Lời chúa

MỪNG NGỌC KHÁNH

THÀNH LẬP HÀNG GIÁO PHẨM VIỆT-NAM

“Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, ²⁰ dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em. Và đây, Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế.” (Mathêô 28,19-20). Lời của Chúa Giêsu trên đây đã nói lên sứ mạng truyền giáo của Giáo Hội. Vì thế, sau khi Chúa Giêsu về trời, các Tông đồ đã ra đi rao giảng Tin Mừng Cứu Độ và tiếp nối nhiệm vụ của các ngài, Giáo Hội đã sai rất nhiều linh mục, tu sĩ nam nữ, đến các quốc gia chưa biết Chúa Kitô để rao giảng Tin Mừng, kêu gọi mọi người trở về với Ngài, trong số đó, có quê hương Việt Nam chúng ta.

Theo cha Trần Anh Dũng (GXVN Paris), ‘‘Thời phôi thai của Giáo Hội Việt Nam ghi dấu bước chân rao giảng Tin Mừng tại Hà Tiên của các giáo sĩ dòng Đa Minh đến từ quần đảo Malacca như Luis de Francesca, Grégoire de la Motte và Gaspar de Santa Cruz vào năm 1550. Tại Đàng ngoài, các giáo sĩ Diego Doropesa, Bartolomeo Ruiz, Pedro Ortiz, Francisco de Montila và bốn trợ sĩ đến từ tỉnh dòng Đa Minh Phi luật tân, truyền đạo tại vùng An Quảng (Quảng Yên) năm 1583’’. 

Như thế, hạt giống Tin Mừng đã được gieo vãi trên quê hương chúng ta từ thế kỷ thứ 16. Hạt giống đó đã nẩy mầm phát sinh và luôn mải lớn lên trong lòng người dân Việt để rồi, vẫn theo cha Trần Anh Dũng, ngày 09/09/1659, “ĐGH Alexandre VII đã ban hành Tông thư “Super Cathedram’’ thiết lập hai giáo phận truyền giáo đầu tiên trên đất Việt và đồng thời tuyển chọn hai thừa sai Hội Truyền Giáo Paris làm Giám quản Tông tòa : ĐC Lambert de la Motte cho Giáo phận Đàng Trong và ĐC François Pallu cho Giáo phận Đàng ngoài’’.

Theo giòng thời gian, song song với số Kitô hữu ngày càng gia gia tăng, ơn gọi Linh mục và đời sống Tu Dòng cũng phát triển. Bốn linh mục Việt Nam đã được ĐC Lambert de la Motte truyền chức tại chủng viện Juthia (Thái Lan) : Giuse Trang (03/1668), Gioan Huệ và Bênêđitô Hiền (06/1668) và và Luca Bền (1669). Cha Trang và cha Bền cho Giáo phận Đàng Trong, cha Huệ và cha Hiền cho Giáo phận Đàng Ngoài.

Năm 1670, ĐC Lambert de la Motte cũng đã truyền chức linh mục cho 7 thầy ở Đàng Ngoài và thiết lập Dòng Mến Thánh Giá Hà Nội để các nữ tu tiếp tay với các linh mục trong công việc mục vụ như dạy giáo lý, viếng thăm người già yếu, săn sóc các bệnh nhân và nhất là rửa tội cho các em nhỏ hấp hối con nhà nghèo ở các thôn làng …

Nhưng giông tố của cuộc bách đạo đã nổi lên. Dưới ba triều đại của các vua Minh Mạng (1820-1841), Thiệu Trị (1841-1847), Tự Đức (1848-1883) và phong trào Văn Thân (1862-1885), trên dưới 130 000 kitô hữu đã chịu tử đạo vì danh Chúa Kitô. Dù vậy, niềm tin nơi người Kitô hữu không mai một. Hạt giống Tin Mừng vẫn âm thầm lớn lên và đơm hoa kết trái. Ngày 11/06/1933, ĐGH Piô XI đã tấn phong tại Đền thánh Phêrô (Roma) cha Gioan Baotixita Nguyễn Bá Tòng làm Giám mục tiên khởi Việt Nam. Rồi nhiều giáo phận mới đã được thành lập với các vị chủ chăn là Giám mục Việt Nam. Ngày 24/11/1960, qua Tông thư "Venerabilium Nostrorum", Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII đã chính thức thiết lập hàng Giáo Phẩm Công Giáo Việt Nam với ba Giáo tỉnh : Giáo tỉnh Hà Nội, Giáo tỉnh Huế và Giáo tỉnh Saigon.

Hiện nay, Giáo Hội Công Giáo Việt Nam gồm 3 Tổng Giáo phận (Hà Nội, Huế, Saigon) và 24 Giáo phận. Hội Đồng Giám mục Việt Nam gồm 30 Giám mục với vị Chủ tịch là ĐTGM Giuse Nguyễn Chí Linh, TGM Huế. Theo thống kê 2019, tại Việt Nam, có khoảng 7 triệu tín hữu, 5000 linh mục, 33087 tu sĩ nam nữ thuộc 307 Dòng tu. Số Kitô hữu Việt Nam ở hải ngoại có khoảng nửa triệu người. Nhưng nét vẻ vang nhất của Giáo Hội Việt Nam là ngày 19/06/1988, Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan-Phaolô II đã tôn phong HIển Thánh 117 Vị Tử Đạo Việt Nam để nêu gương anh dũng can trường của các vị tiền nhân, không ngại đổ máu đào để làm chứng cho Chúa Kitô và trung thành với niềm Tin.

 năm đã trôi qua kể từ khi Hàng Giáo phẩm Việt Nam được thành lập. Nếu ngày nay, Giáo Hội Việt Nam lớn mạnh và vững bền là cũng nhờ công sức của các vị chủ chăn luôn quan tâm chăm sóc, giáo huấn và hướng dẫn đoàn Dân Chúa. Trong Thư Chung năm 1980, sau khi trình bày sứ mệnh của Hội Thánh, các Giám mục Việt Nam đã đưa ra đường lối mục vụ như sau : “ Nhìn về quá khứ, chúng tôi cảm mến sâu sắc bàn tay nhân lành của Thiên Chúa đã êm ái và mạnh mẽ hướng dẫn Hội Thánh Người trên đất nước Việt Nam chúng ta. Chúng tôi biết ơn công lao của vô vàn tín hữu, đã làm sáng tỏ đức tin và lòng yêu nước của mình. Đừng nhìn quá khứ với mặc cảm và phán đoán tiêu cực. Lịch sử luôn pha lẫn ánh sáng và bóng tối, cũng như đời sống những người con của Chúa vẫn có cả ân sủng và tội lỗi. Nhưng dựa vào tình thương của Chúa Cha, dựa vào Lời ban sự sống của Chúa Giêsu Kitô và sức mạnh của Chúa Thánh Thần, chúng ta hãy mạnh dạn nhìn vào hiện tại và tin tưởng ở tương lai. Chúng ta phải là Hội Thánh của Chúa Giêsu Kitô trong lòng dân tộc Việt Nam, nghĩa là :

- Gắn bó với Chúa Kitô và hợp nhất với Hội Thánh toàn cầu.

- Gắn bó với Đức Giáo Hoàng, vị đại diện Chúa Kitô, người được Chúa giao trách nhiệm “chăn dắt đoàn chiên của Người” (Ga 21,15-18), và “làm cho anh em vững mạnh” (Lc 22,32).

- Gắn bó với nhau trong tình huynh đệ theo kiểu mẫu Hội Thánh thời sơ khai: “Chỉ có một tấm lòng, một linh hồn, không một người nào nói là mình có của riêng nhưng đối với họ, mọi sự là của chung” (Cv 4,32; 2,42).

- Trung thành với tinh thần của Công đồng Vatican II là tinh thần cởi mở, đối thoại và hoà mình với cộng đồng xã hội mình đang sống.

Để đạt mục đích ấy, trước hết chúng ta phải không ngừng hoán cải lương tâm và thay đổi cách sống của mỗi cá nhân cũng như mỗi cộng đoàn Dân Chúa trong Hội Thánh ở Việt Nam sao cho phù hợp với Phúc Âm hơn. Công việc này chúng ta thực hiện nhờ lắng nghe Lời Chúa, lãnh nhận các bí tích, chuyên cần cầu nguyện và thành tâm kiểm điểm đời sống. ”

Hòa chung niềm vui với Giáo Hội Mẹ Việt Nam dịp mừng Ngọc Khánh Kỷ niệm thành lập Hàng Giáo Phẩm, chúng ta cùng cất tiếng ngợi khen, cảm tạ Chúa, và xin Ngài luôn nâng đỡ, giữ gìn và hướng dẫn các Giám mục Việt Nam trong nhiệm vụ chủ chăn.

Lm. Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf