Ngày lễ kính Thánh Giuse 19/03, Giáo Hội cho chúng ta nghe đoạn Tin Mừng theo thánh Matthêu như sau : "Giacóp sinh Giuse là bạn của Maria, mẹ của Chúa Giêsu gọi là Ðức Kitô. Chúa Kitô giáng sinh trong hoàn cảnh sau đây : Mẹ Người là Maria đính hôn với Giuse, trước khi về chung sống với nhau, đã thụ thai bởi phép Chúa Thánh Thần. Giuse bạn của bà là người công chính, không muốn tố cáo bà, nên định tâm lìa bỏ bà cách kín đáo. Nhưng đang khi định tâm như vậy, thì Thiên thần hiện đến cùng ông trong giấc mơ và bảo : “Hỡi Giuse con vua Ðavít, đừng ngại nhận Maria về nhà làm bạn mình, vì Maria mang thai là bởi phép Chúa Thánh Thần; bà sẽ sinh hạ một con trai mà ông đặt tên là Giêsu : vì chính Người sẽ cứu dân mình khỏi tội”. Khi tỉnh dậy, Giuse đã thực hiện như lời Thiên thần Chúa truyền." (Mt 1,16.18-21.24a)

Dựa vào đoạn Tin Mừng nầy, chúng ta có thể nghiệm ra những nhân đức của Thánh Giuse mà qua đó ngài được mệnh danh là "người công chính" :

-     Thánh Giuse là một người đầy niềm tin và luôn vâng phục thánh ý Thiên Chúa. Thật thế, Giuse đã đính hôn với Maria, và chắc hẳn hai người đã có dự tính về cuộc sống hôn nhân trong tương lai như bao cặp hôn nhân khác : đời sống vợ chồng, kế sinh nhai, rồi trách nhiệm làm cha làm mẹ khi có con vv… Nhưng thực tế lại không như Giuse tưởng. Trước khi hai người thành hôn sống chung với nhau thì Maria đã thụ thai do quyền năng Chúa Thánh Thần. Tin Mừng không nói đến phản ứng của Giuse khi phát hiện người vợ tương lai của mình đã có thai, nhưng chỉ nói đến dự tính của Giuse là muốn âm thầm rút lui, "lìa bỏ Maria cách kín đáo". Chính lúc cam go này mà Thiên Chúa đã can thiệp trong giấc mộng và mạc khải cho Giuse biết việc mang thai của Maria là bởi phép Chúa Thánh Thần và khuyên Giuse hãy tiếp nhận Maria, và còn giao cho Giuse trách nhiệm đặt tên cho con trẻ là Giêsu. Nghe lời thiên sứ mạc khải, Giuse không thắc mắc, không nghi vấn, mà chỉ làm theo lời thiên sứ truyền. Điều này chứng tỏ Giuse có một niềm tin mãnh liệt vào Thiên Chúa và có một đời sống nội tâm cao độ để nhận lời mạc khải đó dù chỉ trong giấc mơ.

-     Thánh Giuse là một người khiêm nhu, âm thầm thi hành theo thiên ý. Âm thầm đón nhận lời mạc khải của thiên sứ trong giấc mộng. Âm thầm thi hành thánh ý Thiên Chúa cách triệt để, không thắc mắc, không do dự. Sự âm thầm của Giuse xuất phát từ niềm tin, lòng khiêm nhu và tinh thần vâng phục của ngài. Dù Giuse không hiểu thấu chương trình của Thiên Chúa trên Maria, nhưng vì niềm tin, Giuse không ngần ngại thi hành lời thiên sứ truyền. Sự âm thầm này cũng được biểu hiện qua sự im lặng của Giuse trong Tin Mừng. Quả thế, toàn bộ Tin Mừng không ghi lại một lời nói nào của Giuse để lưu lại cho hậu thế, mà chỉ nói đến sự vâng phục của Giuse trước thánh ý của Thiên Chúa như khi đón nhận Maria về ở với mình, khi phải đưa Maria và Đức Giêsu trốn sang Ai-cập để tránh cái họa Hêrôđê. Rồi khi Hêrôđê băng hà, được thiên sứ báo mộng, Giuse lại phải đưa vợ con về ở tại Nazareth. Dù thuộc dòng dõi vua Đavít, Giuse không tự cao tự phụ, nhưng âm thầm chăm chú lo lắng cho gia đình trong tâm tình yêu thương và kính trọng. Vả lại, gia đình của Giuse là một gia đình bình dân, một gia đình thuộc giới hạ lưu, vì Giuse làm nghề mộc để kiếm miếng cơm manh áo lo cho mình và gia đình mình. Giuse âm thầm khiêm nhu, nhưng tâm hồn đầy cao thượng và dũng mạnh khi Giuse chỉ sống cho nhiệm vụ Thiên Chúa giao.

-     Thánh Giuse là người tế nhị, luôn tôn trọng người khác. Ngài tôn trọng Mẹ Maria khi biết Mẹ mang thai Đức Giêsu bởi Chúa Thánh Thần. Ngài tôn trọng ông Simêon và bà Anna khi Giuse và Maria đem con lên đền thờ Giêrusalem để tiến dâng cho Thiên Chúa theo luật Môisê. Nghe Simêon nói tiên tri về Đức Giêsu "là ơn cứu độ, là ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Israël Dân Ngài". Giuse không một lời phản ứng, mà chỉ ngạc nhiên như Kinh Thánh đã ghi (Lc 2,30-33). Giuse cũng tôn trọng Đức Giêsu như khi Đức Giêsu được 12 tuổi, Ngài lên Giêsrusalem với cha mẹ để dự lễ Vượt qua, và sau những ngày lễ hội, Ngài đã ở lại Đền Thờ mà không báo cho cha mẹ biết. Khi gặp lại con sau 3 ngày tìm kiếm, Giuse không một lời quở trách. Phải chăng vì ngài hiểu thân phận và sứ vụ của con mình, nên không một lời khiển trách dù lo âu khi thất lạc con ? Ngài tế nhị không dùng uy quyền của một người cha để sửa phạt con, nhưng ngài đã nhường cho Mẹ Maria, để Mẹ Maria chỉ nhẹ nhàng nhắc nhở : “Con ơi, sao con lại làm cho cha mẹ phải cực nhọc tìm con !”

Những đức tính trên đã tô nên vẻ đẹp của Thánh Giuse để ngài được mệnh danh là "người công chính". Theo ĐTGM Giuse Ngô Quang Kiệt, "Công chính trước hết là trả lại cho người khác những gì thuộc về họ. Nói khác đi công chính là không dám nhận những gì không phải của mình. Thánh Giuse cảm thấy mình không xứng đáng với danh hiệu làm cha nuôi Đấng Cứu Thế vì chức vị làm cha Đấng Cứu Thế là một chức vị quá cao trọng, thánh Giuse thấy mình không phải là Cha Đấng Cứu Thế, không xứng đáng làm Cha Đấng Cứu Thế, nên Ngài bỏ trốn … Công chính là chu toàn nhiệm vụ của mình. Nhiệm vụ của thánh Giuse là gìn giữ Đức Giêsu và Đức Maria. Chúa đã trao cho Ngài nhiệm vụ đó và Ngài đã hết sức chu toàn. Chu toàn với tinh thần trách nhiệm cao, không để xảy ra chuyện gì đáng tiếc. Chu toàn với sự tế nhị, kính cẩn, nâng niu … Sau cùng, công chính là trung tín với nhiệm vụ. Thánh Giuse được Chúa trao cho nhiệm vụ gìn giữ Đức Maria và Đức Giêsu, gìn giữ gia đình, ngài đã hết sức chu toàn trong hoàn cảnh thuận lợi cũng như trong hoàn cảnh khó khăn. Trung tín không hề xao nhãng, không hề lẩn tránh, không hề lùi bước trước nhiệm vụ khó khăn, thánh Giuse thật là người công chính." (www.mtgthuduc.net)

Trong bối cảnh của Mùa Chay, mùa sám hối để trở về với Thiên Chúa, Thánh Giuse thật là một tấm gương cho chúng ta. Nhìn lên ngài để chúng ta biết sống niềm tin cao độ hơn, tìm đâu là thánh ý Thiên Chúa qua Lời Kinh Thánh và mang ra thực hành trong tinh thần vâng phục và yêu thương, khiêm nhu và tế nhị, không do dự, không tính toán vụ lợi, sống cho Thiên Chúa và tha nhân chứ không sống cho riêng mình. Giữa Mùa Chay có lễ kính Thánh Giuse. Thật là một hồng ân Chúa ban cho để giúp chúng ta sống hoàn thiện hơn như lời dặn của Chúa Giêsu :  "Anh em hãy nên hoàn thiện như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện." (Mt 5, 48)

Lạy Thánh Giuse, Đấng bảo trợ khiêm nhu gia đình Nazareth khi xưa, xin hãy bảo trợ gia đình và cộng đoàn của chúng con, và xin giúp mỗi người chúng con biết thực hiện chương trình của Thiên Chúa trong đời sống chúng con. Amen.

Lm. Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf