Lời chúa

LỜI NÓI ĐẦU CỦA CHA FRANCOIS DE SAINTE-MARIE

 

Nếu chưa biết bản sao tập Tự-thuật của Têrêxa mới xuất bản trước đây, độc giả sẽ không khỏi bỡ ngỡ khi lần giở những trang nầy.

 

Ngay cái nhan đề của tác phẩm cũng đã làm bạn ngạc nhiên rồi, "Chuyện một tâm hồn" lại đổi thành "Thủ bản tự thuật". Nhưng sau ít phút suy nghĩ, bạn sẽ thấy rằng phải bỏ cái nhan đề không trúng nguồn, và ngay từ trong nguyên tắc, phải chú ý đến các phần khác nhau của cuốn Tự thuật. Cuốn Tự thuật này không có tính cách đồng nhất, không viết liền một mạch, để gửi cho một người, nhưng là tổng hợp của ba thủ bản dài ngắn không đồng đều và gửi cho ba người khác nhau: mỗi phần lại mang một sắc thái riêng biệt.

 

Dưới đây là ba phần, xếp theo thứ tự thời-gian:

 

- Những kỷ niệm thời thơ ấu, nhan đề: Hoa trắng nhỏ kể chuyện thơ ấu, để tặng Mẹ Agnès de Jesus. Bản văn này do Têrêxa viết vào khoảng từ đầu tháng Giêng 1895 cho tới 20.1.1896 và gửi cho Mẹ Bề Trên Dòng Kín Lisieux, tức Pauline, chị ruột của Người, do chính Bà yêu cầu.

 

- Một bức tâm thư Thánh Nữ gửi cho chị Marie du Sacré-Coeur, chị cả và Mẹ đỡ đầu của Người, bấy giờ cũng tu tại Dòng Kín Lisieux (thư viết vào khoảng 13 và 16 tháng 9 năm 1896). Phần nối tiếp những kỷ niệm ấu thời, trong đó Têrêxa nói về đời sống tu dòng và suy ngẫm về những đòi hỏi của “Giới răn mới"; giới răn tình yêu do Chúa Giêsu mang đến. Thủ-bản này được viết vào tháng Sáu năm 1897 đề tặng Mẹ Marie de Gonzague. Bề Trên tái nhiệm của Nhà Kín Lisieux.

 

- Một điều nữa khiến độc giả bỡ ngỡ là thứ tự các phần trong tập này đều đã thay đổi. Thiết tưởng xếp lại như thế hợp lý hơn, nếu người ta chú ý đến vấn đề thời gian. Trong "Chuyện một tâm hồn", đoạn viết cho Mẹ Marie de Gonzague (chương IX và X) nói về đời sống tu dòng được xếp ngay sau phần gửi cho Mẹ Agnès de Jésus. Thư gửi cho Chị Marie du Sacré-Coeur (chương XI) lại xếp vào phần cuối, xếp như thế cũng có lý, vì tập gửi cho Mẹ Marie de Gonzague câu chuyện dường như nối tiếp chuyện trong thủ bản thứ nhất, trong khi thư gửi cho Chị Marie du Sacré-Coeur lại theo một mạch văn khác, nhưng xếp theo thứ tự thời gian của các bản văn đã được tuần tự viết, thiết tưởng hay hơn.

 

Trong tập này chúng tôi chỉ cho in nguyên thủ bản của Têrêxa thôi, chúng tôi không in thêm chương XII là chương chót của cuốn "Chuyện một tâm hồn" do dòng kín Lisieuxviết, để có thêm ít chứng cớ về đời sống của Thánh Nữ Têrêxa Giêsu Hài-Đồng và kể lại phút cuối cùng của đời Người. Nếu độc-giả muốn đọc chương này cũng như lời tựa nói về thân thế gia đình Thánh Nữ, thì đã có “Chuyện một tâm hồn".

 

Ở đây, chúng tôi cũng không chia thành chương. Sau khi Thánh Nữ đã qua đời, dòng Kín Lisieux và Cha Dom Godefroid Madelaine Bề Trên dòng Mondaye, kiểm duyệt và đề tựa cuốn "Chuyện một tâm hồn" mới chia ra thành chương như thế. Thiết tưởng từ nay chúng ta nên tôn trọng và giữ cách phân chia của Thánh Nữ và để cho mỗi tập thủ bản giữ được tính cách thuần nhất của nó. Trong cuốn vở thứ nhất sau lời mở đầu vắn tắt. Têrêxa chia khoảng thời gian từ tuổi thơ ấu cho tới ngày nhập Dòng của Người thành ba giai đoạn. Tiếp theo Người nói qua về đời sống trong Dòng, như thế là có bốn phần, mở đầu bằng một lời khai đề.

 

Ấn hành thủ bản thứ hai, chúng tôi cũng vẫn giữ nguyên cách xếp đặt của Têrêxa (gồm hai lá thư: lá thứ nhất gửi cho Chị Marie du Sacré-Coeur, lá thứ hai dâng cho chính Chúa Giêsu). Còn thủ bản thứ ba, thiết tưởng có thể chia thành hai phần mà không sợ xuyên tạc gì. Phần thứ nhất gồm những kỷ niệm cá nhân và những mẫu tâm phúc. Phần thứ hai có vẻ tổng quát hơn và bàn về đức bác ái huynh đệ.

 

***

 

Công cuộc khảo cứu kỷ lưỡng cho độc giả thấy rất nhiều dị biệt giữa cuốn này với cuốn "Chuyện một tâm hồn". Khi viết hai thủ bản trước, chắc Têrêxa không nghĩ rằng một ngày kia nó sẽ được công bố. Người viết rất vội vã, đôi khi viết trong lúc rất mệt nhọc, bằng cách lợi dụng những phút giải trí lặt-vặt. Khi viết thủ bản thứ ba, chắc Người cũng biết rằng Nhà Dòng sẽ dùng ít ra là một phần thủ bản để viết tiểu sử Người sau khi Người qua đời. Nhưng bây giờ thì Người đã kiệt sức lắm rồi, vả lại trong khi viết Người bị các chị quấy rầy luôn.

 

Người có mặc cảm là mình viết không được đúng như ý muốn. và trong chuyện Người vẫn thường nhắc lại điều đó. Đàng khác mấy tháng trước khi qua đời, Thánh Nữ cũng linh cảm thấy thủ bản của Người sẽ được công bố tất cả, hay ít ra là một phần, được ơn trên soi sáng, Người nhận rằng đó là việc quan trọng.

 

Lời khai của Mẹ Agnès de Jésus trước tòa án điều tra của Bản-quyền cho ta thấy mối bận tâm cuối cùng của Thánh Nữ về vấn-đề này:

“Trên giường bệnh trước khi chết, em tôi cho rằng việc công bố thủ bản này rất quan trọng và Người coi là một phương thế truyền giáo. Một hôm Người nói với tôi rằng :"Sau khi con chết rồi, phải công-bố ngay tập thủ-bản nầy. Nếu Mẹ chậm trễ, hay nếu Mẹ nói chuyện đó với ai, ngoài Mẹ Bề Trên, thì Mẹ đã làm một việc thiếu khôn ngoan và ma quỷ sẽ giương lên muôn ngàn cạm bẫy, để ngăn cản Mẹ công bố tập thủ bản quan trọng này. Nhưng nếu Mẹ cố gắng hết sức để việc công bố không bị ngăn trở, thì Mẹ đừng sợ gì những khó khăn Mẹ sẽ gặp. Sứ mệnh của con cũng như của Jeanne d'Arc là "Thực-hiện ý của Chúa bất chấp sự ghen tương của thế gian (1)

 

Tuy căn dặn Người "Hai lần làm Mẹ" cố gắng cho công bố thủ bản, nhưng vì biết nó còn thiếu sót, nên Thánh Nữ đã xin Mẹ Agnès de Jésus sửa lại trước khi công bố cho công chúng: "Thưa Mẹ, nếu Mẹ thấy cần phải thêm hay bớt điều gì vào tập viết của đời con, thì xin Mẹ cứ tự tiện, và con coi như chính con thêm bớt vậy. Xin Mẹ nhớ điều đó và đừng lo-ngại gì về vấn đề nầy (2)

 

Mẹ Agnès de Jésus cho rằng mình đã làm hài lòng Têrêxa, khi Bà cầm bút sửa lại những trang viết này, cũng như ngày xưa ở Buissonnets bà đã sửa bài thi cho bé Têrêxa vừa là "con cưng", vừa là học trò của bà. Thực-tế bà đã viết lại cuốn tự-thuật để đem giới-thiệu với công chúng đương thời dưới một hình thức phổ thông.

Ngoài ra, Mẹ Marie de Gonzague đòi phải sửa lại ít nhiều chi tiết để không những cuốn sách có tính cách thuần nhất, mà còn để toàn thể cuốn sách có vẻ như viết cho mình bà" (3)

 

Đàng khác Dòng Kín Lisieux đã chấp nhận ý kiến của Cha Godefroid Madelaine. Cha này có nhiệm-vụ đem trình thủ bản sẽ ấn-hành lên Đức Cha Hugonin. Giám-Mục địa phận Bayeux để xin Imprimatur. Trước đó Cha cũng đã đọc tập thủ-bản do Mẹ Agnès de Jésus gửi và Cha có sửa đôi chút về hình-thức Chính Cha đã khai điều đó tại tòa án (4).

 

Tất nhiên những sửa chữa ấy không ngăn trở các linh-hồn gặp được Têrêxa một cách xác-thực và tiến sâu vào học-thuyết của Thánh Nữ. Nhưng đứng trên bình diện khoa học và lịch sử, thì bản nguyên văn mới có giá-trị. Nếu những tờ giấy nháp của một Nữ tu trẻ tuổi không thể đem công bố tức thời, mà không xuyên tạc chính bản thân chị, thì giờ đây nữ tu ấy đã được phong Thánh, những tờ giấy nháp kia lại giữ nguyên giá trị của nó và phải được công bố một cách hết sức khách quan.

 

Các đấng Bề Trên của Dòng Kín Lisieux và ngay cả Tòa Thánh cũng đã mong muốn và khích-lệ xuất bản tập sách này, Mẹ Agnès de Jésus, trước khi qua đời mấy tháng cũng định cho xuất-bản và lệnh cho Bà Genevière de la Sainte Face, người sống sót cuối cùng của gia đình Martin, phải thi-hành ý định ấy:

"Hôm ấy là ngày 2 tháng 11 năm 1950. Bà Genevière de la Sainte Face xác-định. Tôi nói với người "Mẹ nhỏ đáng kính của chúng tôi về việc xuất bản nguyên văn tập thủ bản. Mẹ nói :"Sau khi Mẹ chết, Mẹ trao cho con trách nhiệm nhân danh Mẹ mà thi-hành việc ấy"

 

Ngày 5 tháng 6 năm 1953 Dòng Kín Lisieux và Cha Marie-Eugène de l'Enfant Jesus, bấy giờ là Tổng Đại Diện (Définiteur Général) của Dòng Carmes đã trao phó cho tôi công việc ấy. Kết quả là bản sao tập "Thủ bản tự thuật ra mắt tháng Sáu năm 1956 và đã phổ biến sâu rộng.

 

Cuốn sách này ghi lại cách trung thành những thủ bản đó để đáp lại nhu cầu của công chúng. Cũng như tập trước, cuốn sách này đã được chuẩn bị với sự cộng tác của Institut Carmelitain de Notre-Dame de Vie.

 

Fr. Francois de Sainte Marie.

O.C.D.

__________________

Quý vị độc giả có thể liên lạc qua địa chỉ giaoxuvnparis@gmail.com để được hướng dẫn cách thức có được bộ sách này.