩnh Chi, tướng mạo xấu xí nhưng học hành rất giỏi.

 

Kỳ vương : Vua cờ Hầu Anh nước Sở đời Xuân Thu đánh cờ rất giỏi, không có đối thủ. Sau này bà Chung Vô Diệm vợ Tề Tuyên Vương phải dùng kế mới thắng nổi Hầu Anh. ‘‘Hầu Anh nổi tiếng Kỳ Vương, phải dùng kế mọn mới đương nổi chàng’’.

 

Tây du ký : Nhân vật Tôn Ngộ Không gốc Vượn, thọ khí âm dương thành ngườI theo Thày Huyền Trang đi thỉnh kinh Đông Độ, kết thù thúc bài viết Kiểm mượn hai câu thơ sau đây :

Thiên hạ  vừa xong cái chuyện Dê,

Khỉ về đây đó cũng vui ghê.

 

Thời gian qua thật nhanh, hồi tưởng lại cách đây gần nửa thế kỷ, cũng vào năm con Khỉ, đêm mồng Hai Tết Âm lịch. Quân cộng sản Bắc việt xâm nhập Sàigòn. Nhưng bị đánh bật ra, tạm chiếm Huế cả tuần lễ. Công chức chính quyền phải ra trình diện. Sau đó, ‘‘có đi mà không có về’’. Sau khi quân đội Bắc Việt rút lui thì chính quyền địa phương khám phá ra một hầm chôn tập thể mấy trăm người ! Rồi kế tiếp 7 năm sau, khi đồng minh tháo chạy, thì ngày 30.4.1975, chế độ miền Nam hoàn toàn sụp đổ. Một số bỏ ruộng vườn nhà cửa, băng rừng vượt núi, dùng những ghe thuyền đánh cá vượt biển. Một số bỏ thây nơi biển cả vì ghe thuyền bị đắm. Một số bị hải tặc cướp bóc, phụ nữ thì bị cưỡng bức, nếu chống cự lại thì bị quăng xuống biển. Một số may mắn được đến bến bờ tự do và được các quốc gia giầu lòng nhân đạo cưu mạng. Tính đến nay thì hầu hết thuyền nhân đều có đời sống vững chắc, an cư lạc nghiệp, con cháu được học hành đến nơi đến chốn. Một số lớn quân nhân công chức kẹt ở lại phải trình diện học tập lao cải, thiếu ăn. Một số chết trong trại tù, có người bị giam giữ và lao động khổ sai trên 10 năm. 

 

Thời gian tính đến nay đã 48 năm qua. Kể từ 1968, đến giờ là năm 2016.

 

 

Chào mừng năm mới, năm Thân, trong chúng ta ai ai cũng bùi ngùi ‘‘Đón Xuân này lại nhớ đến Xuân xưa’’. Dù hận ly hương, nhưng cũng không quên truyền thống VN, vẫn chực chờ chào mừng năm mới, với niềm tin và hy vọng một tương lai huy hoàng rực rỡ, để có cơ hội mừng Xuân đón Tết Nguyên Đán trên đất nước thân yêu của dân tộc Tiên Rồng. 

 

Trong niềm tin tưởng vô biên ấy, trân trọng kính chúc toàn mới an khang thịnh vượng, nhiều sức khỏe và mọi sự cát tường.