Trang chủ
  • Trang chủ
  • Giáo xứ
    • Ban Giám Đốc
    • Ban Thường Vụ
    • Vài dòng lịch sử Giáo Xứ
    • Các Cộng đoàn
      • Cộng đoàn Villiers-le-Bel
      • Cộng đoàn Sarcelles-Garges
      • Cộng Đoàn Seine Saint Denis
      • Cộng đoàn Ermont
      • Cộng đoàn Marne-la-Vallée
    • Các Đoàn thể
      • Hội các bà mẹ Công giáo
      • Bữa cơm chủ nhật
      • Sinh hoạt Giới trẻ Giáo Xứ
      • Legio Mariae
      • Liên Đới Nghề Nghiệp
      • Hội yễm trợ ơn gọi
      • Nhóm Gia đình trẻ & Du ca
      • Thư viện giáo xứ
      • Ban báo chí
      • Nhóm internet giáo xứ
      • Ban Tu thư
      • Phong trào TNTT - Đoàn Kitô Vua GXVN Paris
      • Phong trào Cursillo
    • Các Ca đoàn
      • Ca đoàn Trinh Vương
      • Ca đoàn Lê Bảo Tịnh
      • Ca đoàn Triều dâng
      • Ca đoàn Giáo xứ
      • Ca đoàn Thiếu Nhi Thánh Thể
    • Các Lớp học
      • Lớp Dự bị Hôn nhân
      • Lớp Ðàn tranh
      • Lớp Pháp văn
      • Lớp tiếng Việt
      • Lớp Giáo Lý
  • Tin tức
    • Thông Tin
      • SINH HOẠT THƯỜNG XUYÊN
      • BẢN ĐỒ ĐẾN GIÁO XỨ PARIS
    • Sinh hoạt Cộng đoàn
      • Vidéo và Hình ảnh Thánh Lễ Mừng kính Thánh Giuse - Quan thầy Giáo xứ & Mừng thượng thọ và ngân khánh thầy phó tế vĩnh viễn Phêrô Phạm Bá Nha
      • Các Quy Định Của Toà Thánh Về Chức Vụ Phó Tế Vĩnh Viễn - Lê Đình Thông
      • Thơ chúc mừng Thánh Lễ Tạ Ơn Thánh Lễ Tạ Ơn Thầy Phêrô Phạm Bá Nha (Giáo Xứ 19/03/2023) - Lê Đình Thông
      • Khai Giảng Khoá 2 Dự Bị Hôn Nhân
      • Hình : Tết Quý Mão 2023 - Tiệc Tết Cao Niên
      • Hành Hương Thánh Địa : Cùng Mẹ La Vang Bước Theo Dấu Chân Chúa Từ 23 Đến 30/04/2023
      • Hình : Gia Đình Liên Tu Sĩ tại Pháp mừng Xuân Quý Mão 2023 tại GXVN Paris - Ngọc Huy
      • Hình : Tết Quý Mão 2023 - Tiệc Thân Hữu Giáo Xứ Việt Nam Paris
      • Vidéo : Tết Quý Mão 2023 - Tiệc Thân Hữu Giáo Xứ Việt Nam Paris
      • Hình : Lễ Thánh Gia - Kỷ Niệm Hôn Phối và Họp Mặt Gia Đình Louis-Zélie
      • Hình : Diễn Nguyện và Thánh Lễ Giáng Sinh 2022
      • Chúc mừng Kim Khánh Cha Giuse Đinh Đồng Thượng Sách - (Noel 1972-2022)
      • Tĩnh Tâm Mùa Vọng 2022 - Phạm Bá Nha
      • Lịch Mục Vụ Giáo Xứ 2022-2023
      • Hình : Đại Lễ Kính 117 Vị Thánh Tử Đạo Việt Nam tại GXVNParis ngày 13/11/2022
      • Cáo Phó và Chương Trình Lễ An Táng Sơ Marie-Sophie Nguyễn Thị Phú
      • Giáo Xứ Việt Nam Paris Cử Hành Đại Lễ Kính 117 Vị Thánh Tử Đạo Việt Nam - Lê Đình Thông
      • Tiễn Biệt - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Văn Nghệ ngày Liên Đới Nghề Nghiệp 23/10
      • Hình : Giáo Xứ Cử Hành Thánh Lễ Mừng Kính 75 năm Thành Lập Cộng Đoàn
      • Hình : Thánh Lễ Thêm Sức cho 24 em tại Giáo Xứ VN Chúa nhật 29/05/2022
      • Kết Quả Giải Tombola Kermesse 04/05/2022
      • Hình : Hành Hương Giáo Xứ Với Hội Thân Hữu Taxi Tại Paray-Le-Monialngày 28-29/05/2022 01/05/2022
      • Vidéo : Thánh Lễ Thêm Sức cho 24 em tại Giáo Xứ VN Chúa nhật 29/05/2022
      • Vidéo : Mừng Kỷ Niệm 75 năm ngày thành lập Giáo Xứ VN Paris - Huy Quyên
      • Giáo Xứ Paris Cử Hành Thánh Lễ Mừng Kính 75 năm Thành Lập Cộng Đoàn - Lê Đình Thông
      • Hình : Tiệc Liên Đới Nghề nghiệp tại Giáo Xứ VN Paris Chúa nhật 01/05/2022 - Phang Nguyễn
      • Hình : Thánh Lễ Lá tại Giáo Xứ VN Paris Chúa nhật 10/04/2022
      • Vidéo : 2 Bài Giảng Tĩnh Tâm Mùa Chay ngày Chúa Nhật 20-03-2022 tại Giáo xứ VN Paris - Lm Vincent Đoàn Minh Phúc
      • Chương trình Tuần Thánh 2022 tại Giáo xứ Việt Nam Paris
      • Vidéo & Hình : Thánh Lễ Kính Thánh Giuse Quan Thầy Giáo Xứ ngày Chúa Nhật 20/03/2022
      • Cáo Phó : Giáo sư Trương Công Cừu
      • Hình ảnh Trùng Tu Nhà Nguyện Giáo Xứ Tuần Lễ 21-25/02/2022 & Lời Tri Ân Của Cha Giám Đốc
      • Vidéo & Hình : Liên Tu Sĩ VN tại Pháp Mừng Xuân Nhâm Dần tại Giáo Xứ Paris
      • Chương Trình Tĩnh Tâm Mùa Chay tại Giáo Xứ Chúa Nhật 20/03/2022
      • Hình - Tiệc Xuân Nhâm Dần tại Giáo Xứ ngày 13/02/2022
      • Nắng Xuân - Tiệc Xuân Nhâm Dần (13/02/2022) - Lê Đình Thông
      • Chúc mừng -Lê Đình Thông
      • XUÂN GIÁO XỨ & ỦNG HỘ NHÓM NHÀ BẾP
      • Hình : Những Hang Đá Dự Thi tại Giáo Xứ
      • Trực tuyến : Thánh Lễ Vọng Giáng Sinh lúc 20g00 ngày 24-12-2021 tại Giáo Xứ Việt Nam Paris
      • Hành Trình Bê Lem - Lê Đình Thông
      • Mừng Lễ Kỷ Niệm Hôn Phối - Cha Giám Đốc
      • Giáo Sư Vũ Quốc Thúc Vừa Thiên Thu Vĩnh Biệt - Lê Đình Thông
      • Hình : Đại Lễ các thánh Tử đạo Việt Nam ngày 14/11/2021 - Ngọc Huy
      • Giáo Xứ Paris Cử Hành Đại Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam - Lê Đình Thông
      • KHÓA DỰ BỊ HÔN NHÂN LỊCH TRÌNH KHÓA GIÁNG SINH 2021
      • Lịch Mục Vụ Giáo Xứ 2021-2022
      • Bình Minh - Lê Đình Thông
      • Vidéo Thánh Lễ cầu cho linh hồn Ông Cố Gioan Maria Vianê VŨ CÔNG PHÁP
      • Bạch Hoa Lucia Đoàn Kim Hường - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Thánh Lễ Thêm Sức tại Giáo Xứ Việt Nam Paris lúc 11g30 ngày 20/06/2021
      • Hình : Thánh Lễ Thêm Sức của Đoàn Thiếu Nhi Thánh Thể được cử hành lúc 11g30 ngày 20/06/2021
      • Vidéo : Thánh Lễ RLTT và Tuyên Xưng Đức Tin của Đoàn TNTT ngày 16/05/2021
      • Vidéo : Mừng Ngân Khánh Linh Mục Cha Giám Đốc Gilbert Nguyễn Kim Sang Chúa Nhật 09/05/2021
      • Hình : Mừng Ngân Khánh Linh Mục Cha Giám Đốc Gilbert Nguyễn Kim Sang - Chúa Nhật 09/05/2021
      • HOA TRẮNG Tiễn Biệt Maria Đỗ Thị Thường (1930-2021) - Lê Đình Thông
      • Mừng Ngân Khánh Linh Mục Cha Giám Đốc Gilbert Nguyễn Kim Sang ngày 09/05/2021- Ban Mục Vụ
      • Hình : Thánh Lễ Phục Sinh Giáo Xứ Paris 2021/04/04
      • Thánh Lễ Phục Sinh sẽ được trực tuyến trên kênh youtube GX Chúa Nhật 04/04/2021 lúc 11g30
      • Hình : Thánh Lễ Lá Giáo Xứ Paris 2021/03/28
      • Thánh Lễ Lá sẽ được trực tuyến trên kênh youtube GX Chúa Nhật 28/03 lúc 15g
      • 21/03 : Giáo Xứ Paris cử hành Lễ Kính Thánh Cả Giuse : Bổn Mạng Cộng Đoàn-Lê Đình Thông
      • Hình : Thánh Lễ Xuân Tân Sửu Giáo Xứ Paris 2021/02/14
      • 10 Lời Khuyên Để Sống Tốt Mùa Chay
      • Thánh Lễ Mồng Ba Tết Tân Sửu : Bài Giảng Của Kinh Sĩ Richard ESCUDIER - Lê Đình Thông
      • LỊCH TRÌNH KHÓA HÔN NHÂN PHỤC SINH 2021
      • Tuần Cửu Nhật Xin Thiên Chúa Cứu Chữa Nhân Loại - TGP Paris
      • TNTT - LỄ QUAN THẦY ĐOÀN KITÔ VUA - Thánh Lễ Trực Tuyến thứ bảy 21/11/2020
      • Vidéo : Thánh Lễ Thêm Sức cho 27 em Thiếu Nhi Giáo Xứ ngày 10/10/2020
      • Lời Cảm Ơn Của Thầy Phó Tế André Tạ Đình Chung
      • Ban Mục Vụ Hôn nhân : Lịch trình Khoá Giáng Sinh 2020
      • Hình : Tân phó tế Antôn Vũ Đình Khiêm lãnh nhận bí tích truyền chức cho Giáo phận Pontoise.
      • NHẤT CỬ ĐA TIỆN - Mai Đức Vinh
      • Vidéo : Thánh Lễ Tạ Ơn của Tân Phó Tế Michel Nguyễn Anh Hải tại Giáo Xứ ngày 04/10/2020
      • Hình : Thánh Lễ Tạ Ơn của Tân Phó Tế Michel Nguyễn Anh Hải tại Giáo Xứ ngày 04/10/2020
      • Giáo Xứ Việt Nam Paris Có Thêm Phó Tế Vĩnh Viễn - Lê Đình Thông
      • Lịch Mục vụ Giáo Xứ 2020-2021 - Lm. Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf
      • Vidéo & Hình ảnh Thánh Lễ An Táng Đức Ông Giuese Mai Đức Vinh
      • 12/09 : THÁNH LỄ CẦU NGUYỆN CHO ĐỨC ÔNG GIUSE MAI ĐỨC VINH - Lê Đình Thông
      • NGÀY 05/09 : HỌP CHUNG BAN GIÁM ĐỐC BAN MỤC VỤ - BAN KINH TẾ - Lê Đình Thông
      • THÁNH LỄ AN TÁNG ĐỨC ÔNG GIUSE MAI ĐỨC VINH (ÉGLISE SAINT-SULPICE PARIS) - 10-09-2020 - Lê Đình Thông
      • Hình : Thánh Lễ An Táng Đức Ông Giuse Mai Đức Vinh ngày 10-09-2020 tại nhà thờ Saint Sulpice
      • Cáo Phó - Đức Ông Giuse Mai Đức Vinh - GXVN Paris
      • GIÁO XỨ PARIS TỔ CHỨC TĨNH TÂM KHAI GIẢNG NĂM MỤC VỤ 2020-2021 - Lê Đình Thông
      • ĐỨC ÔNG GIUSE MAI ĐỨC VINH (1935-2020) NGUYÊN GIÁM ĐỐC GIÁO XỨ PARIS TỪ TRẦN - Lê Đình Thông
      • Hình : Xem lại ngày Kỷ Niệm Kim Khánh Linh Mục của Đức Ông Mai Đức Vinh 12/04/2015
      • [Đọc Lại] GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS DÂNG LỄ TẠ ƠN CHÚA VÀ CÁM ƠN ĐỨC ÔNG GIUSE MAI ĐỨC VINH - Trần Văn Cảnh
      • Thân Hữu Taxi Mừng Kỷ Niệm 25 Năm Thành Lập Hội (1995-2020) - Lê Đình Thông
      • Hình : Thánh Lễ Rửa Tội Tân Tòng ngày Lễ Kính Thánh Tâm Chúa 21/06/2020
      • Giáo Xứ Mừng Lễ Thánh Gilbert - Bổn Mạng Cha Giám Đốc Nguyễn Kim Sang - Lê Đình Thông
      • Thánh Gilbert de Neuffonts (1076-1152) - Bổn mạng Cha Giám Đốc Gilbert Nguyễn Kim Sang - Lê Đình Thông
      • Ban Thường Vụ Họp Thường Kỳ Lần 3/2020 - Lê Đình Thông
      • Cử Hành Lời Chúa Trong Gia Đình - Chúa Nhật Thứ 7 PHỤC SINH – NĂM A Chúa Nhật 24 / 05 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - Lễ Chúa Thăng Thiên – NĂM A - Thứ 5 21/05/2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT VI MÙA PHỤC SINH – NĂM A Chúa Nhật 17 / 05 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT V MÙA PHỤC SINH – NĂM A Chúa Nhật 10 / 05 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT IV MÙA PHỤC SINH – NĂM A Chúa Nhật 03 / 05 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT III PHỤC SINH – NĂM A Chúa nhật 26 / 04 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT KÍNH LÒNG THƯƠNG XÓT CHÚA – NĂM A Chúa nhật 19 / 04 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT LỄ PHỤC SINH – NĂM A Chúa nhật 12 / 04 / 2020
      • GIÁO XỨ PARIS CỬ HÀNH LỄ LÁ TRỰC TUYẾN - Lê Đình Thông
      • Bông Huệ Trắng tưởng nhớ bà Maria Phạm Thị Huệ - Lê Đình Thông
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT LỄ LÁ – NĂM A - 05 / 04 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT THỨ V MÙA CHAY - 29/03/2020
      • THỨ TƯ SAU CHÚA NHẬT THỨ IV MÙA CHAY – NĂM A Lễ Truyền Tin 25 / 03 / 2020
      • CỬ HÀNH LỜI CHÚA TẠI GIA ĐÌNH - CHÚA NHẬT THỨ IV MÙA CHAY - 22/03/2020
      • THÔNG BÁO KHẨN CẤP
      • Hình : Cộng Đoàn Seine St Denis - GXVN Paris Mừng Tết Canh Tý 2020
      • BAN MỤC VỤ HỌP THƯỜNG KỲ LẦN II/20 ngày 08/03/2020
      • Hình : Văn Nghệ - Liên Tu sĩ Việt Nam tại Pháp vui Tết Canh Tý 2020 tại GXVN Paris
      • Vidéo : Văn Nghệ - Liên Tu sĩ Việt Nam tại Pháp vui Tết Canh Tý 2020 tại GXVN Paris
      • Hình : Tiệc Xuân Tết Cao Niên Canh Tý - Giáo Xứ Paris 2020/02/02
      • Hình : Tiệc Xuân Canh Tý Giáo Xứ Paris 2020/01/19
      • Vidéo : Tiệc Xuân Giáo Xứ Paris - Mừng Xuân Canh Tý 2020
      • Tiệc Xuân Giáo Xứ Paris - Mừng Xuân Canh Tý 2020 - Lê Đình Thông
      • Hành Hương NEVERS
      • Chúc Tết Cộng Đoàn - Lê Đình Thông
      • Ban Mục Vụ Họp Lấn 1/2020 - Lê Đình Thông
      • Chương Trình Dự Bị Hôn Phối năm 2020 - Ban Mục Vụ Hôn Nhân
      • Cảm Hứng từ Những Hang Đá Dự Thi tại Giáo Xứ - Lê Đình Thông
      • Hình : Ngày Tĩnh Tâm Giáo Xứ & Thánh Lễ mở tay của 3 tân linh mục thuộc Giáo phận Thanh Hoá : Giuse Lê Văn Ngọc, Phêrô Nguyễn Văn Tiện và Phaolô Ngô Ngọc Thắng
      • Tĩnh Tâm Mùa Vọng tại Giáo Xứ Paris - Đức Ông Hoàng Minh Thắng thuyết Giảng - Lê Đình Thông
      • Vidéo và Hình : ĐẠI LỄ MỪNG KÍNH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT-NAM
      • PHIÊN HỌP NGÀY 10/11/2019 CỦA BAN MỤC VỤ - Lê Đình Thông
      • Hình : Tiệc Liên Đới Nghề Nghiệp 03/11/2019 tại Giáo Xứ
      • Đại Hội Tuyên Úy Đoàn Việt Nam tại Pháp - Kỳ 42 - Ptvv Giuse Giang Minh Đức
      • Giáo Xứ Paris : Cơm Thân Hữu "Liên Đới Nghề Nghiệp" - Lê Đình Thông
      • THƯ MỜI THI HANG ĐÁ GIÁNG SINH 2019 - Cha Giám Đốc
      • Cháo Lòng : Kính nhớ hương hồn Bà Hai Thân - Lê Đình Thông
      • Giáo Xứ Paris Tĩnh Tâm Mở Đầu Năm Mục Vụ Mới - Lê Đình Thông
      • Hình : Nhóm Thân Hữu Taxi Gáo Xứ họp mặt Hè và Dâng Thánh Lễ tạ Ơn 06/07/2019
      • Hình: Kermesse Hai Ngày Thân Hữu Giáo Xứ 08-09/06/2019
      • Nhạc Kịch Đàn Ca Tài Tử Diễn Tuồng Lục Vân Tiên - Lê Đình Thôing
      • Trận Hoả Hoạn Nhà Thờ Đức Bà Paris Làm Bừng Cháy Lửa Tin Yêu Công Giáo - Lê Đình Thông
      • Lễ Chứng Nhân Đức Tin của 9 em TNTT - Giáo Xứ Paris 18/05/2019
      • Thư Luân lưu Của Đức Tổng Giám Mục Michel Aupetit về trường hợp Bệnh Nhân Vicent Lambert- Lê Đình Thông
      • Hình: Giáo Xứ Hành Hương hai ngày 04-05/05/2019 tại Pont Marie và Mont Saint Michel
      • Vidéo : Chương Trình Thánh Nhạc Vui Đời Thánh Hiến tại GXVN Paris
      • Hội Diễn Thánh Nhạc Vui Đời Thánh Hiến tại GXVN Paris - Lê Đình Thông
      • Chia Buồn cùng anh chị Triển Lan - Cha Giám Đốc
      • Vidéo : Tình Con Yêu Chúa - Lm Vincent Đoàn Minh Phúc
      • Mùa Hồng Ân 2019
      • Sống Đạo "Tin Cậy Mến " của Một Ca Viên Giáo Xứ - Lê Đình Thông
      • Hình : Giáo Xứ Paris cử hành Thánh Lễ Lá
      • Vidéo : Nghi thức làm Phép Lá và Bài Thương Khó trong Thánh Lễ Lá tại GXVN Paris
      • Lễ Lá tại Giáo Xứ Việt Nam Paris - Lê Đình Thông
      • Những thách đố trong đời sống hôn nhân của đôi bạn - gia đình ngày nay - Đỗ Thục Hiền & Giang Minh Đức
      • BAN MỤC VỤ HỌP THƯỜNG KỲ (07/4/2019) - Lê Đình Thông
      • CHƯƠNG TRÌNH LỄ NGHI TUẦN THÁNH 2019
      • Khoá Dự Bị Hôn Nhân 2019
      • Hình : Ngày Tĩnh Tâm Giáo Xứ Paris 31/03/2019 - Nguyễn Phang
      • Ngày Tĩnh Tâm Giáo Xứ Paris 31/03/2019 - Lê Đình Thông
      • Hình : Đại Lễ ACIES Legio Maria & Ngày Họp Mặt Gia Đình Công Giáo lần thứ XIX
      • Hình: Tết Liên Tu Sỹ tại Pháp - Giáo xứ Paris 23/02/2019
      • Hình : Tết Cao Niên Kỷ Hợi 2019 Giáo Xứ VN Paris
      • Cao Niên Vui Xuân Kỷ Hợi - Đoàn Thị
      • Vidéo : Tiệc Xuân Kỷ Hợi 2019 tại Giáo xứ Paris ngày 03/02/2019
      • Ngày Gia Đình Lần thứ XIX - Ptvv Giang Minh Đức
      • Lời Tiễn Biệt và Phân Ưu - Võ Tri Văn
      • Chương trình Tiệc Xuân Giáo Xứ 2019
      • Tiễn Bạn Legio - Đoàn Thị
      • THÁNH LỄ VÀ NHỮNG LỜI TIỄN BIỆT BÁC SĨ TẠ THANH MINH - Trần Văn Cảnh
      • Nỗi Nhớ Nơi Đây - Đoàn Thị
      • BS TẠ THANH MINH vị lương y giầu lòng nhân ái - Lê Đình Thông
      • Tĩnh Tâm Mùa Vọng Giáo Xứ Paris : Vui Mừng và Hoan Hỉ - Lê Đình Thông
      • Hội YỂM TRỢ ƠN GỌI Tĩnh tâm hàng năm - Một Hội Viên
      • Vidéo : LỄ CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM 2018/11/18
      • Hình : LỄ CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM 2018/11/18
      • Giáo Xứ Paris cửa hành Lễ Kính Các Thánh Tửa Đạo Việt Nam - Lê Đình Thông
      • Hành Hương Montligeon - 3/11/2018 - Một người Hành Hương
      • Đại Hội Lộ Đức : Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo VN
      • Đại hội Tuyên Uý Đoàn Việt Nam kỳ 41 tại Pháp - Phạm Bá Nha
      • Lịch Mục Vụ Giáo Xứ năm 2018-2019
      • Vidéo và Hình ảnh Đại Hội Hành Hương Lô Đức 03-05/08/2018
      • Kính biệt Cố Thi sĩ Phương Du - Lê Đình Thông
      • Giáo Xứ Cử Hành Lễ An Táng Cha Vinh Sơn Nguyễn Văn Cẩn - Lê Đình Thông
      • Hình : Đại Hội Hành Hương Lộ Đức 03-05/08/2018 của các CĐCGVN tại Pháp
      • Hình : Thánh Lễ An Táng Cha Vinh Sơn Nguyễn Văn Cẩn - Nguyễn Văn Mẫn
      • Thánh Lễ Sai Đi của Hai Ban Mục Vụ và Kinh Tế Giáo Xứ Việt Nam Paris - Phạm Bá Nha
      • Cáo Phó : Bác Sĩ Nguyễn Văn Hậu
      • Cáo Phó : Lm Vincent Nguyễn Văn Cẩn
      • Vidéo : Hành Hương Lộ Đức 2018 - Đêm Giã Từ Đức Mẹ 05/08/2018
      • Vidéo : Hành Hương Lộ Đức 2018 (03-05/08/2018) Đêm Diễn Nguyện Thánh Ca 04/05/2018
      • Vidéo : Hành Hương Lộ Đức 2018 (03-05/08/2018) - Nghi Thức Tôn Vinh CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VN
      • Đại Hội ’’Nữ Vương các Thánh Tử Đạo Việt Nam’’ - Xuân Anh
      • Vidéo : Hành Hương Lộ Đức 2018 (03-05/08/2018) Rước Kiệu Đức Mẹ
      • Tang Lễ Cha Samuel Trương Đình Hoè - Lê Đình Thông
      • CÁO PHÓ - Linh mục Samuel TRƯƠNG ĐÌNH HÒE
      • Kiệu Đức Mẹ Lộ Đức Cầu Cho Đất Nước Việt Nam - Lê Đình Thông
      • ĐẠI HỘI CÔNG GIÁO TẠI LỘ ĐỨC : ĐỨC TGM NGUYỄN CHÍ LINH DIỄN GIẢNG VỀ ĐỨC MẸ VỚI CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM - Lê Đình Thông
      • ĐẠI HỘI CÁC CỘNG ĐOÀN CÔNG GIÁO VIỆT NAM TẠI PHÁP - Lê Đình Thông
      • Đại Hội Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo Việt Nam - Lm. Gilbert Nguyễn Kim Sang
      • Hình : Thánh Lễ Thêm Sức - Thứ Bảy 09/06/2018
      • Vidéo : Thánh Lễ Thêm Sức - Thứ Bảy 09/06/2018
      • Hình : Thánh Lễ Rước Lễ Lần Đầu - Thứ bảy 02/06/2018
      • Vidéo : Thánh Lễ Rước Lễ Lần Đầu của 24 em TNTT tại Giáo Xứ chiều thứ bảy 02/06/2016
      • Hành Hương Pontmain và Mont Saint Michel (12-13.5.2018) - Một Người Hành Hương
      • Hình : Hai Ngày Thân Hữu Kermesse Giáo Xứ 19-20/05/2018
      • Kết Quả Tombola Ngày Thân Hữu 20.5.2018 - Phạm Bá Nha
      • Hình : Đại Hội Mục Vụ ngày 06/05/2018 tại Giáo Xứ
      • Ngày gặp gỡ các tham dự viên khóa Ca Trưởng Phụng Vụ 28 & 29/04/2018 tại giáo xứ Việt Nam, Paris
      • Hai Ngày Thân Hữu - Kermess Giáo Xứ 19-20/05
      • Đường Hướng Mới : Thành Lập Ban Mục Vụ và Ban Kinh Tế của Giáo Xứ - Lm. Gilbert Nguyễn Kim Sang
      • Hình : Lễ Phục Sinh và Nghi thức Rửa Tội Tân Tòng 01/04/2018
      • Hình : Lễ Thánh Giuse Thợ & Ngày Liên Đới Nghề Nghiệp 01/05
      • Ngày Gia Đình tại Giáo Xứ Paris : Hội Luận về Chủ Đề Di Dân và Tịn Nạn - Đinh Đức Huy
      • Hình : Ngày Gia Đình thứ XVII Chúa nhật 15/04/2018
      • Ngày Gia Đình thứ XVII : Chúa nhật 15/04/2018
      • Giáo Xứ Paris mừng chặng đường dài Phó Tế của hai Thầy Phạm Bá Nha và Tạ Đình Chung - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Nghi Thức Vọng Phục Sinh đêm thứ bảy 31/03/2018 - Quỳnh Châu
      • Vidéo : Lễ Lá & Nghi thức làm phép Lá - Chúa nhật 25/03/2018
      • Hình : Lễ Lá Chúa nhật 25/03/2018
      • Đức Cha Châu Ngọc Tri Cử Hành Lễ Lá tại Giáo Xứ VN Paris - Lê Đình Thông
      • Hình : Cộng Đoàn Antony mừng Xuân Mậu Tuất 2018 - 11/03/2018
      • Vidéo : Thánh Lễ mừng kính Thánh Giuse quan thầy Giáo xứ
      • Hình : Cộng Đoàn Cergy mừng Xuân Mậu Tuất 2018 - 11/03/2018
      • Hình : Tết Cao Niên Mậu Tuất 2018 - 11/03/2018
      • Lớp Chuẩn Bị Hôn Nhân Khoá Phục Sinh 2018 - Lê Đình Thông
      • Tết Cao Niên Giáo Xứ Việt Nam Paris 11/03/2018 - Trọng Nghĩa
      • Hình : Cộng Đoàn Seine Saint Denis mừng Xuân Mậu Tuất 2018
      • Chiều Xuân 93 - Đoàn Thị
      • Xông Đất - Đoàn Thị
      • Hình : Tiệc Thân Hữu Tết Mậu Tuất Giáo Xứ 11/02/2018
      • Hoa Xuân Giáo Xứ - Đoàn Thị
      • Lời Phúng Chị Maria Nguyễn Thị Minh Phượng của Đức Ông Linh Hướng Mai Đức Vinh Ngày Lễ An Táng
      • Thương Tiếc Thày Ignace NGUYỄN VĂN THẠCH - Phạm Bá Nha
      • CÁO PHÓ BÀ MARIA TRẦN VĂN CẢNH
      • Kết Quả Cuộc Thi Hang Đá Giáng Sinh 2017
      • Thơ : Giáo Xứ Thi Hang Đá (19 Hang Đá) - Lê Đình Thông
      • THÔNG BÁO KHAI GIẢNG LỚP GIÁO LÝ HÔN NHÂN
      • Hình : Diễn Nguyện Thánh Ca và Thánh Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam - Chúa nhật 19/11/2017
      • Vidéo : Diễn Nguyện Thánh Ca & Thánh Lễ Mừng Kính Các Thánh Tử Đạo VN
      • Histoire et Activités de la Mission Catholique Vietnamienne de Paris - Trần Văn Cảnh
      • 17 năm Liên Đới Nghề Nghiệp Giáo xứ Việt Nam Paris - Trần Văn Cảnh
      • Hình: Đại Hội Liên Đới Nghề Nghiệp tại Giáo Xứ ngày 29/10/2017
      • Vidéo : Thánh Lễ Truyền chức và Tạ Ơn của Thầy Giang Minh Đức
      • Gia Đình Nôi ươm ơn gọi Phó tế vĩnh viễn - Mai Đức Vinh
      • Một chút tâm tình của người giáo lý viên - Đôi Mắt Ngọc
      • Vidéo Thánh Lễ : Giáo xứ hành hương kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra tại Fatima
      • Năm Điều Thăng Tiến - Lê Đình Thông
      • Hình : Giáo xứ hành hương kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra tại Fatima
      • Vidéo : TNTT & Giới Trẻ Ephata Giáo xứ dâng hoa Đức Mẹ nhân ngày GX hành hương kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra tại Fatima
      • Đại Hội Thường Niên Tuyên Úy Đoàn Việt Nam tại Pháp - Pt Phạm Bá Nha
      • Vài hàng Tiểu sử của Cha Gilbert Nguyễn Kim Sang - Tân Giám Đốc Giáo Xứ - Trần Văn Cảnh
      • Hình : Thánh Lễ truyền chức Phó Tế Vĩnh Viễn của Thầy Giuse Giang Minh Đức
      • Một Thuyền Nhân năm 1980 vừa trở thành Phó Tế Vĩnh Viễn tại Paris - Lê Đình Thông
      • Tân Phó Tế - Đoàn Thị
      • Thiệp mời tham dự lễ phong chức Phó Tế Vĩnh Viễn_Giang Minh Đức_TB 07.10.2017_ND de Paris - Giang Minh Đức
      • Lá Thư Mục Vụ Tháng 10
      • Thánh Lễ Nhậm Chức của Cha Tân Chánh xứ Gilbert Nguyễn Kim Sang chúa nhật 10/09/2017 - Trần Văn Cảnh
      • TÓM LƯỢC THỜI KỲ TRƯỞNG THÀNH 1980-2017 CỦA GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS -
      • Vidéo : Thánh Lễ Tạ Ơn và Tri Ân Đức Ông Giuse Mai Đức Vinh - 03/09/2017
      • Hình : Nghi thức nhận xứ và Thánh Lễ nhậm chức của Cha Tân Chánh Xứ Gilbert Nguyễn Kim Sang
      • Đúc Kết : CHƯƠNG TRÌNH KHÓA GẶP GỠ XVII Mục Vụ Trưởng Thành CGVN tại Pháp - Đoàn Quốc Khánh
      • Đức Ông Mai Đức Vinh tháp Bạch Lạp - Cộng Đoàn Giáo Xứ Trước Thiên Toà - Lê Đình Thông
      • Mục Tử - Lê Đình Thông
      • Bản Tường Trình về Đại Hội Mục Vụ kỳ I năm 2017 lần thứ 66 - Chúa Nhật 11-06-2017 tại Giáo Xứ
      • ĐỨC TGM GIUSE NGUYỄN CHÍ LINH DÂNG THÁNH LỄ TẠ ƠN KỶ NIỆM 70 THÀNH LẬP GIÁO XỨ VIỆT NAM TẠI PARIS
      • Vidéo : Thánh Lễ Thêm Sức cho 33 em Thiếu Nhi thuộc cộng đoàn Paris và Cergy
      • Tổng Giáo Phận Paris tán dương công đức của Đức Ông Giuse Mai Đức Vinh - Giám Đốc Giáo Xứ - Nguyễn văn Thơm
      • Photos & Vidéos của Khóa gặp gỡ Giới Trưởng Thành XVII (2017) - Linh Đan
      • HAI NGÀY GIÁO XỨ - Thiên Hương
      • Hình : Hai Ngày Thân Hữu Giáo Xứ 03-04/06/2017
      • Giáo Xứ của tôi
      • Tư Tưởng Thần Học và Đức Tin của Tân Tỗng Thống Emmanuelle Macron - Lê Đình Thông
      • Tường Thuật Hành Hương Fatima - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Văn Nghệ Đại Hội Liên Đới Nghề Nghiệp 01/05/2017
      • ĐẠI HỘI LIÊN ĐỚI NGHỀ NGHIỆP GXVN PARIS LẦN THỨ 18, NGÀY 01.05.2017
      • Hình : Bữa Tiệc Liên Đới Nghề Nghiệp 01/05/2017
      • Phong Trào Curcillo Âu Châu tham dự Đại Hội Vultreya thế giới tại Fatima - Lê Đình Thông
      • Linh Đạo Liên Đới Nghề Nghiệp
      • Hình : Thánh Lễ Phụs Sinh : Đón nhận 4 tân tòng gia nhập Cộng Đoàn
      • Hình : Nghi thức làm phép Lá & Thánh Lễ Lá - Mùa Chay 2017
      • Vidéo : Lễ Lá & Nghi thức làm phép Lá - Chúa nhật 09/04/2017 GXVN Paris
      • 17 NĂM SINH HOẠT LIÊN ĐỚI NGHỀ NGHIỆP TẠI GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS
      • Phụng Vụ Thánh Ca - Phạm Bá Nha
      • Linh Đạo Hội Legio Mariae (Đạo Binh Đức Mẹ) - Trần Huynh
      • Cộng Đoàn là viên đá sống động
      • Ba năm số 7 ghi dấu ba thời kỳ quan trọng trong lịch sử GXVN Paris - Trần Văn Cảnh
      • Vidéo : Thánh Lễ mừng sinh nhật thứ 70 của Giáo Xứ và mừng Thánh Giuse bổn mạng 19/03
      • GXVN Paris mừng sinh nhật năm thứ 70, 1947-2017 - Trần Văn Cảnh
      • Hình : Giáo Xứ cử hành trọng thể kỷ niệm 70 năm thành lập và Lễ Thánh Giuse bổn mạng
      • Giáo Xứ Paris cử hành trọng thể kỷ niệm 70 năm thành lập và lễ Thánh Giuse bổn mạng Giáo Xứ - Lê Đình Thông
      • Linh Đạo Hôn Nhân Gia Đình - Trần Văn Cảnh
      • Giáo Xứ Thất Thập Chu Niên - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Cộng Đoàn Garges-Sarcelles vui Tết Đinh Dậu 2017
      • Hình : Cộng Đoàn Saint Denis mừng Tết Đinh Dậu ngày 26/02/2017
      • NGÀY GIA ĐÌNH XVI - Giang Minh Đức
      • Hình : Tết Cao Niên Đinh Dậu 2017 Tại Giáo Xứ VN Paris
      • VIDEO : Tết Cao Niên Đinh Dậu 2017 tại Giáo Xứ VN Paris
      • Tết Cao Niên 2017 - Trần Văn Cảnh
      • Quân Binh Legio - Đoàn Thị
      • Duyên Nợ 77 - Đoàn Thị
      • Hình : Thánh Lễ & Tiệc Xuân Thân Hữu GX : Xuân Ca Đinh Dậu
      • Câu đối Tết Giáo Xứ Việt Nam Paris - Trần Văn Cảnh
      • Ba năm số 7 ghi dấu ba thời kỳ quan trọng Trong lịch sử GXVN Paris
      • Vidéo : Tiệc Xuân Đinh Dậu 2017 - Phần 2 : XUÂN & TÌNH YÊU
      • Vidéo : Tiệc Xuân Đinh Dậu 2017 - Phần 1. TRƯỜNG CA MÚA NHẠC KỊCH
      • Tĩnh Tâm Đầu Năm Với Nhóm Gia Đình Trẻ - Đỗ Thục Hiền
      • Vài Hình ảnh Thánh Lễ Giao Thừa 27/01/2017
      • Vidéo : Thánh Lễ & Tiệc Xuân Đinh Dậu 2017 cùa Giáo Xứ
      • Tiệc Khai Xuân Đinh Dậu 2017 - Trần Văn Cảnh
      • Kịch bản « Xuân Ca Đinh Dậu » Giáo Xứ Việt Nam Paris
      • Tết Đinh Dậu 2017 tại Giáo Xứ Việt Nam Paris - Trần Văn Cảnh
      • Tết Thân Hữu Giáo Xứ - Xuân Ca Đinh Dậu
      • Bỉ Du Đầu Năm 2017 - Đoàn Thị
      • Giáo Xứ Việt Nam Paris trong năm Bính Thân 2016 - Trần Văn Cảnh
      • Vidéo : Đức Cha Micae Hoàng Đức Oanh chủ tế Thánh Lễ tại GX Chúa nhật 18/12/2016
      • Chiều Nhạc « Chúa Đến » với « Vào Đời » 2016 - Đoàn Thị
      • Vidéo : Thánh Lễ Tôn Vinh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam - 13/11/2016
      • Tưởng Niệm Cụ Trần Louis - Đức Ông Mai Đức Vinh
      • Bữa Cơm Liên Đới - Vũ Huyên Thuyên
      • Hình : Bữa Tiệc Gây quỹ xây dựng Cơ Sở Mới - Ngọc Huy
      • Vidéo : Bài giảng của ĐC Giuse Nguyễn Tấn Tước - GM Giáo phận Phú Cường tại GX ngày 18/09/2016
      • Hành trình Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới 2016 tại Cracovie (Ba Lan)
      • Hành hương Paray-le-Monial - Nguyễn Hữu Tấn Đức
      • Nỗi Lòng Đầu Bếp - Đoàn Thị
      • Hành hương Roma - Tấn Đức
      • Vidéo : Thánh Lễ Thêm Sức 28 em trong Cộng Đoàn Giáo Xứ - Thứ bảy11/06/2016
      • Hình : Thánh Lễ Thêm Sức của 28 em GX ngày 11/06/2016
      • Vidéo : Thánh Lễ Rước Lễ Lần Đầu của 26 em TNTT tại Giáo Xứ chiều thứ bảy 04/06/2016
      • Cáo Phó cụ Cố Giuse Trần Văn Hợp - Thân phụ Gs Trần Văn Cảnh
      • Hình : Thánh Lễ Rước Lễ Lần Đầu Của 26 Em TNTT Tại Giáo Xứ Chiều Thứ Bảy 04/06/2016
      • Vidéo : Thánh Lễ lãnh nhận Ơn Toàn Xá tại Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp - 29/05/2016
      • Vidéo : Dâng Hoa tại Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp - 29/05/2016
      • Hình : Giáo Xứ hành hương lãnh ơn Toàn Xá Năm Thánh tại Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp - 29/05/2016
      • Hành Hương Năm Thánh Lòng Thương xót chúa Chúa nhật 29.05. 2016
      • Hình : Hai Ngày Thân Hữu - Kermesse Giáo Xứ - 14-15/05/2016
      • Liên Đới Nghề Nghiệp (LĐNN) tròn 15 tuổi - Trần Văn Cảnh
      • Bich chương - Hai ngày Thân Hữu Giáo Xứ 2016 - Trúc Tiên
      • TÌNH ANH CHỊ EM trong Liên Đới Nghề Nghiệp - Du Sinh
      • NHÓM XÂY DỰNG - Rừu Khoan Đục
      • NHÓM DOANH THƯƠNG - Mõ Doanh Thương
      • NGÀNH DỊCH VỤ - Hội viên X
      • THĂN HỮU TAXI - Võ Hoàng Thanh
      • NHÓM CHUYÊN GIA TRONG LIÊN ĐỚI - Cao Trọng Nghĩa
      • Linh Đạo CủA LIÊN ĐỚI NGHỀ NGHIỆP - Đ.Ô Mai Đức Vinh
      • TIỆC TRUYỀN GIÁO CỦA PHONG THÀO LIÊN ĐỚI NGHỀ NGHIỆP GXVN PARIS - Trần Văn Cảnh
      • Ngày Gia Đình XV - Giang Minh Đức
      • 17 NĂM SINH HOẠT LIÊN ĐỚI NGHỀ NGHIỆP - Trần Văn Cảnh
      • Vidéo : Nghi thức làm phép lá & Thánh lễ Lá - 20/03/2016
      • Hình : Nghi thức làm Phép lá & Thánh Lễ Lá
      • Tiệc Xuân Cao Niên - Vũ Hạ
      • Hình - Lễ Thánh Giuse (Quan Thầy GX) & Diễn Nguyện Thánh Ca 13/03/2016
      • DIỄN NGUYỆN THÁNH CA - Trần Văn Cảnh
      • Vidéo : Thánh Lễ kính Thánh Giuse-Quan Thầy GX và buổi diễn nguyện Thánh Ca
      • TẾT CAO NIÊN BÍNH THÂN 2016 - Trần Văn Cảnh
      • Dạo Tết Bính Thân - Đoàn Thị
      • Hình : GXVN PARIS mừng Tết Cao Niên - Bính Thân 2016
      • Ngày Gia Đình 15 - Giang Minh Đức
      • Chuyện Ăn Tết Thân Hữu GX - Bính Thân 2016 - Vũ Hạ
      • Vidéo : Tiệc Xuân Bính Thân 2016 Giáo Xứ Paris
      • Hình Tiệc Xuân Bính Thân 2016 Giáo Xứ - Nhóm nhiếp ảnh
      • Kết quả cuộc thi Hang Đá GX - Lê Đình Thông
      • Hình : Các Hang Đá tham dự cuộc thi Hang Đá năm nay 2015
      • Chiều Nhạc Giáng Sinh - Đoàn Thị
      • Hình : Thánh Lễ Mừng kính Các Thánh Tử Đạo Việt Nam
      • Vidéo : ĐẠI LỄ CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM
      • ĐẠI LỄ CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM
      • TIỆC LIÊN ĐỚI XÂY DỰNG CƠ SỞ GIÁO XỨ
      • Hình : TIỆC LIÊN ĐỚI XÂY DỰNG CƠ SỞ GIÁO XỨ
      • Đại Hội Tuyên úy Vn tại Pháp 2015
      • Phó tế vĩnh viễn dưới góc nhìn của Người giáo dân
      • Thư Mời Thi Hang Đá lần thứ VII : Giáng Sinh 2015
      • Hình : Thánh Lễ Tạ Ơn Của Thầy Phó Tế Vĩnh Viễn Phêrô Cao Trọng Nghĩa Tại Giáo Xứ
      • Vidéo Thánh Lễ Tạ Ơn của Thầy Phó Tế Vĩnh Viễn Phêrô Cao Trọng Nghĩa tại Giáo xư
      • Vidéo Thánh Lễ Truyền chức Phó Tế Vĩnh Viễn cho Thầy Phêrô Cao Trọng Nghĩa Tại Vương Cung Thánh Đường Notre Dame de Paris
      • Đôi dòng về tân Phó tế vĩnh viễn Phêrô Cao Trọng Nghĩa
      • TƯỞNG NIỆM NHÀ THƠ VÂN UYÊN NGUYỄN VĂN ÁI
      • Điếu văn đọc trong tang lễ GS Nguyễn Văn Ái
      • TƯỞNG NIỆM BÁC SĨ MAURICE NGUYỄN VĂN ÁI
      • GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS DÂNG LỄ TIỄN CHÂN BÁC SĨ MAURICE NGUYỄN VĂN ÁI
      • THÀNH QUẢ 35 NĂM MỤC VỤ THIÊNG LIÊNG
      • Cơ Sở Giáo Xứ & Những Đề Nghị của Toà TGM
      • Cơ Sở Giáo Xứ & những lá thư viết lên ĐHY Lustiger
      • Cơ Sở Giáo Xứ - 16 năm thời Liên Đoàn (1942-1958)
      • ĐẠI HỘI MỤC VỤ LẦN THỨ 62 GXVN PARIS - QUYẾT ĐỊNH VỀ DỰ ÁN CƠ SỞ MỚI
      • Cơ Sở Giáo Xứ - 2 Villa des Epinettes, 75017 Paris
      • Thỉnh Nguyện Thư - GS Trần Văn Cảnh
      • Cơ Sở Giáo Xứ 30 Năm tại Boissonnade (1968-1998)
      • Thánh Lễ An Táng Cụ Cố Gioan NGUYỄN VĂN HỘ
      • Cáo Phó : Ông Cố Gioan Nguyễn Văn Hộ - Cựu Chủ Tịch HĐMV GXVN PARIS
      • Hành Hương TORINO 27- 30.04.2015
      • Đó là sự huyền nhiệm - Lời chia sẽ của 1 phụ huynh sau Thánh Lẽ RLLĐ
      • Hai ngày Hội Chợ thân hữu
      • SỐNG MẦU NHIỆM CHÚA BA NGÔI DÂNG HOA KÍNH ĐỨC MẸ
      • Hình : Hai Ngày Thân Hữu-Kermesse Giáo Xứ
      • BẢN ĐÚC KẾT KHÓA GẶP GỠ XVI - Giới Trưởng Thành CGVN tại Pháp
      • Vidéo : Văn Nghệ Kermesse 2015 với thầy Phó Tế Nhạc Sĩ Vũ Thành An
      • Phần II : Chương Trình Văn Nghệ Mừng Kim Khánh Đức Ông Mai Đức Vinh
      • Phần I : Vidéo Chương trình Văn Nghệ Mừng Kim Khánh Đức Ông Giuse Mai Đức Vinh
      • Đại hội Liên Đới Nghề Nghiệp XVI - Phần II: Sinh hoạt văn nghệ
      • Đại hội Liên Đới Nghề Nghiệp XVI - Phần I: Thánh Lễ
      • Hình ảnh : Ngân Khánh Thư Viện GX & buổi ra mắt CD Thương Ngàn Thương của thi sĩ Cung Chi
      • Hình : Đại Hội Liên Đới Nghề Nghiệp lần thứ XVI
      • DÂNG LỄ CẦU NGUYỆN CHO ĐỨC ÔNG PHÊRÔ NGUYỄN VĂN TÀI
      • Vidéo Thánh Lễ Mừng Kim Khánh Linh Mục Đức Ông Mai Đức Vinh
      • Đại Hội Liên Đới Nghề Nghiệp XVI_Thứ sáu 01.05.2015
      • Thư mời : Tĩnh tâm « Năm Truyền Giáo » - Nhóm Gia Đình Trẻ
      • Hình : Giáo Xứ mừng Kim Khánh Linh Mục và Thượng Thọ Bát Tuần Đức Ông Mai Đức Vinh
      • LỄ LÒNG THƯƠNG XÓT CHÚA - MỪNG KIM KHÁNH LINH MỤC ĐÔ MAI ĐỨC VINH
      • Cảm Nghiệm của các Hội viên Chi Hội Yểm Trợ Ơn Gọi - Phạm Bá Nha
      • TIỂU SỬ ĐỨC ÔNG GIUSE MAI ĐỨC VINH
      • Vidéo : Thánh Lễ Lá tại Giáo Xứ VN Paris Chúa Nhật 29/03/2015
      • Vidéo Bài Thuơng Khó Chúa Giêsu và Hình Thánh Lễ Lá 2015
      • Hình : Giáo Xứ mừng kính Lễ Thánh Giuse : Quan Thầy Giáo Xứ
      • BỐN CÁI TẾT CỘNG ĐOÀN ẤN TƯỢNG Ở GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS
      • BỐN CÁI TẾT CỘNG ĐOÀN ẤN TƯỢNG Ở GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS (2)
      • ĐẠI HỘI HÀNH HƯƠNG LỘ ĐỨC CỦA CÁC CỘNG ĐOÀN Công Giáo VIỆT NAM TẠI PHÁP 2013
      • Các sự kiện nổi bật của Giáo xứ Việt Nam Paris trong năm 2014
      • ĐẠI LỄ CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM TẠI GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS
      • Lễ Chúa Giêsu Kitô Vua
      • Hình THÁNH LỄ MỪNG KÍNH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM
      • ĐẠI HỘI MỤC VỤ 62
    • Dự Án Cơ Sở
      • CƠ SỞ MỚI
      • GỢI Ý CHIA SẺ VỀ DỰ ÁN CƠ SỞ GXVN PARIS VỚI « NHÓM GIÁO XỨ NGÀY MAI »
      • 12 Bến Nước - Đoàn Thị
      • Ông Cha Nhảy Dù - Đoàn Thị
      • KIÊN TRÌ VÀ CAN ĐẢM GIỮ Ý CHÍ TẠO DỰNG CƠ SỞ GIÁO XỨ VN PARIS
      • Đất Hứa - Đoàn Thị (CơSở GX)
      • Ao Ta - Đoàn Thị (CoSở GX)
      • EMARAINVILLE 2 : THĂM LẦN HAI CÙNG 2 CỐ V ẤN XÂY DỰNG
      • EMERAINVILLE 2 CHÚNG TÔI ĐÃ ĐI, ĐÃ ĐẾN XEM VÀ ĐÃ BẰNG LÒNG
      • ĐẠI HỘI MỤC VỤ ĐẶC BIỆT VỀ CƠ SỞ-270915
      • Bữa Cơm Liên Đới Xây Dựng Giáo Xứ
      • Cơ Sở Giáo Xứ - 2 Villa des Epinettes, 75017 Paris
      • Cơ Sở Giáo Xứ - 16 năm thời Liên Đoàn (1942-1958)
      • Cơ Sở Giáo Xứ & những lá thư viết lên ĐHY Lustiger
      • Cơ Sở Giáo Xứ & Những Đề Nghị của Toà TGM
      • Cơ Sở Giáo Xứ 30 Năm tại Boissonnade (1968-1998)
      • ĐẠI HỘI MỤC VỤ LẦN THỨ 62 GXVN PARIS - QUYẾT ĐỊNH VỀ DỰ ÁN CƠ SỞ MỚI
    • Giáo Hội Hoàn vũ
      • Bổ Nhiệm Giám Mục Chính Toà Giáo phận Hà Tĩnh và Phát Diệm, Giám Mục Phó Giáo Phận Cần Thơ - HĐGMVN
      • Dòng Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ : 90 Năm hiện diện tại Việt Nam - Lê Đình Thông
      • Thơ của ĐTGM Paris Laurent Ulrich gởi tín hữu Paris ngày Đức Giáo hoàng Danh Dự Bênêđictô XVI từ trần
      • Đức Giáo Hoàng Danh Dự BÊNÊĐICTÔ XVI và Tiểu Sử - Công Bình
      • Giới thiệu kênh Youtube “LỜI CHÚA LÀ ÁNH SÁNG” - Lm Giuse Vũ Thái Hoà
      • TÂN GIÁM MỤC GỐC VIỆT NAM TẠI HOA KỲ
      • Đại hội lần thứ XV của Hội đồng Giám mục Việt Nam
      • Sứ điệp Khánh Nhật Truyền Giáo - Đức Thánh Cha Phanxicô.
      • Linh mục người dân tộc thiểu số Khmer Pnong đầu tiên và Dòng Thánh Gia Việt Nam - Công Bình
      • Lễ Nhậm Chức Của Đức Cha Laurent ULRICH - Tân Tổng Giám Mục Paris - Lê Đình Thông
      • ĐTC Tôn Phong 10 Chân phước lên bậc Hiển Thánh - Chúa nhật 15/05/2022 - Công Bình
      • Thánh Charles de Foucauld (1858-1916) - Ptvv Phạm Bá Nha
      • 26/04 : ĐTC PHANXICÔ Bổ Nhiệm Vị Tân Tổng Giám Mục Paris
      • ĐTC Phanxicô Thăm Các Trẻ Em Ukraine Tại Bệnh Viện Nhi Đồng 'Bambino Gesù ' - Lê Đình Thông
      • Đức Thánh Cha Phanxicô Gửi Hai Sứ Giả Hoà Bình Sang UKRAINE - Lê Đình Thông
      • Ngày 3/3 : Các Thánh Đường Châu Âu Rung Chuông Hiệp Nhất Với UKRAINE
      • Ngày 17-04-2022 Toà Thánh Công Bố Danh Tính Tân Tổng Giám Mục Paris - Lê Đình Thông
      • 02/03/2022 : Ngày Chay Tịnh Cầu Nguyện Cho Hoà Bình Sớm Vãn Hồi Ở UKRAINE - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Tiếp Kiến Đức TGM Michel Aupetit - Lê Đình Thông
      • ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ CHÚC TẾT NHÂM DẦN 2022 - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô : Đức TGM Aupetit là Nạn Nhân Của Điều Tiếng Thị Phi
      • ĐTC Phanxicô Chấp Nhận Đơn Từ Chức Của Đức TGM Paris Michel AUPETIT - Lê Đình Thông
      • Thánh Lễ Khai Mạc 90 Năm Hồng Ân Dòng Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ - Lê Đình Thông
      • 13/11/2021 : Dòng Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ - Năm Hồng Ân 90 Năm Hiện Diện Tại Việt Nam - Lê Đình Thông
      • ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ VỪA BỔ NHIỆM MỘT NỮ TU LÀM TỔNG THƯ KÝ CƠ QUAN QUẢN TRỊ TÒA THÁNH - Lê Đình Thông
      • SỨ ĐIỆP CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ CHO NGÀY THẾ GIỚI DI DÂN VÀ TỴ NẠN LẦN THỨ 107 NGÀY 26-09- 2021 HƯỚNG ĐẾN MỘT CHÚNG TA NGÀY CÀNG RỘNG LỚN HƠN
      • Thương Tiếc Cha Gioan Trần Công Nghị - Giám Đốc VietCatholic - Lê Đình Thông
      • Tổng Thống Macron Thị Sát Tiến Trình Tái Thiết Nhà Thờ Đức Bà Paris - Lê Đình Thông
      • Giáo Hội Nhật Bản - Lm FX Hồng Kim Linh PSS
      • ĐTGM Michel AUPETIT Cử Hành Nghi Lễ Rửa Chân Trong Nhà Thờ Đức Bà Paris Hồi Sinh - Lê Đình Thông
      • Thánh Giuse, Quan Thầy Giáo Hội hoàn vũ và Giáo Hội Việt Nam - Lm Giuse Hoàng Minh Thắng
      • TT Pháp Macron : Cuộc Tông Du Của ĐTC Phanxicô Tại Irac Là Bước Ngoặt Làm Xoay Đổi Tình Hình - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô : Vị Mục Tử Nhân Lành Che Chở Đàn Chiên Khỏi Bầy Sói DAECH - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Trước Hoang Tàn Tại Mossoul : Vị Sứ Giả Của Chúa thực Thi Tâm Nguyện Kinh Hoà Bình - Lê Đình Thông
      • Giáo Chủ Ali Sistani Đoan Chắc Với ĐTC Phanxicô : Người Công Giáo IRAK Phải Được Sống An Bình - Lê Đình Thông
      • 05/03 : ĐTC Tông Du IRAK Và Sự Tích Cây Sồi FATIMA - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Đảm Bảo Nguyên Tắc Độc Lập Của Hệ Thống Tư Pháp Toà Thánh - Lê Đình Thông
      • THÁNG 11/2021 ĐTC PHANXICÔ TÔNG DU NƯỚC PHÁP - Lê Đình Thông
      • Sứ điệp Mùa Chay 2021 của Đức Thánh Cha Phanxicô
      • ĐTC Phanxicô Bổ Nhiệm Nữ Tu Nathalie BECQUARD làm Phó Ủy Ban Thư Ký Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới - Lê Đình Thông
      • Toà Thánh Cải Tổ Sâu Rộng Hệ Thống Tư Pháp - Lê Đình Thông
      • Lm O Donovan Dòng Tên Đọc Kinh Cầu Xin Chúa Trong Lễ Tuyên Thệ Nhậm Chức Của TT Joe Biden - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Tuyên Bố Sẽ Chích Ngừa COVID-19 - Lê Đình Thông
      • ĐHY George Pelle Tiên Đoán Đức TGM Paris Michel AUPETIT Sẽ Là Giáo Hoàng - Lê Đình Thông
      • Năm Thánh Giuse 8/12/2020 - 8/12/2021
      • Chủ Mưu và ba Tòng Phạm Sát Hại Cha Hamel Ra Trước Toà Đại Hình - Lê Đình Thông
      • 13 Tân Hồng Y của Giáo Hội - Công Bình
      • Các Vị Giám Mục Pháp họp Đại Hội Đồng Trực Tuyến - Khoá Mùa Thu - Lê Đình Thông
      • Khủng bố hồi giáo gây tội ác tại Thánh đường Notre Dame de Nice - Lê Đình Thông
      • Tân Tổng Giám mục Lyon : Đức Cha Olivier de Germay - Lê Đình Thông
      • Giáo Phận Pontoise Có Thêm Phó Tế Người Việt - Lê Đình Thông
      • ĐỨC THÁNH CHA TIẾP KIẾN PHÁI ĐOÀN 16 NGƯỜI BẢO VỆ MÔI SINH - SÁNG 03/09
      • ĐHY PAROLIN, Quốc Vụ Khanh Toà Thánh Cử Hành Đại Lễ Đức Mẹ Lên Trời Tại Lộ Đức ngày 15/08 - Lê Đình Thông
      • Việt Nam Nơi Có Tiếng Gọi Của Chúa - Liễu Trương
      • Thông Báo Giáo Phận Paris Dịp Lễ Mông Triệu
      • Hành Hương Chữ M của Mẹ Maria Tại Paris Từ 12 đến 17 tháng 8 - 2020 - Cao Trọng Nghĩa
      • Từ 31/07/2020 : Tạm Ngưng Các Sinh Hoạt Mục Vụ Thuộc TGP Sài Gòn
      • Thánh Lễ Cung Hiến Nguyện Đường Regina Mundi Của Dòng Đức Bà Kinh Sĩ Thánh Âu Tinh Sài Gòn - Lê Đình Thông
      • Thủ Phạm Phóng Hoả Nhà Thờ Chính Toà Nantes đã Bị Câu Lưu -Lê Đình Thông
      • Lễ Giỗ Cha Jacques Hamel : Vị Tử Đạo Anh Dũng Của Thời Đại -
      • Lộ Đức : 80 Triệu Người Trên Khắp Thế Giới Hành Hương Trực Tuyến - Lê Đình Thông
      • Quan Điểm Của Hội Đồng Giám Mục Pháp Về Dự Luật Sinh Học - Lê Đình Thông
      • Nhà Thờ Chính Toà Nantes Bốc Cháy - Lê Đình Thông
      • Hội Thánh Sẽ Có Thánh Bổn Mạng Hệ Thống Điện Toán Toàn Cầu - Lê Đình Thông
      • HƠN 6 NGÀN TRANH VẼ THIẾU NHI NÓI LÊN LÒNG YÊU MẾN NHÀ THỜ ĐỨC BÀ PARIS - Lê Đình Thông
      • Phép Lạ Một Em Bé Việt Nam Được Chị Pauline Jarico Chữa Lành - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Ban Hành Tự Sắc Chống Tham Nhũng, Cöng Khai Hoá Ngân Sách Toà Thánh - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô : Sau Đại Dịch, Thế Giới Không Còn Như Trước Nữa - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Kỷ Niệm 25 Năm Thông Điệp Đại Kết Xin Tất Cả Nên Một - Lê Đình Thông
      • Phán Quyết Của Tham Chính Viện Cho Phép Cử Hành Thánh Lễ Tại Các Thánh Đường - Lê Đình Thông
      • Đền Thánh Phêrô Mở Cửa Lại sáng 18/05 - Lê Đình Thông
      • Ngân Sách Toà Thánh Bị Thâm Thủng Vì Đại Dịch - Lê Đình Thông
      • Thánh Địa Lộ Đức Sẽ Mở Lại vào ngày 16/05 - Lê Đình Thông
      • Chúa Nhật 31-05 : Các Nhà Thờ tại Pháp Có Khả Năng Cử Hành Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống
      • HĐGM Pháp Họp Trực Tuyến Thảo Luận Về Nhiều Vấn Đề Quan Trọng - Lê Đình Thông
      • TT Pháp Macron Điện Đàm Với Đức Thánh Cha 21/04/2020 - Lê Đình Thông
      • 1 NĂM SAU HỎA HOẠN : ĐẠI HỒNG CHUNG NOTRE-DAME DE PARIS LẠI NGÂN VANG - Lê Đình Thông
      • Đức TGM AUPETIT Cử Hành Nghi Lễ Tôn Thờ Mão Gai Chúa Kitô - Lê Đình Thông
      • Giáo Hội Pháp Tổ Chức Hành Hương Lộ Đưc Tại Gia Cho Người Khuyết Tật - Lê Đình Thông
      • NGÀY 27/03/2020 : ĐỨC THÁNH CHA BAN PHÉP LÀNH URBI ET ORBI - Lê Đình Thông
      • TÍN HỮU THẮP NẾN NGOÀI CỬA SỔ CẦU ƠN BÌNH AN - Lê Đình Thông
      • ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ BAN PHÉP LÀNH URBI ET ORBI - Lê Đình Thông
      • TỔNG THỐNG PHÁP NÓI VỀ VIỆC CỬ HÀNH LỄ PHỤC SINH TRONG TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH - Lê Đình Thông
      • ƠN TOÀN XÁ TRONG MÙA ĐẠI DỊCH COVID-19
      • THÔNG ĐIỆP CỦA CÁC GIÁM MỤC PHÁP GỞI CÁC TÍN HỮU VÀ TOÀN DÂN PHÁP
      • Tổng Giáo Phận Paris Tạm Ngưng Các Thánh Lễ Chúa Nhật từ ngày 15/03/ - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Thánh Lễ Kỷ Niệm 350 Năm Thành Lập Dòng Mến Thánh Giá Việt Nam
      • Hình : Thánh Lễ Kỷ niệm 350 năm thành lập Dòng Mến Thánh Giá Việt Nam
      • NĂM THÁNH CỦA LIÊN DÒNG MẾN THÁNH GIÁ TẠI ÂU CHÂU KỶ NIỆM 350 NĂM THÀNH LẬP - Lê Đình Thông
      • 350 NĂM DÒNG MẾN THÁNH GIÁ - Lê Đình Thông
      • SŒUR ANDRÉ 115 TUỔI VỊ CAO NIÊN NHẤT ÂU CHÂU VÀ THỨ NHÌ THẾ GIỚI - Lê Đình Thông
      • Đức Phanxico Tông Du Thái Lan và Nhật Bản - Báo Giáo Xứ
      • ĐTC Phanxicô: Các Ý Chỉ trong Năm 2020 - Lê Đình Thông
      • ĐTC PHANXICÔ Lời Huấn Chúc Giáng Sinh Giáo Triều Roma
      • 5 NĂM SAU HỎA HOẠN : THÁNH LỄ TẠ ƠN SẼ CỬ HÀNH NGÀY 16/04/2024 - Lê Đình Thông
      • ĐTC Phanxicô Sứ Điệp cho Ngày Hòa Bình Thế Giới 1-1-2020
      • Bổ nhiệm Giám mục giáo phận Phan Thiết - HĐGMVN
      • 500 Người Trả Lời Câu Hỏi "Chấn Hưng Giáo Hội " của Nhật Báo La Croix - Lê Đình Thông
      • Bổ nhiệm Tổng Giám mục Tổng Giáo phận Tp. Hồ Chí Minh
      • Bốn Trăm Năm Hình Thành & Phát Triển Chữ Quốc Ngữ - Lê Đình Thông
      • Ngày 06/10/2019 : Công Giáo Pháp biểu tình rầm rộ phản đối dư luật đạo đức sinh học - Lê Đình Thông
      • Tổng Thống Macron đã Chính Thức Mời Đức Thnáh Cha Phanxicô Thánh Du Paris - Lê Đình Thông
      • Hoả Hoạn Notre Dame de Paris đã dập tắt ; Cung Thánh và Vương Miện Chúa Kitô vô sự - Lê Đình Thông
      • Cháy Lớn Tại Vương Cung Thánh Đường Đức Bà Paris - Lê Đình Thông
      • 118 Vị Giám Mục Pháp Họp Đại Hội Mùa Xuân Tại Lộ Đức - Lê Đình Thông
      • Canh Thức "Chứng Nhân Tử Đạo Thời Đạị " Tại Vương Cung Thánh Đường Đức Bà Paris - Lê Đình Thông
      • Tổ Chức Khủng Bố Daech Bị Khai Tử - Lê Đình Thông
      • Thượng Hội Đồng Giám Mục về giới trẻ. 2018 - Phạm Bá Nha
      • Thông Điệp Giáng Sinh của Đức Cha Pascal Delannoy Giám mục Saint Denis-en-France - Lê Đình Thông
      • Khủng Bố Hồi Giáo Cực Đoan Gieo Tang Tóc tại Hội Hoa Đăng Giáng Sinh Strasbourg - Lê Đình Thông
      • Các Vị Tử Đạo Thế Kỷ XX Trên Xứ Sở Hồi Giáo Được Tôn Phong Chân Phước - Lê Đình Thông
      • Vidéo : : Thánh Lễ Mừng Kính Các Thánh Tử Đạo VN Tại MEP : Hội Thừa Sai Paris - Kỷ Niệm 30 Năm Phong Thánh Chủ Tế Bởi Đức Tân TGM Giuse Vũ Văn Thiên
      • Hình : Thánh Lễ Mừng kính các Thánh Tử Đạo VN tại MEP : Hội Thừa Sai Paris - Kỷ Niệm 30 năm phong Thánh chủ tế bởi Đức Tân TGM Giuse Vũ Văn Thiên - Ngọc Huy
      • Đài Truyền Hình Công Giáo Kitô trình chiếu phóng sự 30 năm phong Thánh Tửa Đạo Việt Nam - Lê Đình Thông
      • Thông Báo - Tòa Thánh bổ nhiệm Tân Tổng Giám Mục cho Tổng Giáo Phận Hà Nội
      • Phỏng vấn RFI ngày 08/11/2018 nhân dịp 100 năm kết thúc Thế chiến thứ nhất (1914-1918) - Lê Đình Thông
      • Mùa Thánh Hiến tại Việt Nam 2018 - Thérèse Trinh
      • Đức Phanxicô viếng thăm Ái Nhĩ Lan - Báo Giáo Xứ
      • Lũ Lụt 15/10 ở Miền Nam Nước Pháp - Lê Đình Thông
      • Huấn Quyền Của Đức Thánh Cha Phanxicô Về Mùa Hè Đỏ Lửa 2018
      • ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ TIẾP TỔNG THỐNG PHÁP EMMANUEL MACRON - Lê Đình Thông
      • Thư công bố Năm thánh Tôn vinh các Thánh Tử đạo Việt Nam
      • DIỄN TỪ CỦA TỔNG THỐNG PHÁP TRƯỚC HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC PHÁP - Lê Đình Thông
      • Đêm Canh Thức Lần thứ X tại Nhà Thờ Đức Bà Paris cầu nguyện cho Sự Sống - Lê Đình Thông
      • Quan Hệ Giữa Nhà Nước Pháp và Giáo Hội bắt đầu Cải Tiến - Lê Đình Thông
      • Tổng thống Pháp Emmanuel Macron Mong Muốn Cải Thiện Mối Quan Hệ Giữa Nhà Nước Và Giáo Hội - Lê Đình Thông
      • Triều Phanxicô thời gian qua
      • CÁC GIÁM MỤC VIỆT NAM Visita ‘‘Ad Limina’‘ Apostolorum Từ 2 đến 11.3. 2018 tại Roma
      • Cáo Phó và Tiểu Sử : Đức Tổng Giám Mục Phaolô Bùi Vắn Đọc
      • Trang báo Giáo Hội Á Châu phỏng vấn ĐTGM Nguyễn Chí Linh - Công Bình
      • Vidéo Thánh Lễ : HĐGM VN dâng Thánh Lễ tại nhà nguyện Hiển Linh của Hội Thừa sai Paris (MEP)
      • Phép Lạ Lộ Đức Thứ 70 : Một Nữ Tu Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ Được Khỏi Bệnh - Lê Đình Thông
      • Dòng Tên tại Việt Nam
      • Đức Phanxicô thăm Miến Điện và Bangcladesh từ 27.11 đến 2.12.2017
      • Dòng Tên : từ Đắc Lộ đến Giáo xứ Việt Nam
      • TÔNG SẮC 17/01/2018 CÔNG NHẬN TÔN PHONG 7 ĐAN SĨ TIBHIRINE LÊN HÀNG CHÂN PHƯỚC - Lê Đình Thông
      • Vấn đề Di dân : đi tìm một giải pháp chung - Lê Đình Thông
      • Lễ Nhậm Chức của Đức Cha Michel Aupetit Tân TGM Giáo Phận Paris - Lê Đình Thông
      • Thông Điệp của Đức Hồng Y Vingt-Trois
      • Đức ông Phanxicô Borgia Trần Văn Khả (1938-2017) Và Kỷ Niệm - Phạm Bá Nha
      • GIÁNG SINH 2017 : từ Bethleem đến Quy chế quốc tế Jerusalem - Lê Đình Thông
      • Đức TGM Paris Vingt-Trois cửa hành Thánh Lễ Tạ Ơn trước khi nghỉ Hưu - Lê Đình Thông
      • Đức Cha Michel Aupetit : Tân Tổng giám mục Paris - Lê Đình Thông
      • Vua nhạc Rock Johnny Hallyday tuyên xưng Đức Tin qua âm nhạc - Lê Đình Thông
      • Cha Jean Maïs suốt đời dùng ngòi bút phục vụ giáo hội - Lê Đình Thông
      • Nén Bạc vào Đời - Đoàn Thị
      • Kính Biệt Cha Jean Maïs (1935 - 2017) - Lê Đình Thông
      • Tinh thần liên đới trong thời bách hại – 2
      • Tinh thần liên đới trong thời bách hại
      • Thánh Lễ Khai Giảng Năm Học Mới tại nhà thờ Đức Bà Paris - Lê Đình Thông
      • Bức Hoạ Salvator Mundi phá kỷ lục bán đấu giá - Lê Đình Thông
      • Hội Đồng Giám Mục Pháp quyết định sửa lại một câu trong kinh Lạy Cha - Lê Đình Thông
      • Đức Bà Paris mang danh hiệu Từ Mẫu giữa một thế giới nhiễu nhương bạo lực - Lê Đình Thông
      • Bão Tố - Lê Đình Thông
      • Đức Thánh Cha đàm đạo với sáu Phi Hành Gia - Lê Đình Thông
      • Hội đồng Giám mục Việt Nam bế mạc Hội nghị Thường niên kỳ II/2017
      • THƯ MỤC VỤ HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM GỬI CỘNG ĐỒNG DÂN CHÚA
      • Hội đồng Giám mục Việt Nam: Tâm thư gửi các gia đình Công giáo
      • Nhật Báo La Croix bàn về khả năng Giới Hạn Tự Do Tôn Giáo ở Việt Nam - Lê Đình Thông
      • Phỏng vấn VOA (ngày 07/08/2017) - Lê Đình Thông
      • LỄ GIỖ ĐẦU CHA JACQUES HAMEL - Lê Đình Thông
      • Nhị Vị Đệ Nhất Phu Nhân MELANIA TRUMP và BRIGITTE MACRON kính viếng Nhà Thờ Đức Bà - Lê Đình Thông
      • ABOU BAKR Abou Baka Thủ Lãnh Hồi giáo cực đoan Daesh thiệt mạng - Lê Đình Thông
      • Đức Thánh Cha Phanxicô chấp thuận tiến hành án phong chân phước cho triết gia Blaise Pascal - Lê Đình Thông
      • Đức Phanxicô viếng thăm mục vụ Fatima - Ước vọng Hòa Bình - Pt Phạm Bá Nha
      • Nhà Thờ Đức Bà Paris bị khủng bố Hồi Giáo tấn công - Lê Đình Thông
      • Thành phần Hồi Giáo cực đoan đốn ngã cây Thánh Giá trên mộ Tướng De Gaule - Lê Đình Thông
      • Đức Thánh Cha Phanxicô viếng thăm mục vụ Fatima, ước vọng hoà bình - Phạm Bá Nha
      • ĐTC PHANXICÔ hành hương Fatima cầu nguyện cho Hoà Bình thế giới - Lê Đình Thông
      • CHUYẾN VIẾNG THĂM AI CẬP ‘‘HIỆP NHẤT và HUYNH ĐỆ’’ CỦA ĐGH PHANXICÔ 28 và 29. 4. 2017 - Phạm Bá Nha
      • Đức Thánh Cha hành hương Fatima trong hai ngày 12-13/05/2017 - Lê Đình Thông
      • PHÁI ĐOÀN VIỆT NAM THAM DỰ NHÓM CHÂU Á THÁI BÌNH DƯƠNG CURSILLO - Lê Đình Thông
      • Giáo Hội Pháp ủng hộ Tân Tổng Thống Macron - Lê Đình Thông
      • Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Sẽ Thắng - Lê Đình Thông
      • Nói Về Một Giáp Mèo Hoang (1963-1975) - Lê Đình Thông
      • Tổng Giáo Phận Rouen công bố tiến hành án phong chân phước cho linh mục HAMEL - Lê Đình Thông
      • CHUYẾN HÀNH HƯƠNG LỘ ĐỨC - Lê Đình Thông
      • Tổng Giáo Phận Paris hành hương Đức Mẹ Mân Côi tại Lộ Đức - Lê Đình Thông
      • Hàng trăm ngàn Tín hữu phương đông bị tổ chức hồi giáo cực đoan Daech bách hại - Lê Đình Thông
      • Tiếng Vọng Từ Địa Ngục Của Kassim - Lê Đình Thông
      • Kẻ Chủ Mưu Sát Hại Linh Mục Hamel Bị Bắn Hạ - Lê Đình Thông
      • Chân Phước TAKAYAMA Vị Kiếm Sĩ Của Đức Kitô - Lê Đình Thông
      • VƯƠNG CUNG THÁNH ĐƯỜNG PARIS CỬ HÀNH LỄ TẠ ƠN 17 CHÂN PHƯỚC LÀO TỬ ĐẠO TỪ 1954 ĐẾN 1970 - Lê Đình Thông
      • GIÁO HỘI VIỆT NAM TRONG NĂM 2016 - Trần Văn Cảnh
      • Noël Bên Trời Xa - Đoàn Thị
      • Vidéo : Gs Trần Văn Cảnh nhân dịp mừng 20 năm VietCatholic
      • Thiết lập nhà nước Pháp trị - Lê Đình Thông
      • vidéo : ĐTC cử hành nghi thức Kết thúc Năm Thánh và Công Nghị tấn phong Hồng Y
      • Xem Công Nghị, nhớ đến một người - Công Bình
      • NGÀY 13/11 : Giáo Phận Paris cầu nguyện - Lê Đình Thông
      • Gặp Gỡ Liên Tôn tại ÁtSi - ĐÔ Mai Đức Vinh
      • Đức Thánh Cha Phanxicô thăm Thụy Điển
      • Đức Giáo Hoàng thăm Georgia và Azerbaigian - Thi Chương
      • Đại hội Tuyên Úy Đoàn Việt nam tại Pháp - Phạm Bá Nha
      • Hội Đồng Giám Mục VN nhiệm kỳ 2016-2019
      • Nghi Thức Tẩy Rửa Ngôi Thánh Đường Từng bị khủng bố Hồi giáo xúc phạm - Lê Đình Thông
      • THÔNG ĐIỆP YÊU THƯƠNG CỦA ĐTC PHANXICÔ TRÊN TWITTER - Lê Đình Thông
      • Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp kiến các nạn nhân khủng bố hồi giáo - Lê Đình Thông
      • Học viện Công giáo Việt Nam : Khai giảng Khóa cao học Thần học đầu tiên
      • Quốc Nạn của Nước Pháp - Hà Bắc
      • Đức Thánh Cha Phanxicô : ‘‘ Giết người nhân danh Thượng Đế đúng là ác quỷ Satan’’ - Lê Đình Thông
      • Con Trai 20 tuổi hành quyết mẹ chỉ vì khuyên con từ bỏ đạo Hồi cực đoan - Lê Đình Thông
      • Mẹ Teresa Calcutta Được Phong Hiển Thánh - Phạm Bá Nha
      • Nhà thờ Saint Eustache Paris - Hà Bác
      • Người Mẹ Của Biên Giới Sống Và Chết - Lm Nguyễn Tầm Thường
      • Mẹ Thánh Têrêsa Giải Nobel Hoà Bình - Lê Đình Thông
      • Nhà thờ Saint Gervais - Hà Bắc
      • LỄ ĐỨC MẸ HỒN XÁC LÊN TRỜI TẠI NHÀ THỜ ĐỨC BÀ PARIS - Lê Đình Thông
      • ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ HÀNH HƯƠNG ASSISI - Lê Đình Thông
      • TỔNG GIÁO PHẬN ROUEN CỬ HÀNH THÁNH LỄ TIỄN BIỆT CHA JACQUES HAMEL TRONG MƯA DẦM THÁNG TÁM
      • ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ SUY NIỆM VỀ LAO CẢI AUSCHWITZ - BIRKENAU - Lê Đình Thông
      • NHÀ THỜ ĐỨC BÀ PARIS CỬ HÀNH THÁNH LỄ TƯỞNG NIỆM CỐ LINH MỤC GEORGES HAMEL - Lê Đình Thông
      • Vidéo : Thánh Lễ khai mạc Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới lần thứ XXXI tại Cracovie, Balan
      • Tin Vui : Một linh mục Việt Nam được bổ nhiệm làm giám mục tại Canada
      • Thư chung của Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp
      • Dự Kiện Mới Về Người Công Giáo Pháp - Du Sinh
      • Thoáng nhìn HÀNG GIÁM MỤC PHÁP - Du Sinh
      • Phục Vụ Tuổi Trẻ NgoàI Lề Xã Hội - Du Sinh
      • FRAT 2016 tại LỘ ĐỨC - Lê Đình Thông
      • TÔNG HUẤN AMOR LAETTIA - Lê Đình Thông
      • Việt Nam : Một Ơn Gọi Hy vọng - L.M. Clément NGUYỄN An Dũng, s.j.
      • Cha Giuse Nguyễn Tiến Lãng Mừng Kim Khánh Linh Mục - Lê Đình Thông
      • ĐỨC THÁNH CHA TÔNG DU PHI CHÂU - Du Sinh
      • TGP PARIS MỞ CỬA VƯƠNG CUNG THÁNH ĐƯỜNG - Lê Đình Thông
      • Chuyện Thánh Ca - Vũ Hạ
      • Năm Thánh Lòng Thương Xót
      • TÂN GIÁM MỤC EMMANUEL NGUYỄN HỒNG SƠN
      • Nhà Thờ Đức Bà : THÁNH LỄ CẦU NGUYỆN CHO CÁC NẠN NHÂN KHỦNG BỐ
      • Hai tân giám mục thứ 112 và 113 cho Giáo hội Việt Nam
      • Thánh Lễ Truyền chức 13 Tân Linh Mục tại Nhà Thờ Đức Bà Paris
      • viết về Chân Phước Giáo Hoàng PHAOLÔ VI
      • Chân Phước Phaolo VI tuổi thơ và ơn gọi
      • Thân phận Kitô hữu tại Pakistan.
      • Tại sao Hồi giáo làm cho người Pháp hoảng sợ?
  • Thiếu nhi
  • Giới trẻ
  • Sinh hoạt văn hoá

Lời chúa

  • Theo phụng vụ
  • Lời Cha Chung
  • Chứng nhân
  • Giáo lý
    • Giáo lý công giáo
    • Giáo lý Hôn nhân
  • Lá Thư Mục Vụ

VĂN HÓA & GIA ĐÌNH

  • Giáo dục và gia đình
  • Xã hội và liên đới
  • Văn hóa

SÁCH báo GIÁO XỨ

  • SÁCH BAN TU THƯ GIÁO XỨ XUẤT BẢN
  • BÌA BÁO GIÁO XỨ
  • BỘ TÂN LỊCH SỬ GIÁO HỘI
  • LỊCH SỬ BIÊN NIÊN GIÁO XỨ VIỆT NAM PARIS 1787-2013
  • LỊCH SỬ LIÊN TU SĨ VIỆT NAM TẠI PHÁP 1945-2005
  • VĂN HOÁ VÀ ĐỨC TIN
  • VĂN HOÁ GIA ĐÌNH
  • TIỀN GIÚP GIÁO XỨ
  • CÁC CỘNG ĐOÀN VN TẠI PHÁP
  • PAROISSE VIETNAMIENNE
  • KẾT NỐI MẠNG

HÌNH ẢNH SINH HOẠT

  • Hình : Đại Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam Ngày 14/11/2021 - Ngọc Huy
  • Hình : Thánh Lễ Rước Lễ TT & Tuyên Xưng Đức Tin ngày 16/05/2021
  • Hình : Thánh Lễ Kỷ Niệm 350 Năm Thành Lập Dòng Mến Thánh Giá Việt Nam
  • Hình : Tiệc Xuân Tết Cao Niên Canh Tý - Giáo Xứ Paris 2020/02/02
  • Tiệc Xuân Canh Tý Giáo Xứ Paris 2020/01/19

VIDEO

  • Vidéo : Đại Lễ Các Thánh Tử Đạo VN tại GXVN Paris 13/11/2022
  • Chương trình 75 năm hành trình đức tin Gia Đình Giáo Xứ Việt Nam Paris - 22/05/2022
  • Ngược dòng lịch sử - 75 năm hành trình đức tin Gia Đình Giáo Xứ Việt Nam
  • Vidéo : Đại Lễ Các Thánh Tử Đạo VN tại GXVN Paris 14/11/2021
  • Mừng Ngân Khánh Linh Mục Cha GĐ Gilbert Nguyễn Kim Sang
tìm kiếm

CHƯƠNG VII

TƯ TƯỞNG CÔNG GIÁO 

TỪ 1800 – 1846



CHƯƠNG VII

TƯ TƯỞNG CÔNG GIÁO TỪ

1800 – 1846


 Cơn khủng hoảng của thế kỷ cách mạng có tàn phá các cơ cấu giáo hội một cách thê thảm như vậy không, nếu tư tưởng kitô giáo đã giữ được sự nghiệp của nó trên văn minh tây phương như trong những giai đoạn hùng vĩ của thời Trung Cổ? Ðặt câu hỏi tức là đã trả lời. Ðiều quá hiển nhiên là những lực lượng cách mạng đã tìm được một mảnh đất dọn sẵn bởi sự du nhập, từ thế kỷ XVI, những ý thức hệ xa lạ hay thù nghịch với kitô giáo nói chung và với công giáo nói riêng. Mọi công việc phục hưng sau 1815 đã có thể bình thường hóa tạm thời sự diễn tiến của các chính biến, nhưng không thể chặn lại được đà tiến của một tư tưởng mỗi ngày một thoát khỏi những ưu tư về tôn giáo.
 
 Vào những năm đầu thế kỷ XIX, tất cả đều tán thưởng việc phục hưng trí thức: Hòa bình được vãn hồi sau 20 năm sôi động vì chiến tranh; có những tiếp xúc mới giữa các lực lượng quốc gia của Tây Phương; sự đoạn tuyệt với những nề nếp cũ xưa của xã hội, khích lệ mọi khí lực cá nhân; sự tự do tư tưởng và phát biểu được bảo đảm theo khuôn khổ của các nguyên tắc cách mạng năm 1789 đã thắng thế tại nhiều Quốc gia; có sự tiến bộ về kỹ thuật truyền thông tư tưởng. Thực tế, những năm đầu của thế kỷ XIX không sáng sủa mấy về bình diện lịch sử chính trị và quân sự, nhưng lại rất phong phú về lịch sử các chủ thuyết: Khởi xướng những hình thức diễn ý văn chương mới mẻ; hình thành những hệ thống triết học thế giá, mà cho tới nay nhiều nhà tư tưởng vẫn còn âm hưởng; các khoa học về chất thể và về sự sống đã đẩy lui ranh giới của vô minh trên mọi chiến tuyến; vững chắc về phương pháp, khoa sử học làm sáng sủa thêm những thế kỷ đã qua; những xáo trộn về chính trị còn đậm mực và việc khai sinh các chế độ nghị viện khuyến khích người ta suy tư nhiều về chính trị; khoa kinh tế chính trị đang thành hình, chế độ tư bản kỹ nghệ và thương mại vừa chào đời đã thúc đẩy những người muốn đổi mới suy tư nhiều về tương lai của xã hội.

 Thế mà sự kiện phải lưu ý trước tiên, là tất cả bầu khí lên men rộng lớn ấy đã phát triển bên lề Giáo Hội công giáo; còn tư tưởng tin lành, may mắn đã cố gắng thích ứng nhiều ít vào bầu khí ấy. Thật thế, rất nhiều nhà bác học công giáo đã cố gắng lấy những hoạt động chuyên môn của mình để minh chứng rằng giữa khoa học và đức tin không có sự xung khắc. Thí dụ Cauchy, Gauss, Thénard, Le Verrier, Fresnel, Ampère... Trong lãnh vực khoa học xã hội, và lãnh vực văn chương sự kiện ấy còn xác thực hơn nữa. Nhưng số người của Giáo Hội, và các dòng tu trong Giáo Hội tham gia vào mọi lãnh vực trí thức nhân bản thì rõ ràng là yếu kém hơn các thế kỷ trước. Cũng vậy, trên bình diện chính trị thấy có một sự tách biệt giữa xã hội tôn giáo với xã hội dân sự đã bị tục hóa. Có thể nói, trong lãnh vực tinh thần, trí thức công giáo rút lui khỏi trào lưu chung, tự khép mình lại, chỉ dồn sức bảo vệ và truyền bá giáo lý bất biến mà không quan tâm đủ đến khía cạnh khác cần thiết cho sứ mệnh của mình, là phải tuyên chứng khắp nơi sự hiện diện của Giáo Hội, phải rửa tội trong Chúa Kitô tất cả những gì thuộc về con người, phải đồng hóa trong cái tổng hợp trổi vượt mọi đắc thủ trí thức của nhân loại.  

 Phải nói thật, nếu biết lưu ý đến những hoàn cảnh, người ta khó có thể sống ngoài những hoàn cảnh ấy. Sau cơn bão báo trước “có lúc bất thần sẽ đắm tàu”, chắc chắn người ta chạy mau hơn. Toà Thánh nhiệt thành lo những trách nhiệm thiết yếu, là phải xây dựng lại các cơ cấu của Giáo Hội và bảo vệ mọi tự do của Giáo Hội tại các quốc gia. Các cơ sở lớn của Giáo Hội (như các đại học công giáo, các dòng lớn, các viện tu) xưa nay vốn là những kho tàng và những cơ sở trí thức kitô giáo, nay đã tan vỡ hết. Số giáo sĩ làm việc trong các họ đạo giảm sút quá nhiều, không còn đủ cung ứng vào các trách nhiệm chính yếu về phụng tự và về việc huấn giáo căn bản. Cũng vì thế, việc đào tạo trí thức của giáo sĩ thiếu sót cách thê thảm. (1) Như người ta thường nói, đời sống khó nghèo có thể giúp giáo sĩ thêm nhân đức, nhưng cũng đừng quên, đời sống nghèo khó nhiều khi làm giáo sĩ mất sự độc lập và mất luôn những hứng thú cần thiết để làm việc trí thức.
 
 Sau cùng nếp sống lãng mạn nổi tiếng vào những năm đầu của thế kỷ đã nên cớ chống báng trào lưu trí thức. Cuộc tấn công tôn giáo mạnh mẽ nhất vào thế kỷ XVIII đã bùng lên nhân danh lý trí và những kẻ thù của Giáo Hội luôn tự xưng mình là “theo lý trí”. Nhưng trong thế kỷ XIX người ta đã khám phá ra sức mạnh của tình cảm và của trực giác. Những người bênh vực đức tin, phấn khởi thấy nhiều linh hồn đến với mình vì đã thất vọng với cái triết lý của ánh sáng. Những cái khó hiểu về đức tin không còn là những lý do cản trở, nhưng là những yếu tố lôi cuốn người ta thêm. Ông Chateaubriand đã kêu lên: “Không có gì đẹp đẽ, dịu dàng, cao cả trong cuộc sống bằng những yếu tố nhiệm mầu”. Và ông Schleiermacher phụ thêm: “Tôn giáo của tôi là tôn giáo của trái tim. Trong tôi không còn chỗ cho một tôn giáo nào khác”. Vậy, có tốt lành gì việc đi theo mấy người dị tín vào nữ thần Lý Trí trên những mảnh đất khô chồi? Ðức tin đủ cho tất cả: hồ nghi điều đó, thật đáng tội. Phải mang mã giáp đức tin để chống lại những mũi tên của phường gian ác. Muốn lôi kéo những người ngay lành cần thích ứng cách bày tỏ đức tin theo thị hiếu của thời đại, nói khác, phải biết đánh động con tim. Như vậy trong việc truyền bá tôn giáo của thời đại, khoa minh giáo đứng hàng đầu, có kỹ thuật, thông sáng, nhiều hình thức, nhất là đánh động tâm hồn... nhưng thường khi nó lại thiếu căn bản khoa học.
  
 Ít lâu sau, vào quãng năm 1840, người ta mới nhận ra điều đó khi có việc xuất bản thành công cuốn “Ðời sống Chúa Giêsu” của David-Frédéric Strauss, tổng hợp tất cả công việc phá hoại tung hoành từ một nửa thế kỷ trong các đại học Ðức quốc. Không chỉ bị các nhà trí thức chỉ trích, Thánh Kinh còn bị lay động bởi những thành công của khoa địa chất và khoa thiên văn (Hai ngành học này đặt lại vấn đề về sự khai sinh vũ trụ trong sách Sáng Thế); bởi các khoa học thiên nhiên (với ảnh hưởng thuyết biến hoá của Darwin, Jean-Baptiste de Lamark), bởi khoa Ai-Cập học (Égytologie) (khoa này nói ngược lại hết niên kỷ học về Moise), bởi Ðông Phương thuyết (muốn táo bạo coi Thánh Kinh gần như các truyện thần thoại của các tôn giáo cổ truyền miền Trung Ðông).
  
 Không hiện hình trước mắt dân chúng kitô giáo, nhưng có lẽ nguy hại lâu dài hơn, chính là ngay trong thời đó, thành hình toàn bộ những triết thuyết mà theo lời phát biểu của cha Lubac, đều đổ dồn về “thuyết nhân bản vô thần”. Duy tâm thuyết của Kant, sau khi đã khai sinh những hệ thống của Fichte và Schelling, đã cô đọng lại trong tổng hợp sâu sắc của Hegel, vì trong tổng hợp này, thực tại siêu nhiên đã bị thu nhỏ lại chỉ như một thời điểm trong bứơc tiến hóa của Thượng-Ðế-Thiên-Nhiên (Dieu-Nature). Từ đó thai sinh thuyết duy vật tàn nhẫn của Feuerbach (Theo ông này, Thượng Ðế chỉ là sản phẩm của những khuynh hướng ích kỷ của con người) và thuyết thực nghiệm của Auguste Comte (ông loại bỏ tận gốc mọi ưu tư tôn giáo bằng cách cắt nghĩa tôn giáo như một sắc thái riêng biệt của giai đoạn lịch sử đã lỗi thời).
  
 Thần học công giáo phản ứng làm sao trước những triết thuyết đang phá hoại các nền tảng duy lý của mình? Một nghịch lý kỳ lạ: Trong một thời gian thật lâu, thần học công giáo giữ thái độ mù quáng về công việc làm của thời đại liên quan đến các nguồn suối của Mạc Khải, thế nhưng khi suy tư về đức tin, thần học lại chỉ biết đến kỷ nguyên của mình, chỉ tìm cách thích ứng dụng các hệ thống mới mẻ, mà bỏ qua những thánh truyền chính thực nhất, tức là thánh truyền của các nhà kinh viện thời Trung Cổ. Ðiều ai cũng thấy, là không những Descartes mà cả Locke và Condillac đều tiếp tục soi dẫn mọi thủ bản triết học dùng trong các chủng viện Pháp. Thủ bản triết học được dùng nhiều nhất là cuốn “Những bài học căn bản về triết lý” (Les Lecons élémentaires de Philosoiphie) của linh mục Flotte (1812). Ðức hồng y Gerdil ứng dụng hệ thống triết học của Malebranche. Nhiều người trẻ lại cả gan chấp nhận tập truyền thuyết của Bonald và Lamennais, như linh mục Gerbet trong cuốn “Những triết thuyết về sự xác thực tính trong những tương quan của chúng với triết học”, xuất bản 1826 (Des doctrines philosophiques sur la certitude dans leurs rapports avec la Philosophie, 1826). Tại Ðức, các nhà thần học còn cố gắng sống với thời đại của họ hơn nữa. Ðó là trường hợp Hermes tìm cách xây dựng lại một nền thần học khởi đầu từ Kant và Fichte, Dobmaier; và Sailer bắt đầu từ Schelling; chính Mohler có lúc lại lấy hứng từ Hegel và từ Schleiermacher. Như vậy, tư tưởng công giáo bấy giờ tan biến vào mọi khuynh hướng, vì thế, hơn khi nào hết, cần có một căn bản duy lý vững chắc và phổ thông.
  
 Căn bản này đã có : Ðó là học thuyết thánh Thomas. Bị khinh rẻ như mọi triết thuyết kinh viện thời trung cổ, học thuyết thánh Thomas không hoàn toàn bị mai một. Trong ít nhiều chủng viện, nhất là ở Mayence, tại Bỉ và Tây Ban Nha, bộ Tổng Luận Thần Học (Summa Theologica) vẫn là thủ bản giáo huấn. Ðiều phải ghi nhận (2): Chính não trạng truyền thống và lãng mạn khi đưa tâm trí con người về lại thời trung cổ, đã có thể gây một hứng khởi mới cho học thuyết thánh Thomas. Người khởi xướng việc phục hưng học thuyết thánh Thomas trong Giáo Hội hoàn vũ là cha Buzetti, linh mục Lazariste, thuộc học viện Alberoni, vùng Plaisance. Kể từ 1850, các đồ đệ của cha Buzetti là Taparelli và anh em Sordi dòng Tên, đã nhiệt tình hoạt động cho phong trào “muốn trả lại danh dự cho học thuyết thánh Thomas d'Aquin”.
 
 Trong khi chờ đợi, phần lớn những nghiên cứu về suy lý thần học đều xoay quanh những tương quan giữa trật tự tự nhiên và trật tự siêu nhiên, vấn đề đã được đặt ra từ cuộc tấn công của phái duy lý. Dưới khía cạnh lý thuyết, đó là vấn đề của những tương quan giữa lý trí và đức tin; dưới khía cạnh thực tế, đó là vấn đề của những tương quan giữa Giáo Hội và Quốc gia. Trên cả hai quan điểm, quyền giáo huấn tối cao buộc phải can thiệp hầu điều chỉnh một số điểm lệch lạc.
 
 Trong phạm vi thần học luân lý, sự kiện quan trọng là việc lùi bước của thuyết Jansénisme nghiêm nhặt. Năm 1803, đức Pie VII đã trang trọng nhìn nhận những nguyên tắc nhân bản hơn của thánh Alphonse Ligori. Nhờ sự phát triển của dòng Chúa Cứu Thế, học thuyết của thánh nhân phổ biến mau lẹ bên Ý, trong các xứ Ðức và Bỉ. Với truyền thống chống lại thuyết Jansénisme, dòng Tên, được tái lập 1815, đã ủng hộ học thuyết của thánh Alphongse. Nhưng luân lý theo thánh Alphonse không được đón nhận dễ dàng tại Pháp. Người đầu tiên dám dạy theo học thuyết thánh Alphonse là linh mục Gousset; Năm ấy, 1832, ngài là giáo sư chủng viện Besancon. Năm 1844, ngài cho xuất bản cuốn “Thần học luân lý tiện dùng cho các cha sở và các cha giải tội” (Théologie morale à l'usage des curés et des confesseurs). Một thành công bất ngờ, cuốn sách bán rất chạy, 17 lần tái bản và được dịch ra nhiều thứ tiếng, chứng tỏ đã có một sự tiến triển sâu xa trong quan niệm chung.
 
 Theo bản tổng kết, cho dù còn sơ bộ, về sự đóng góp trí thức của các nước công giáo thì tư tưởng thần học của Ðức xem ra trổi trang hơn cả. Họ làm việc cần mẫn, đôi khi táo báo, hầu hướng dẫn hai trào lưu tư tưởng đang chi phối thế giới đại học, vào việc phục vụ tín lý công giáo: trào lưu duy tâm triết học luận (philosophie idéaliste) và trào lưu khoa học lịch sử (science historique).
 
 Một sự phong phú như vậy chắc chắn không phải là thành quả của sự ngẫu nhiên thuần túy. Người ta thóang nhận ra mấy động lực đã khích lệ những nỗ lực này: Nhiều tiểu vương đã thi nhau, như ở thế kỷ XVIII, mở mang các trung tâm văn hoá. Các đại học là những thành phần chính yếu của các trung tâm ấy. Hơn thế, các lãnh chúa, dù là tin lành, cũng cố gắng mở phân khoa thần học công giáo và, theo tinh thần Josephiste, đòi buộc các sinh viên muốn tiến tới chức linh mục phải dành ít ra một phần chương trình huấn luyện, đi theo các phân khoa thần học. Nhờ đó các cựu đại học công giáo Fribourg, Wurtzbourg và Munster được duy trì và biến thành đại học nửa đời nửa đạo (unniversités paritaires). Ngược lại, đại học Landshut được thuyên chuyển về Munich và có thêm phân khoa thần học tin lành. Những phân khoa thần học công giáo được thiết lập trong các đại học tin lành như tại Tubingen trong vùng Wurtemberg, tại Bonn và tại Breslau bên Prusse, tại Giessen bên Hesse-Damstadt. Toà Thánh và các giám mục có lý khi sợ rằng các giáo sĩ trẻ có thể phải theo học với các giáo sư vô tín ngưỡng hay tin lành. Nhưng chính sự tiếp xúc ấy lại khích lệ các giáo sư công giáo. Vì họ là những người phải đối diện với các trào lưu tư tưởng mà tư tưởng công giáo có trách nhiệm phải thanh lọc. Trong chính các đại chủng viện, hoặc người ta bó buộc chỉ đón nhận các sinh viên xuất thân từ các đại học rồi cho họ có thêm một nền giáo dục thuần túy giáo hội, hoặc phải duy trì một lớp học đầy đủ về thần học. Bó buộc phải tranh đua với đại học như vậy, người ta tránh được chứng lười biếng, là chứng bệnh đang ngự trị trong các chủng viện Pháp và Ý. Chính nhờ vậy mà Bruno-Franz-Leopold Liebermann, giám đốc chủng viện Mayence, với sự giúp đỡ tận tình của Andreas Ras, học trò của ông và là tác giả thời danh của cuốn “Thủ Bản Tín Lý” (Lehrbuch der Dogmatik), đã biến đại chủng viện thành trung tâm chói sáng tư tưởng với tờ báo “Người Công giáo” (Der Katholik) phát hành 1821. Tại Munster, vị bề trên nổi tiếng của chủng viện giám mục là cha Bernard Overberg, càng nổi tiếng hơn nữa nhờ nhóm bạn hữu của người con gái thiêng liêng là công chúa Amélie von Gallitzine; Người nữ đáng thán phục này đã quy tụ nhiều anh tài cùng cầu nguyện và làm việc chung theo tinh thần cộng đoàn, như lãnh chúa Furstenberg, cha chính địa phận, bá tước Stolberg, triết gia Kirstemacher, anh em Drote-Vischering và nhiều người khác. Riêng bá tước Stolberg là người trở lại đạo Công Giáo và là tác giả của bộ “Lịch sử Ðạo Chúa Giêsu” (Histoire de la religion de Jesus) gồm 15 cuốn.
 
 Một động lực thuận lợi khác là phong trào lãng mạn. Trường phái mới về văn chương và nghệ thuật, phản ứng chống lại Aufklarung (thông tin, chỉ dẫn) từ Pháp nhập cảng qua, trở lại thời Trung Cổ và khám phá ra ở đó đạo công giáo như một nguồn hứng qúy giá của thi phú và thẩm mỹ, như một diễn tả thuần nhất của tâm hồn người Ðức. Nhờ sự kiện ấy, tư tưởng tôn giáo lại có thêm những thú vị và uy lực, nở rộ như mùa xuân mới. Phong trào lãng mạn cũng đem lại một sự đóng góp tích cực cho việc xây dựng thần học: Nhờ phong trào người ta biết rõ hơn các giá trị huyền diệu của tư tưởng: nhờ phong trào, lịch sử học khám phá lại được những nguồn phong phú của truyền thống.
 
 Sau cùng tư tưởng công giáo được khích lệ đặc biệt bởi nguồn phong phú trí thức tuyệt vời của tin lành Ðức trong thời kỳ ấy, ngang với thế kỷ XVI. Tự do hơn các bạn đồng nghiệp công giáo, những nhà tư tưởng tin lành tìm cách dung hoà giáo lý cổ truyền với tất cả những dữ kiện vừa cách mạng vừa nguy hiểm mà các triết thuyết hiện đại, những tiến bộ của các khoa học lịch sử và của các phương pháp ngôn ngữ học đã đem lại. Không có gì bỡ ngỡ khi không còn một ai sai lạc đến độ làm nguy hại sự tinh tuyền của sứ điệp mà họ có sứ mệnh dấn thân để bảo vệ.
 
 Bậc thầy lớn nhất của thời đại là ông Friedrich Schleiermacher (1769-1839), giáo sư đại học Berlin. Tác phẩm thời danh của ông là ”Phương pháp trình bày đức tin công giáo theo những nguyên tắc của Giáo Hội Tin Lành” (Der christlich Glaube nach den Grundsatzen der evangelischen Kirche im Zusammenhange dargestellt) có thể được coi là sự đóng góp quan trọng nhất vào thần học tin lành kể từ cuốn “Ðịnh Chế” (Institution) của Calvin. Ðiểm chính yếu mà ông muốn trình bày là ý niệm về tâm tình (Gefuhl), kinh nghiệm tôn giáo, việc con người ý thức về sự lệ thuộc tuyệt đối trước Thượng Ðế. Nếu cốt yếu của tôn giáo là như thế, thì tôn giáo sẽ sinh động trong một phạm vi hoàn toàn tách biệt khỏi phạm vi triết học và không cách nào tranh luận với nó được. Trách nhiệm của nhà thần học không phải là xây dựng một hệ thống phù hợp với lý trí, cũng không phải mòn mỏi tìm kiếm một chân lý khách quan có giá trị cho mọi thời đại. Chức vụ của nhà thần học là chứng minh rõ ràng và xếp đặt gọn gàng cái nội dung của kinh nghiệm tôn giáo của các tín hữu Ðức Kitô. Tín lý không diễn tả một thực tại có sẵn, ở bên ngoài các tín hữu. Tín lý là sản phẩm của một sự tinh luyện lịch sử. Việc trình bày tín lý không nhằm củng cố một xác tín trí thức cho bằng để nuôi dưỡng lòng đạo đức và tâm tình lệ thuộc vào Ðấng Tạo Hóa.
 
 Ðồ đệ của Schleiermacher quá đông đảo đến nỗi không tài nào kể tên hết được. Nhưng ít ra có thể đề cao ông Johann-August Neander (1789-1850), người Do Thái trở lại, và cũng là giáo sư dạy tại Berlin. Như ông viết, lịch sử Giáo Hội trình bày kitô giáo không như thành quả của hành động nhân loại, nhưng như một sức mạnh đến từ Ðấng Trên Cao, như một nguyên tắc sống hơn là một bản kê các điều tin. Trong viễn tượng này, lịch sử của các định chế và lịch sử của những đóng góp của Giáo Hội vào văn minh nhân loại xem ra ít quan trọng hơn lịch sử của những thay đổi được thể hiện trong các tâm hồn của mỗi người.
 
 Sau đại học Berlin, đại học Erlangen thuộc tiểu vương Bavière chắc chắn là một trung tâm sống động nhất về thần học tin lành. Tại đó, Adolf von Harless (1806-1879) đã cố gắng phục hồi thuyết mộ đạo trong giáo lý tin lành Luther đã bị duy lý hóa quá nhiều trong thế kỷ XVIII. Thần học tu đức và luân lý của ông đã đào sâu những quan niệm thuần túy luthero về sự công chính hoá nhờ đức tin và về sự tái sinh trong Chúa Thánh Thần. Các đồ đệ của ông họp lại thành “trường phái Erlangen”, nhấn mạnh tính cách độc đáo không thể giản lược của giáo thuyết Luther. Ðang khi đó, các nhà thần học Berlin lại cố gắng thực hiện trên bình diện tín điều sự hiệp nhất do quyền dân sự du nhập vào trên bình diện các định chế.
 
 Trong phạm vi nghiên cứu Thánh Kinh, công việc bổ sung các bản văn nguyên thủy đã tạo được những huân công sáng giá nhờ ông Tischendorf khám phá ra thủ bản thời danh “Bản 10 điều răn núi Sinai” (Codex Sinaiticus) vào năm 1846. Những phương pháp sử học phê bình, do ông Ranke và trường phái của ông áp đặt, đã được áp dụng vào Cựu Ước và Tân Ước, mà kết quả là đặt lại vấn đề về hầu hết các quan điểm truyền thống trong việc quy định tác giả, thời gian và lịch sử tính của Thánh Kinh. Người ta bảo công việc nghiên cứu này kết thúc vào năm 1835 khi ông David-Frédéric Strauss xuất bản cuốn “Ðời Sống Chúa Giêsu”, như một tiếng sét làm chấn động dư luận. Nhưng thực ra nó không ngừng lại ở đó. Ảnh hưởng của biện chứng pháp Hégel bày tỏ rõ ràng trong một toan tính kỳ khôi của Ferdinand-Christian Baur, người được coi là ngôi sao của phân khoa tin lành tại Tubingen. Ðối với ông, lịch sử của những nguồn gốc của Giáo Hội là cuộc cạnh tranh giữa một kitô giáo cổ truyền theo phong tục do thái, được nhập thể bởi tông đồ Phêrô (luận đề) và một kitô giáo theo Phaolô, được mở ra cho dân ngoại (giả thiết). Luận đề được trình bày trong Phúc Âm thánh Matthêu, giả thiết được trình bày trong Phúc Âm thánh Luca. Kết quả tổng hợp của hai khuynh hướng nằm trong Phúc Âm thánh Marcô. Dấn thân vào con đường này, Baur từ chối việc gán ghép cho Phaolô tất cả những gì viết trong các lá thư nhưng không nằm vào khuôn khổ của giả thiết.
 
 Dĩ nhiên mấy điều khái quát trên đây chỉ cho ta một hình ảnh thiếu sót về nguồn phong phú sôi động của tư tưởng tôn giáo tin lành thời bấy giờ. Nhưng ít ra chúng cũng cho phép chúng ta cảm thấy trước những hoạt động và những phản ứng sẽ hướng dẫn những nỗ lực của người công giáo trong cùng thời đại. Chẳng hạn, người ta có thể hoài nghi tất cả những cái mà tư tưởng của Mohler đã nhận lấy từ quan điểm của Schleiermacher và Neander, những quan điểm đối nghịch mà Dollinger tấn công ác liệt.
 
 Khuynh hướng thần bí rõ ràng nhất nơi Johann-Michael Sailer (xem trang 367, chương V). Phản ứng lại “thần học duy tâm” (Vrenunfttheologie), những điều ông giảng dạy đã có một tầm mức quan trọng hầu như quá đáng đối với bản năng tôn giáo nguyên thủy.
 
 Trường phái Tubingen rất hoạt động với bận tâm chung là muốn hội nhập thần học vào đời sống thực tế, nhưng theo chiều hướng lịch sử nhằm nghiên cứu truyền thống từ các giáo phụ cho đến hết thời kinh viện. Ông Johann-Sébastian Drey, người sáng lập ra trường phái này, đã xác định chương trình từ 1819 trong cuốn Kurze Einleitung in das Studium der Theologie. Cũng năm ấy, ông đã phát hành nguyệt san Theologische Quartalschrift. Ông nói, các tín điều chỉ được hiểu ở trong và bởi môi trường sinh hoạt riêng của chúng. Ðặc tính về cơ cấu và năng động của Mạc Khải đã được đưa ra ánh sáng cách lộng lẫy nhờ ông Johann-Adam Mohler, vinh quang của trường phái Tubingen. Cuốn sách đầu tiên của ông, Die Einheit der Kirche oder das Prinzip des Katholizismus, đã gây sôi nổi vì ông trình bày các luận đề của thuyết Febronianisme cách vụng về. Vì thế, ban kiểm duyệt của nước Áo đã liệt kê cuốn sách vào sổ sách cấm (Index). Nhưng tác phẩm chính của ông là Symbolik (1832), một công trình nghiên cứu và đối chiếu các giáo lý của tin lành và của công giáo về Giáo Hội. Ông chứng minh rằng kitô giáo là một giáo thuyết cứu độ trước khi là một triết lý; việc nghiên cứu về truyền thống làm nẩy sinh nhu cầu hiệp nhất cụ thể của Giáo Hội và của quyền giáo hoàng Roma. Từ đó khai sinh một khoa giáo hội học mới. Tác phẩm của ông đã làm cho nhiều người tin lành hoán cải. Tại Tubingen còn có ông Staudenmaier, người bình luận sâu sắc về phiếm thần thuyết của Hegel (Der Geist des Christentums) và là tác giả cuốn Enzyklopadie der theologischen Wissenschaften.
 
 Thời ấy, trừơng phái Munich được hướng dẫn bởi một nhân vật có nhiều bản lãnh là ông Joseph Gorres (1776-1848). Ông trở thành anh hùng quốc gia kể từ khi ông ra tờ báo “Reinische Merkur”, kêu gọi những người Ðức ái quốc đoàn tụ lại chống đối quyền thống trị của Napoléon. Với ngòi bút sâu sắc và đáng sợ, con người uyên bác này đã nghiên cứu các chuyện thần thoại Á châu. Rồi năm 1820, ông bị chính phủ Prusse xử đối hà khắc và bị đầy qua Strasbourg. Trở lại công giáo, ông đem hết tài năng phục vụ Giáo Hội, và năm 1827, vua Louis I nước Bavière bổ nhiệm ông làm giáo sư sử học tại đại học Munich. Chẳng bao lâu, ông quây quần lại quanh ông tất cả những nhà trí thức công giáo, kể từ những người nổi tiếng bên miền Nam nước Ðức: Các thi sĩ, nghệ sĩ, luật sĩ, thần học gia. Giữa 1830 và 1840, hội Bàn Tròn này gây được ảnh hưởng quốc tế, đồng thời tờ báo Historisch-Politische Blatter của họ khích động người công giáo Ðức chống lại sự đàn áp của chính quyền dân sự.
 
 Năm 1826, giáo sư trẻ tuổi Dollinger bắt đầu dạy tại đại học Munich. Xuất bản cuốn “Thánh Thể trong ba thế kỷ đầu”, ông được coi là thầy dạy về lịch sử các tín điều. Về sau, khi xuất bản cuốn “Lịch Sử Giáo Hội” (1836) và cuốn “Lịch Sử của Canh Tân Tin Lành” (1846-1848), ông đã cống hiến cho khoa minh giáo một vốn liếng thật uyên bác nhưng gây hấn và đôi khi bất công. Bị lôi cuốn bởi các ý tưởng của Lamennais, có lúc ông làm trung gian giữa nhóm Chesnaie và nhóm Munich. Nhờ sự giúp đỡ của nhà xuất bản Georg-Joseph Manz, ở Ratisbonne, ông đã khéo léo phổ biến cho quần chúng Ðức những cái hay trong văn chương tôn giáo Pháp.
 
 Bầu khí bừng tỉnh của khoa học tôn giáo tại Ðức có nhiều khía cạnh thật hấp dẫn, tuy nhiên không tránh khỏi những đối phương. Nếu không nói đến việc giảng dạy ngoan cố thuyết Fébronianisme trong một số đại học, thì ít ra phải nói đến cái chương trình nguy hiểm của Georg Hermes, giáo sư thần học tại Bonn. Bị ám ảnh bởi các tác phẩm của Kant và Fichte, ông Hermes muốn dùng triết học phục vụ đức tin bằng cách đẩy mạnh công việc bình luận về tri thức nhân bản. Từ đó ông đã dám chủ trương rằng việc cảm nhận đức tin là một thành quả tất nhiên của việc minh chứng theo lý trí; việc cảm nhận này không cần đến ảnh hưởng của ân sủng, và chỉ coi hành động của đức tin thần học như một hành động hoàn toàn nhân bản không khác chi việc chấp nhận định lý toán học của Pythagore hay cái chết của Socrate vậy thôi. Hệ thống này có duyên may là vừa ý vua Prusse, bởi vì vua tìm thấy ở đó một tổng hợp căn bản giúp ông thực hiện giấc mơ “hiệp nhất các tuyên tín khác nhau giữa người kitô giáo”. Vì thế, sau khi Hermes chết (1831), vua trọng dụng tất cả các đồ đệ của ông. Chẳng bao lâu có tới 20 giáo sư đại học chuyên dạy học thuyết của Hermes và một tờ báo được phát hành để biện minh và phổ biến học thuyết của ông, mang tên là Zeitschrift fur Philosophie und Katholische Theologie. Ðược báo động bởi các nhà thần học Munich và Tubingen, Toà Thánh kết án học thuyết Hermes bằng chiếu thư ra ngày 26.9.1835. Ðức Spiegel, tổng giám mục Cologne, bênh vực cho học thuyết Hermes, đã ngâm tôm chiếu thư, 8 tháng sau mới công bố. Người kế vị đức Spiegel là đức Droste-Vischering. Trong cuộc đấu trí về các luồng tư tưởng mới tại Prusse, đức tân tổng giám mục có lập trường cứng rắn khác hẳn (3). Ai cũng thấy, bấy giờ, thuyết Hermes là một đối tượng đấu trí cũng quan trọng như vấn đề hôn phối khác đạo vậy.
 
 Cho dù Toà Thánh đã kết án học thuyết của ông thầy Hermes, dụng ý đóng khung nội dung của Mạc Khải vào những phạm trù duy tâm vẫn còn lai rai trong thần học của Ðức. Tác phẩm của Anton Gunther, thành Vienne, viết vào những năm 1828 và 1843, với dụng ý đem vào thần học một sắc thái khoa học để những người có tín ngưỡng qúy trọng khoa thần học. Tác phẩm ấy cũng mang một số phận tương tự: ban đầu nhiều người hồ hởi chạy theo, đến độ tạo nên những cuộc tranh luận, bút chiến, chia rẽ trong nhiều đại học, nhưng sau các giám mục phải can thiệp nhiều lần và sau cùng Toà Thánh lên án năm 1857.
 
 Trong những thành quả tư tưởng của Pháp suốt 30 năm đầu tiên của thế kỷ, cách chung lịch sử chỉ lưu ý đến bốn tác giả mà tư tưởng đặc biệt nổi bật về các quan niệm tôn giáo. Mà ba trong bốn tác giả đó là giáo dân: Chateaubriand, Maistre, Bonald, chỉ có một là giáo sĩ, Lamennais, nhưng sau cùng vị này đã bỏ Giáo Hội. Quả thật, thời gian này tình trạng trí thức của giáo sĩ Pháp rất nghèo nàn.
 
 Quả thật, hơn những nơi khác, Cách Mạng đã phá hủy tận gốc mọi yểm trợ vật chất và cơ sở vốn dành cho khoa tôn giáo và còn cưỡng ép xuất ngoại khắp Âu Châu cho đến tận Mỹ Châu cả một thế hệ linh mục và tu sĩ đã được đào tạo vững chắc về trí thức. Trong hoàn cảnh ấy, những người đến thay thế họ, kể từ khi tổ chức lại theo hòa ước, là những người gương mẫu về lòng nhiệt thành và đạo hạnh, nhưng về phạm vi trí thức lại thua kém các bậc đàn anh của họ. Cả Chính Phủ và Hàng Giám mục phải chịu trách nhiệm về sự yếu kém trí thức này. Theo tinh thần của Hoà ước và ngay cả trong việc áp dụng hòa ước, tôn giáo chỉ còn là việc phụng tự. Cho dù còn là một đạo lý, tôn giáo chỉ còn là một môn học, nghĩa là một cái gì đó mà Quan Tổng Tài (Premier Consul) và bộ hạ của ông không còn phải nghi nan nữa. Ðiều ngỡ ngàng hơn, chính là những người của Giáo Hội, những người có thế giá hơn, xem ra lại đồng ý về quan điểm này. Khi đó, dưới thời đế quốc, hồng y Fesch đã có dự án thành lập một viện cao học cho giáo sĩ, nhưng chính M. Emery đã chống đối. Napoléon dự định lập 10 chủng viện cấp tỉnh để bảo đảm việc giảng dạy cho có phẩm chất, nhưng chỉ thực hiện được một chủng viện ở Lyon thôi. Mãi về sau, các phân khoa thần học mới được thành lập trong khuôn khổ Ðại Học hoàng gia, nhưng thường lại không có giáo sư và sinh viên. Các giám mục, bị ám ảnh phải làm sao bảo đảm quyền hành của mình đối với các giáo sĩ trong giáo phận, nên chủ trương mỗi vị có chủng viện riêng. Như thế làm sao có đủ các giáo sư tài ba được? Ngoài ra, quá gấp rút về nhu cầu mục vụ tại các họ đạo, các ngài đành thu vắn ngần nào có thể thời gian huấn luyện các chủng sinh và không chấp nhận cho các chủng sinh có khả năng trí thức đi học thêm, dù là một thời gian vắn.
 
 Chính phủ Charles X tỏ ra có nhiều thiện chí: Sắc lệnh hoàng đế ra ngày 20.7.1826, theo sáng kiến của giám mục Frayssinous, bộ trưởng Tôn Giáo Vụ, đã quyết định thành lập viện cao học cho các giáo sĩ, nhưng các giám mục phản đối, chống lại cách tiêu cực. Người kế vị Frayssinous là giám mục Feutrier, tháng 6. 1828, đã thú nhận với Nghị Viện rằng, ngân khoản 300.000F00 dành cho dự án thành lập này không được xử dụng đến. Dĩ nhiên, sau Cách Mạng 1830, ngân khỏan này không được biểu quyết lại nữa.
 
 Ai nói được việc giảng dạy trong chủng viện bấy giờ đồi tệ đến chừng nào ? Năm 1828, ông Lamennais viết: “Ngày nay, trong phần lớn các chủng viện, thần học chỉ là một thứ kinh viện tồi tàn và thoái hóa. Nó khô khan đến độ làm nản chí các học sinh, không đem lại cho học sinh một ý niệm tổng quát về tôn giáo hay về những tương quan tuyệt diệu của tôn giáo với những gì mà con người tha thiết”. Cho đến 1830, người ta hài lòng với cuốn thủ bản thần học của Louis Bailly, đã có trước thời Cách Mạng. Cuốn thủ bản thần học của linh mục Bouvier được dùng thay thế tác phẩm của Bailly ngay từ 1819, cũng chỉ là một sọan thảo tao nhã, nhuốm màu thuyết “Giáo Hội Pháp tự trị” (Gallicanisme). Triết học, đựơc nói là “của Lyon” mà người ta lấy làm nền tảng cho khoa thần học thì chỉ là một món tạp lục giữa triết học của Descartes và triết học kinh viện. Môn Lịch sử Giáo Hội bị hạ xuống thành “loại sách nghe đọc ở nhà cơm”, mãi tới 1837 mới có 5 chủng viện coi Lịch Sử Giáo Hội là môn học thực thụ. Còn về Thánh Kinh lại chỉ được học vừa đủ để dọn bài giảng. Người ta không biết gì đến những công việc bình phẩm đang có của thời đại và người ta chống lại tất cả mọi vấn nạn thánh kinh do Voltaire và nhóm Bách Khoa (Encyclopédistes) đặt ra. Cha Bouyer, linh mục Xuân Bích, là ánh sáng của Giáo Hội Pháp thời đó, năm 1810, đã dụng công thảo luận về khả năng của chiếc tàu Noe và nhìn thấy một bằng chứng của đại hồng thủy trong sự kiện mà người ta tìm thấy ở khắp nơi những dấu vết thực vật và súc vật thời xưa bị chôn vùi và lẫn lộn trong các địa tằng (4). Năm 1825, ông Frayssinous tỏ ra gan dạ khi chấp nhận rằng “ngày” theo sáng thế luận của thánh kinh rất có thể dài như một thời đại.
 
 Có sự ứ đọng ngay trong việc xuất bản sách tôn giáo: Theo thư mục của Pháp thì bấy giờ số các sách tôn giáo được liệt kê là từ 300 đến 600 cuốn mỗi năm, nhưng đa số chỉ là những sách phụng vụ, giáo lý, kinh tuyển, thánh ca và bút chiến. Các sách căn bản, hầu hết chỉ là những sách được in lại. Chẳng hạn, năm 1822, dứơi tiêu đề “thư viện thánh” (bibliothèque sacrée) người ta dành riêng cho giáo sĩ cuốn tự điển phổ thông cũ kỹ của hai linh mục Richard và Giraud, đã xuất bản lần đầu tiên năm 1760.
 
 Một vài sáng kiến cá nhân nhằm lấp đầy lỗ trống còn để lại bởi thiếu những người có trách nhiệm. Sáng kiến đầu tiên đến nay vẫn còn lưu danh. Kể từ 1808, Jean và Félicité de Lamennais đã lên tiếng báo động qua tác phẩm: “Suy tư về tình hình của Giáo Hội Pháp suốt thế kỷ XVIII và về tình trạng hiện nay”(Réflexions sur l'état de l'Eglise de France pendant le XVIIIe siècle et sur la situation actuelle). Hai mươi năm sau, 1815, người trẻ hơn là Félicité chịu chức linh mục và tột bậc danh tiếng nhờ các tác phẩm ông viết. Cũng năm ấy, ông thấy có thể thực hiện giấc mộng vàng: Tại dinh thự riêng ở Chesnaie, ông đã qui tụ chừng 20 đồ đệ vừa giáo sĩ vừa giáo dân. Tất cả đã tạo nên cái nhân của một xã hội tôn giáo mới, tức tu hội Thánh Phêrô. Mục đích thứ nhất của tu hội là canh tân các môn học thánh cho giáo sĩ với sự cộng tác của các chuyên gia về tất cả các ngành tri thức nhân bản. Tháng 9. 1830, cả tu hội từ giã Bretagne, về tọa lạc tại Juilly gần Paris. Nhưng chẳng bao lâu, vị sáng lập đã bị kết án và bỏ đạo, các môn sinh bị phân tán, mỗi người đi theo ơn gọi riêng. Dầu vậy, mọi người đều công nhận tu hội đã đóng góp nhiều vào việc canh tân tư tưởng công giáo tại Pháp. Những vị thời danh phải kể đến là Lacordaire, Montalembert, Gerbet, Rohbacher và Guéranger.
 
 Sự nghiệp của linh mục Louis Bautin không chói sáng bằng sự nghiệp của Lamennais, nhưng rất đáng chú ý. Vì đó là việc làm nghiêm chỉnh duy nhất tại Pháp bấy giờ, nhằm theo gương các nhà thần học Ðức. Là cựu học sinh của trường sư phạm, và giáo sư triết nổi tiếng tại đại học Strasbourg, Bautin trở lại đạo năm 1823, và làm linh mục cuối năm 1828. Ðược bổ nhiệm làm giám đốc chủng viện Strasbourg, cha quy tụ một số bạn hữu và môn sinh lập thành hội các linh mục Thánh Louis, với mục đích dấn thân đào tạo một hàng giáo sĩ trí thức và cởi mở hơn, đáp ứng mọi nhu cầu của thời đại. Nhưng triết lý của Bautin vì ảnh hưởng quá nhiều thuyết duy tâm của Ðức (5), đã mang nhiều điểm đáng hoài nghi. Khi Bautin muốn gửi một số linh mục trẻ qua học bên Ðức, Lacordaire tuyên bố một câu ngộ nghĩnh: “Chính các đại học làm bại hoại Giáo Hội Ðức, còn các chủng viện của chúng ta lại cứu vãn Giáo Hội Pháp. Tôi thà bị treo cổ còn hơn giảng dạy thần học tại Sorbonne” (A Falloux, 15.8.1834). Bị đuổi khỏi Strasbourg mặc dầu nhiều lần tuyên bố thần phục mọi phán quyết về giáo lý của Giáo Hội, cha Bautain vẫn tiếp tục sứ mệnh của Ngài : Nhờ cha, trường Saint-Louis của người Pháp tại Roma trở thành viện nghiên cứu năm 1838. Nhưng ngài lại gặp thất bại mới khi muốn phục hồi công trình của Lamennais tại Juilly. Ngài thôi dạy thần học luân lý tại Sorbonne. Hoàn toàn như hội thánh Phêrô, hội các linh mục Saint-Louis chỉ là vang bóng một thời, nhưng thật danh dự, bảng kê những cựu thành viên của hội: Bonnechose, hồng y tổng giám mục Rouen; Ratisbonne, người sáng lập hội các linh mục và các nữ tu Sion; Gratry, người phục hưng Hội Oratoire; Level, bề trên viện nghiên cứu Saint-Louis tại Roma; Maricourt khoa trưởng khoa thần học công giáo miền Tây...
 
 Nhưng mối ưu tư của cha Lamennais và cha Bautin, một cách gián tiếp, đã đem lại nhiều hoa trái khi chứng tỏ rằng công việc cải tổ chương trình học của giáo sĩ chỉ thành công dưới sự bảo trợ và hướng dẫn hữu hiệu của hàng giáo phẩm. Ðức Cha Affre, tổng giám mục Paris hiểu như vậy. Với ý chí cương quyết, năm 1845, ngài đã mở viện cao học dành cho giáo sĩ ngay trong những lầu nhà cổ xưa của dòng Carmes, đã được thánh hóa bởi máu các thánh tử đạo năm 1792. Viện cao học này thịnh đạt và còn tồn tại mãi tới nay.
 
 Ngoài ra còn nhiều dấu chỉ khác làm thức tỉnh khoa học tôn giáo tại Pháp : Ngay 1836, linh mục Gerbert đã xuất bản một tạp chí mang tên thật ý nghĩa “Ðại Học Công Giáo” (L'Université Catholique), và Bonnetty, từ 1830, ra tờ báo “Biên niên Triết Học Kitô giáo” (Annales de Philosophie chrétienne). Với khuynh hướng bảo thủ, tập san đã trở thành một trong những động lực tiến bộ của khoa sử học đối chiếu giữa các tôn giáo. Dom Guéranger biến Solesmes thành trung tâm lịch sử phụng vụ. Sau cùng và nhất là cha Migne, một thiên tài lỗi lạc, đã bắt đầu xuất bản bộ bách khoa lớn lao với ít ra 2000 cuốn. Ðặc biệt 218 cuốn về Giáo Phụ Latinh, đã khởi sự từ 1844 với sự cộng tác của Dom Pitra, cho tới nay vẫn là vườn hoa rực rỡ trong các thư viện lớn trên thế giới.
 
 Biết bao đọan đường đã vượt qua kể từ cuốn “Thiên tài của Kitô giáo” (Génie du Christianisme), mà Chateaubriand đã xuất bản năm 1802. Trong cuốn này, ông đã dựa vào các dữ kiện về địa chất học, sinh vật học, thiên văn học và khảo cổ học để có thể hiên ngang chứng minh rằng thế giới này phải được tạo dựng bởi một Thiên Chúa. Cho dù có những khuyết điểm, tác phẩm thời danh này đã mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử tư tưởng tôn giáo tại Pháp. Theo những từ ngữ được dùng riêng trong cuốn sách, tác giả muốn chứng minh rằng “Kitô giáo là một tôn giáo thi vị nhất, nhân bản nhất, cổ súy sự tự do, nghệ thuật và văn chương hơn cả”. Kể từ đó, những người có khả năng văn hóa ưu biệt có thể xác tín mình là kitô giáo hay công giáo mà không mặc cảm, sợ người ta bảo là giả hình hay đần độn. Nhưng cũng từ đó, văn chương lãng mạn hoàn toàn hướng dẫn về một tư chất tôn giáo mơ hồ, và thường là kém giá trị. Dĩ nhiên văn chương lãng mạn không đồng chiều với chủ trương duy tâm vừa khô khan vừa gay gắt theo tinh thần của Voltaire.
 
 Lối minh giáo của Chateaubriand hoàn toàn theo tình cảm, còn lối minh giáo của Louis de Bonald lại mang hình thức lý luận áp phục một cách quyết liệt. Trong các tác phẩm của Bonald, từ cuốn “Lý thuyết về quyền chính trị và tôn giáo trong xã hội dân sự” (Théorie du pouvoir politique et religieux dans la société civile) ra 1796, đến cuốn “Các luận chứng triết học về nguyên tắc của xã hội” (Démonstrations philosophiques du principe de la société) ra 1830, ông đề cao khía cạnh xã hội của kytô giáo. Ông kết luận: Tôn giáo là cần thiết cho xã hội, bởi lẽ ngoài tôn giáo, quyền bính không có lý do tồn tại. Cũng như, hiến chương toàn hảo của xã hội dân sự là chế độ phong kiến, thì đạo công giáo là thể thức toàn hảo của xã hội tôn giáo. Nhưng cái mâu thuẫn kỳ khôi là người có thiên tài lý luận này cũng lại là cha đẻ của một học thuyết “truyền thống” (traditionalisme), luôn chủ trương lý trí cá nhân, tự nó không có khả năng đạt tới một chính xác tính nào.
 
 Ông Joseph de Maistre, người Savoie, đã từng phục vụ vương quốc Piémont. Với tài hùng biện và tài sáng tác, ông là thiên tài về văn chương Pháp. Là tiên tri của phong trào Chống-Cách-Mạng, ông đã tìm thấy sự biện minh quan phòng cho những nền tảng vĩnh cửu của xã hội trong lịch sử của những nhiễu loạn đã xẩy ra từ thời Phục Hưng Tin Lành cho tới thời Cách Mạng Pháp. Vì sống nhiều năm trong cung điện hoàng đế Nga, ông có nhiều liên hệ với Kitô giáo Chính thống. Nhưng, thay vì nghiêng theo những quan điểm đại kết, thì ông lại tỏ ra cương quyết và cứng cỏi hơn trong những quan điểm của ông về công giáo. Ông đã kết luận: “Tôn giáo của Hy Lạp chỉ là sự hiềm ghét Roma”. Tác phẩm chính yếu của ông, cuốn “Về Giáo Hoàng” (Du Pape) xuất bản 1817, đã mở ra con đường chống cách mạng và ủng hộ quyền giáo hoàng. Theo nhận định của những người đồng thời, lối hành văn của ông nghèo nàn về lý chứng thần học, nhất là khi ông muốn chứng minh rằng “quyền vô ngộ của giáo hoàng Roma là yếu tố cơ bản để phục hưng trật tự tại Âu châu”. Dầu vậy, theo ông Friedrich von Gentz, suốt nửa thế kỷ người ta mới thấy một cuốn sách đầy đủ và quan trọng như vậy.
 
 Khuynh hướng lãng mạn, khuynh hướng bảo thủ, và khuynh hướng ủng hộ quyền giáo hoàng, tất cả hội tụ trong tác phẩm sắc bén của Lamennais. Phần thứ nhất của thiên “Khảo luận về sự lãnh đạm trong vấn đề tôn giáo” của ông (Essai sur l'indifférence en matière de religion), xuất bản 1817, đã có một tiếng vang khác thường: chỉ trong một năm, bán 40.000 cuốn. Sau khi đã nhục mạ thuyết vô thần, trong cuốn thứ hai, xuất bản 1820, ông cố ý đem đến cho đức tin một căn bản triết lý theo con đường mà chính Bonald đã khai thông. Con người, nếu lấy lý trí cá nhân của mình làm quy luật cho mọi niềm tin, thì lần lần bị ép buộc phủ nhận mọi chân lý. Nếu người ta muốn tránh hoài nghi thuyết, nhất thiết phải nhận như một chân lý cái mà mọi người nhất trí công nhận ngay tự đầu, đó là sự hiện hữu của Thiên Chúa. Một khi tin nhận chân lý cơ bản này, thì nhờ Chúa, người ta sẽ vững tin mọi chân lý tiên khởi khác. Bởi vì mọi chân lý đều do Thiên Chúa thông truyền đến cho loài người, bắt đầu từ mạc khải tiên khởi cơ bản. Triết lý về “lẽ phải thông thường” này được “khuynh hướng ủng hộ quyền giáo hoàng” mà ông Maistre bênh vực, bổ sung rất nhiều. Vậy, đâu là chỗ trình bày chính thức về mạc khải tiên khởi này nếu không phải là ở trong một tổ chức mà chính Thiên Chúa đã tiền định để bảo toàn mạc khải ấy? Như vậy, quyền vô ngộ của đức giáo hoàng là quy luật cho phán đoán cá nhân trong vấn đề đức tin, là cột trụ của đời sống xã hội: “Không có giáo hoàng, không có Giáo Hội; không có Giáo Hội, không có Kitô giáo,và không có xã hội”.
 
 Lời quyết đáp trên đây đọc thấy trong cuốn “Tương quan của tôn giáo với trật tự chính trị” (De la Religion considérée dans ses rapports avec l'ordre politique) xuất bản 1825. Lamennais công kích dữ dội khuynh hướng Pháp-giáo (Gallicisme) khi ấy được đa số giám mục Pháp tuyên chứng. Ông nói: “Ðó là thuyết dân chủ đã du nhập vào Giáo Hội, một vụ khủng bố chống lại hiến chế thần linh, một công trình ô nhiễm bởi lạc giáo và ly giáo và sẽ đưa tới chỗ đặt thần quyền phải lệ thuộc chính quyền một cách đê tiện. Mười bốn giáo sĩ cao cấp, hồng y, tổng giám mục và giám mục đã hội lại tại Paris, thề trung thành với nhà vua theo như lập trường của Bossuet về tương quan giữa Giáo Hội và Quốc gia. Ðược khuyến khích bởi giám mục Frayssinous, bộ trưởng giáo vụ, tất cả giám mục Pháp, trừ bốn vị, đều đồng tình làm theo. Lamennais bị đưa ra toà án về tội bất tuân luật pháp Quốc Gia, bị phạt tiền và hủy bỏ tác phẩm”.
 
 Kể từ đó, làm sao Toà Thánh nghe được những tiếng nói mỗi ngày một gióng lên nhiều để chống lại triết lý “lẽ phải thông thường”? Người ta đã chẳng đồn thổi rằng, trong sự thán phục dành cho người hùng “bảo vệ quyền giáo hoàng”, đức Léon XII có lúc đã muốn nâng người hùng ấy lên chức hồng y? Sau cùng, để Roma quyết định kiểm trừng học thuyết đang đe dọa một trong những nền tảng cổ truyền của triết lý kitô giáo, điều cần thiết là Lamennais phải dứt khóat với khuynh hướng tự do.
 
 Lại nữa, người ta coi Lamennais là nhà cải cách bởi vì người ta không biết những người đi trước kém xuất sắc hơn ông. Quả vậy, ngay từ 1818, giám mục Pradt đã viết trong cuốn “Bốn Hoà Ước” (Les Quatre Concordats): “Tách biệt Giáo Hội với Nhà Nước chính là trả lại cho Kitô giáo sự tinh sạch tiên khởi, cho Giáo Hội Pháp phẩm cách riêng, cho hàng giáo sĩ sự kính trọng và lòng yêu mến của dân chúng”. Lammenais đã không đi xa hơn như vậy đâu. Ðiều ông yêu cầu vào năm 1828, trong tác phẩm “Những tiến bộ của Cách Mạng và của chiến tranh Giáo Hội” (Les Progrès de la Révolution et de la guerre contre l'Eglise) là tách biệt Giáo Hội ra khỏi các vương quốc và gia nhập phong trào tất yếu hiện đang lôi kéo các dân tộc đến sự tự do. Tháng 8, năm 1830, số báo “Tương Lai” (L'Avenir) đầu tiên được phát hành với châm ngôn “Thiên Chúa và Tự Do” (Dieu et Liberté). Một nhóm cộng tác viên trẻ trung và sáng giá vây quanh Lamennais: Lacordaire, Montalembert, de Coux, Gerbet và nhiều thành viên khác thuộc nhóm Chesnaie. Chương trình của họ được tóm lược trong bản tuyên ngôn đăng trong số L'Avenir, 21.11.1831, gửi đến cho “các bạn hữu của tự do” trên cả thế giới:
 
 ”Cái phần tinh thần của xã hội phải hoàn toàn vượt ra khỏi quyền hành chính trị. Vậy thì:

1) Tự do lương tâm và tự do tôn giáo phải đựơc toàn vẹn, đến nỗi chính quyền không được can thiệp, với bất cứ dưới hình thức nào, lý do nào vào các phạm vi giáo huấn, kỷ luật và nghi thức phụng tự.

2) Tự do báo chí không thể bị trói buộc bởi bất cứ một thủ đọan phòng ngừa ngụy tạo nào.

3) Tự do giáo dục cũng phải được trọn vẹn như tự do của mỗi tôn giáo mà xét theo yếu tính, giáo dục là thành phần của tôn giáo ấy. Bởi vì, tự do giáo dục cũng như tự do tôn giáo, là hình thức của tự do trí năng và của việc phát biểu ý kiến.

4) Tự do lập hội trí thức, phong hóa, kỹ nghệ nằm trong chính những nguyên tắc ấy và cũng phải được kính cẩn theo những lý chứng ấy”.

 Ðem hết tâm huyết bênh vực những ý tưởng trên, báo L'Avenir đã thu hút được số đông các giáo sĩ trẻ tại Pháp và cả ở nước ngoài. Những người công giáo Bỉ và nhiều nước khác, có thể nhận ra trong tờ L'Avenir một số tư tưởng đã nhiều năm hướng dẫn hành động chính trị của họ. Nhiều việc làm ngoạn mục đã củng cố hoạt động của tờ báo: Văn phòng trung ương để bảo vệ quyền tự do tôn giáo do Montalembert điều hành, được coi như một cách thế hoạt động chính trị. Nhưng các giám mục không khoan thứ cho một nhóm giáo sĩ trẻ được tán dương lại lên giọng dạy bảo các ngài những phận vụ phải làm. Tổng giám mục Toulouse, đức Astros, gửi qua Roma một bảng kê 50 sai lầm về thần học trong các bản văn của Lamennais. Nhiều giám mục cấm đọc báo L'Avenir. Ðể đi ra khỏi những bế tắc này, Lamennais đã quyết định làm một cuộc vận động vừa ngoạn mục vừa vụng về. Cùng với Lacordaire và Montalembert, Ông đi qua Roma. Phải chăng họ đinh ninh đức Giáo Hoàng sẽ cho họ có lý và chống lại các giám mục Pháp và chống lại tư tưởng của các chính phủ âu châu đang chạy theo thuyết của Metternich? Còn lúc nào thuận lợi hơn để khoa trương với giáo hoàng những việc làm bảo vệ tự do cho bằng lúc mà nước của Giáo Hội đang bị nhóm cách mạng tự do tấn công! Lamennais, được tiếp đón cách lạnh nhạt, đã phải trở về đầu tháng 7.1832, không được việc gì hết. Sau cùng bản tuyên cáo chờ đợi đã đến qua thông điệp Mirari Vos, ban hành ngày 12.8.1832. Văn kiện không nêu tên Lamennais, nhưng đã kết án, giữa bao sai lầm khác, những luận đề mà L'Avenir từng bênh vực: Tự do báo chí, tách biệt giữa Giáo Hội và Quốc gia. Ban đầu Lamennais tỏ ra tuân phục. Nhưng một sử gia (6) đã ghi chú cách tế nhị “Một người đã hoài nghi lý trí của mỗi người, cũng có thể nhận ra rằng người ta đã hoài nghi lý trí của mình”. Mọi phẫn nộ chèn ép trong tâm trí ông, sau cùng đã đổ vỡ ra trong cuốn “Lời nói của một người có niềm tin” (Les paroles d'un croyant). Với lối hành văn của sách Khải Huyền, tác giả mời gọi các dân tộc bị ức hiếp nổi dậy nhân danh Phúc Âm. Ðức Grégoire vội vã lên án cuốn sách này - libellum mole quidem exiguum, pravitate tamen ingentem (cuốn sách ít giá trị nhưng lại có nhiều điều xấu xa). Lần này, thuyết “lẽ phải thông thường” và, kèm vào đó, thuyết cổ truyền cũng bị kết án nữa (Singulari nos, 25.7.1834). Bị kìm hãm trong sự kiêu căng, Lamennais đã dứt khoát bỏ Giáo Hội. Nhưng luồng tư tưởng của thuyết ”tự do công giáo” phát sinh từ L'Avenir không mai một. Nhiều ít đã thay đổi, nhiều ít đã khôn khéo biến dạng, nó vẫn tiếp tục hướng dẫn những người công giáo từng mơ ước hoà giải Giáo Hội với “cái xã hội” do Cách Mạng khai sinh. 

 Sau nhiều tiểu luận, cuốn “Triết học Kitô giáo” (La Philosophie du Christianisme) của Bautain đã được xuất bản năm 1835. Tác giả có tham vọng trình bày thần học kitô giáo như một triết học duy nhất có thể thỏa mãn mọi ước vọng và suy tư của con người thời đại. Như Bonald và Lamennais, lại theo khuynh hướng của Kant, Bautain lượng giá rằng: Tự gốc rễ, lý trí hoàn toàn bất lực, không thể đạt tới một chủ đích siêu hình nào. Ðức tin vào Chúa Giêsu-Kitô, Ngôi Lời của Thiên Chúa, nguồn duy nhất về chân lý, cung ứng cho chúng ta cái khả năng căn bản là biết dùng lý trí tự nhiên đạt tới một quan niệm hữu lý về thế giới và về định mệnh của thế giới. Nhưng hệ thống tư tưởng của Bautain mà người ta gọi là “thuyết duy tín” (fidéisme), lại có nguy cơ giảm thiểu tối đa sự góp phần của lý trí trong tiến trình của hành động đức tin. Giám mục Strasbourg đã lên án gay gắt chủ thuyết đó. Tuy nhiên nhờ thái độ tuân phục toàn hảo về các chỉ thị của Toà Thánh, Bautain đã không bị quyền giáo huấn Roma công khai lên án. Như vậy, cắt bỏ những quan điểm bị phi bác, dần dần người ta đã đưa ra được một “trung tuyến hòa giải” (une ligne moyenne de conciliation) giữa đức tin và lý trí, như là công đồng Vatican I về sau đã định tín.

 Phải nói thật, các nhà báo và độc giả của họ không thiết gì đến những vấn đề thuộc phạm vi triết lý. Bấy giờ, vấn đề làm tốn bút mực hơn cả chính là bảo vệ tôn giáo, bênh vực hàng giáo sĩ và các cha dòng Tên. Khoa minh giáo không hề được đổi mới tí nào. Người ta thường trách khoa minh giáo là hầu như chỉ lo tấn công Voltaire, Rousseau và nhóm Bách Khoa, và chỉ chạy theo các đối thủ trên lãnh thổ riêng của họ. Bởi vì phong trào “vô tín ngưỡng” được trang bị bởi chính kho tàng tư tưởng của thế kỷ XVIII. Từ 1817 đến 1824, 316.000 ấn bản các tác phẩm của Voltaire được tung ra bán và 240.000 ấn bản tác phẩm của Rousseau. Tổng cộng lại những ấn bản của các tác giả vô tín ngưỡng lên tới 2.741.000 cuốn (7). Ðiều mà người ta có lý để phiền trách khoa minh giáo, chính là trong tư tưởng cũng như trong cách trình bày, khoa minh giáo quá trung thành với tình cảm tính và với khoa hùng biện lãng mạn (Lacordaire là thí dụ tiêu biểu), cũng như với chiến thuật công kích nhục mạ quá đáng (theo kiểu Lamennais). Một khuyết điểm khác của văn chương tôn giáo là thường quá bị ô nhiễm chính trị. Ðây là đặc tính chung của văn chương Pháp thời bấy giờ. Bất cứ vấn đề nào có hệ đến tương quan giữa Giáo Hội và Quốc gia, nhất là vấn đề độc quyền đại học, đều trở thành đề tài bút chiến không cùng. Ngay chính giữa hàng giáo sĩ, các giáo sĩ pháp-giáo (gallican) và các giáo sĩ “bênh quyền giáo hoàng” (ultramontains), luôn nói xấu và chửi rủa nhau tàn tệ.

 Chính trong cái viễn tượng này mới hiểu rõ và cắt nghĩa ra được những cơn bão tố nổi dậy từ công trình cải tổ phụng vụ của Dom Guéranger. Nhà phục hưng dòng thánh Biển Ðức tại Pháp xuất bản năm 1840, cuốn đầu tiên trong bộ “Quy chế phụng vụ” (Institutions Liturgiques) và năm sau, cuốn đầu tiên trong bộ “Năm phụng vụ” (Année liturgique). Ý hướng của ngài đáng khen vì như ngài viết: “Ðã từ lâu, người ta mải miết tìm kiếm tinh thần cầu nguyện và chính sự cầu nguyện trong những cuốn sách chứa đầy những tư tưởng đáng ngợi khen thật sốt sáng, nhưng là những tư tưởng của loài người. Của ăn này trống rỗng, bởi vì nó không dẫn đến việc cầu nguyện của Giáo Hội, nó cô lập thay vì kết hợp người ta với Chúa”. Nhưng như người ta thấy ngay trong câu vừa trích dẫn, Guéranger dùng phương pháp tấn công để thuyết phục! Hơn thế, khi công kích chống lại các phụng vụ địa phương đã có trong các giáo phận Pháp từ thế kỷ XVII và XVIII, ngài thường đi quá giới hạn, va chạm đến lòng tự ái và tính mẫn cảm của các giáo sĩ thuộc khuynh hướng pháp-giáo. Nhiều giám mục đã viết bài bênh vực danh thơm của các vị tiền nhiệm và đặc quyền của các ngài trong vấn đề phụng vụ. Trong cuộc bút chiến đa diện vừa tôn giáo vừa chính trị này, người ta bỏ quên khía cạnh mục vụ, đang khi mục vụ mới là điểm phải quan tâm.

 Bị ám ảnh bởi cuộc tranh đấu chống lại ý thức hệ duy tâm của thế kỷ XVIII, bị lôi kéo theo tinh thần của thời đại, chỉ để ý đến chính trị mà quên những vấn đề xã hội, hàng giáo sĩ pháp không nhận ra tầm quan trọng sống còn trong tương lai của những vấn đề mà việc khai sinh một nền văn minh kỹ nghệ mới đặt ra. Môn kinh tế chính trị xem ra còn quá lạ lẫm đối với sứ mệnh của các ngài. Dĩ nhiên, các ngài cũng nhận thấy nếp sống khốn cùng của giới thợ thuyền, nhất là vấn đề thoái hóa của kitô giáo. Từ 1823, Lamennais đã tố cáo việc bóc lột lớp dân vô sản bằng những lời nóng bỏng :”Chính trị tân tiến chỉ coi dân nghèo như một cái máy lao động, họ chỉ cần thu thật nhiều lợi tức trong một thời gian hạn định... Những người nghèo ấy có tự do không? Phải bình thản nói rằng “không”! Những con người bạc mệnh ấy không tự do... “Nhu cầu cuộc sống của họ lệ thuộc vào chúng ta, nhu yếu của đời sống biến họ thành nô lệ của chúng ta”. Nhưng sau khi lên giọng như vậy, nhà đại văn hào lại trở về với triết lý và chính trị của ông. Trong những xáo trộn xã hội bùng nổ tại Pháp, dưới thời Louis-Philippe, người ta chỉ nhìn thấy những vụ nổi dậy chống chính quyền. Những phương dược người ta đưa ra xoa dịu chỉ là những hoạt động bác ái cổ truyền: Kêu gọi lòng quảng đại của người giầu và khuyến khích sự nhẫn nhục chịu đựng của dân nghèo. Chỉ mấy giám chức biết can đảm nghĩ đến việc đặt lại vấn đề trật tự xã hội tư bản: Belmas và Giraud ở Cambrai, Fayer ở Rouen, Bonald ở Lyon, Affre ở Paris.

 Tại sao có “sự mù loà” tập thể như vậy? - Xin thưa: Các giám mục xuất thân từ các gia đình quý phái, từ nếp sống phong lưu, lại hưởng thụ một nền giáo dục đóng kín, không thể biết đến cái hiện tượng lớn lao đang manh nha dưới mắt mình... Ðó cũng là tình trạng của phần lớn những người cầm quyền đồng thời với các ngài. Người ta ngỡ ngàng hơn khi thấy các giám mục không thức tỉnh trước bầu khí sôi động của các ý thức hệ xã hội lưu hành trong nước Pháp sau 1830.

 May thay, một vài linh mục, một vài giáo dân ý thức vấn đề và cố gắng bù đắp lại sự thiếu sót của hàng giáo sĩ cao cấp. Những tác phẩm của họ, mới đây đã được cứu vãn không bị khoa biên soạn lịch sử quên lãng nữa, (8) là nguồn gốc cho một luồng tư tưởng vĩ đại của học thuyết xã hội công giáo tân tiến. Vả lại trong các tác phẩm ấy, hành động đã đi trước tư tưởng và tỏ ra thật phong phú. Trong phạm vi tư tưởng hay lý thuyết, mấy nhân vật sau đây đáng được ghi danh: Charles de Coux chủ bút nhật báo L'Avenir, về sau là giáo sư kinh tế chính trị của đại học Louvain, đả kích hệ thống chính trị “muốn gia tăng mãi cảnh khốn cùng của dân nghèo và tập trung tài sản vào tay một số nhỏ gia đình”. Tử tước Alban de Villeneuve-Bargemont, quận trưởng miền Bắc dưới thời Charles X, hốt hoảng trước cảnh cơ cực của dân thợ dệt vải tỉnh Lille, đã xuất bản cuốn “Luận về khoa kinh tế chính trị kitô giáo” (Traité d'économie politique chrétienne) năm 1834, trong đó ông tốL cáo sự thoái hóa về luân lý do văn minh kỹ nghệ gây nên và kêu gọi sống công bằng và bác ái. Philippe Buchez, cựu đảng viên đảng Cabonaro (đảng bí mật), cựu đảng viên xã hội phái Simonien (Saint-Simonien), trở lại sau 1830 trong một giáo hội công giáo hơi thủ cựu, đã lớn tiếng kêu gọi người kitô giáo hưởng ứng việc cải tổ các cơ cấu xã hội kinh tế và chính trị: Nhờ lời ông cổ động và những bài báo ông viết, ông đã gây được một nhóm đông linh mục và giáo dân biết làm việc chung với nhau. Sau cùng, Fredéric Ozanam, ngừơi đã dùng cái ghế giáo sư sử học tại đại học Sorbonne để bênh vực Giáo Hội, dấn thân hết mình vào hoạt động bác ái (10), và chỉ trích gay gắt chủ trương tự do kinh tế như “một học thuyết ô nhục” chỉ biết thu gọn cuộc sống vào việc tính toán ăn lời. “Vấn đề xáo động thế giới hôm nay... chính là cuộc tranh đấu giữa những người không có gì và những người có quá nhiều... Ðể tái lập trật tự, bác ái không đủ, bởi bác ái xoa dịu vết thương mà không khử trừ được những roi đòn đã gây nên vết thương”. Vì thế phải nhấn mạnh đến đức công bằng. Phải điều hoà thị trưởng nhân công bằng thiết lập các hiệp hội công nhân và bằng sự kiểm soát nghiêm chỉnh của Giáo Hội.

 Quả thật, việc làm của những người tiên phong về học thuyết xã hội kitô giáo này thật hữu ích. Cách chung, người ta thích đan cử danh tánh của họ mỗi khi nói về thái độ của dân thợ Paris đối với hàng giáo sĩ vào thời cách mạng 1848, thái độ ấy tử tế, khác với thái độ của những nhà cách mạng 1830. Phải nói thật, tâm tình tôn giáo tiềm tàng trong học thuyết xã hội lãng mạn và tiền duy vật không tưởng (utopique prémarxiste), đã có ảnh hưởng phần nào trong thái độ tử tế ấy. Nhưng để có sự gặp gỡ, trước tiên đôi bên, giáo sĩ và thợ thuyền, phải chìa cho nhau những bàn tay huynh đệ. 

 Vương quốc Bỉ xem ra là mảnh đất thuận lợi cho tư tưởng tôn giáo đua nở: sánh với giáo sĩ Pháp, giáo sĩ Bỉ ít phải đau khổ vì những hậu quả của Cách Mạng; họ có một lớp người công giáo trung lưu vừa đông đảo vừa học thức; có sự tiếp xúc thật khích lệ của những luồng trí thức Ðức và Pháp; sau 1815, có một chế độ tự do báo chí nhất trên cả Châu Âu. Tuy nhiên, dưới chế độ của người Hoà Lan, các ấn phẩm công giáo, bằng tiếng Pháp cũng như bằng tiếng Hoà Lan, chỉ ở mãi trình độ bình dân với những tập sách nhỏ về lòng mộ đạo và minh giáo. Từ 1815, các học thuyết cổ truyền đã cổ súy một nhóm giáo dân làm việc quanh Henri de Mérode. Về sau, vì muốn hiệp nhất với những người phái tự do, họ đã chạy theo tư tưởng của Lamennais và trường phái của báo L'Avenir trong những vấn đề tương quan giữa Giáo Hội và Quốc gia. Giữa người công giáo tự do Pháp và Bỉ đã có một “sự thẩm thấu” đặc biệt đến nỗi đôi khi khó lượng được mọi cường độ của những ảnh hưởng hỗ tương.

 Dầu sao, công trình phục hưng đại học Louvain (1834-1835) đã đánh dấu một hoạt động trí thức độc lập tại Bỉ. Kể từ 1840, đại học có 460 sinh viên. Việc giảng dạy triết học nổi tiếng nhờ Ardold Tits và Casimir Ubags. Thuyết lý của họ về những ý tưởng thiên bẩm là dấu chỉ sự bành trướng của thuyết cổ truyền. Cơ quan ngôn luận của trường phái này là tờ “Nguyệt San Công Giáo” (Revue Catholique), phát hành từ 1843. Nổi tiếng về Ðông Phương Học có Jean-Théodore Beelen, tác giả cuốn Crestomathia rabbinica et chaldaica (1841-1843), công trình nghiên cứu xuất sắc về các ngữ hệ Sémit. Ông Henri Waterkein, phó viện trưởng Ðại Học, đã can đảm trình bày vấn đề về “Ðịa chất học trong những tương quan của nó với các chân lý mạc khải” (De la Géologie dans ses rapports avec les vérités révélées). Ðược chính phủ giúp đỡ tài chánh, năm 1837, các cha dòng Tên đã có thể in lại tại Bruxelles các tác phẩm viết bằng tiếng hòa lan, bắt đầu bằng một loạt các “Văn kiện của Thánh nữ Têrêsa” (Acta Sanctae Theresiae), năm 1845. Hai cha dòng Tên phối trí công việc là Van Hecke và Van der Moere. Một trung tâm sinh hoạt trí thức khác bành trướng tại Liège với tờ báo “Nhật ký về lịch sử và văn chương” (Journal historique et littéraire) do ông Pierre Kersten thành lập 1834.

 Giống như bên Ðức, đời sống trí thức tại Ý được khích lệ bởi một số các trung tâm văn hóa đã có lâu đời (11). Còn một thuận lợi khác, Ý là thủ đô của đạo công giáo. Phải nói thật, sự kiện này cũng có những bất lợi. Chẳng hạn, sự hấp dẫn của những chức vụ trong giáo triều đã hút hết các đầu óc giỏi giang của hàng giáo sĩ vào công việc quản trị. Rủi hơn nữa, tất cả những sản phẩm trí thức đều phải mang cái ách kiểm duyệt bần tiện mà tính cách độc tài của nó lại được bồi dưỡng bởi những dao động chính trị. Tại Roma, người ta sợ hãi mọi công trình đổi mới đến nỗi năm 1820, người ta đã từ chối không cho phép in thiên khảo luận về thiên văn học vì trong đó tác giả xác quyết như một định đề “Trái đất vận động quanh mặt trời”. Tuy nhiên đức Léon XII rất nhiệt tâm với việc phục hưng công trình nghiên cứu tôn giáo. Với sắc lệnh Quod divina Sapientia ra ngày 28.8.1824, ngài đã tổ chức lại toàn bộ việc giảng huấn cao cấp trong các tiểu quốc thuộc Roma, với hai đại học chính tại Roma và Bologne, năm đại học khác Perousa, Ferrare, Camerino, Macerata và Fermo. Năm 1824, Ngài đã giao cho các cha dòng Tên điều khiển Collegio Romano. Chính ở đây, cha Perrone dạy suốt gần 50 năm, ngài để ý theo dõi các phong trào triết lý và thần học của Pháp và Ðức. Nhưng tại Roma, thật quá nguy hiểm nếu chạy theo những đường hướng ấy. Thực ra, ở Roma người ta chuộng môn minh giáo, dĩ nhiên là để bênh vực Toà Thánh, hơn môn giáo luật, phụng vụ, và đặc biệt hơn những công việc khảo cổ và nghiên cứu. Trong lãnh vực sau cùng này, cha Angelo Mai quản thủ thư viện Vatican, đã đọat được một vinh dự quốc tế: Nhờ việc khám phá ra phương pháp đọc được các chữ chép trên những mảnh da cũ đã bị xóa nhòa, cha tìm lại được một số các bản văn mà người ta tưởng là đã mất, của các tác giả cổ điển, của các Giáo Phụ, các văn hào byzantins. Ngài hiệu chính lại các ấn phẩm của Vatican, rồi kể từ 1828, ngài cho in lại những bộ sách nổi tiếng như “Classici scriptores ex codicibus vaticanis” (Các văn sĩ cổ điển trong các bộ sách của Vatican). Ðể thưởng công nhà bác học này, Ðức Grégoire XVI đã nâng ngài lên chức hồng y, đồng thời với cha Mezzofanti, một nhà ngữ học xuất chúng, vì như người ta quả quyết, cha nói được 40 thứ tiếng.

 Phải đi xa khỏi Roma để tìm thấy những nhà tư tưởng độc sáng. Antonio Rosmini-Serbati, linh mục gương mẫu, người sáng lập nhiều hội tôn giáo và viết đủ loại sách phong phú. Ngài sống trong ngôi nhà do ông bà để lại tại Rovereto, một tỉnh thuộc quyền cai trị của nước Áo. Trong khi đó Vincenzo Gioberti, người miền Piemont, là một thiên tài còn uyên bác hơn . Về vấn đề căn bản của trí thức, cả hai người ủng hộ những học thuyết tiếp cận với thuyết bản thể học. Theo Gioberti, trực giác nguyên khởi đạt tới Thiên Chúa là nguyên nhân đầu tiên, cũng một lúc với các vật hữu hạn và mối liên hệ giữa Ngài với vạn vật hữu hạn là việc sáng tạo. Hữu thể vô hạn tuyệt đối nội tại trong linh hồn, và đó là cái hấp dẫn đối với các linh hồn thần bí; nhưng liệu như vậy có nguy cơ rơi vào thuyết phiếm thần không? Rosmini đã phiền trách Gioberti điều đó, và để tránh nguy cơ này, trong cuốn “Hệ thống triết học” (Systema filosofico) cha đã đặt vào giữa chính Hữu Thể thần linh và tâm trí con người một ý niệm thiên bẩm về hữu thể lý tưởng, từ đó phát sinh mọi ý tưởng khác nhờ sự phân tích và cách áp dụng. Triết lý này được quảng diễn trong một tổng hợp đại qui mô, và đã thành công trong các chủng viện miền Bắc Ý. Nhưng triết lý này bị các nhà tân-kinh-viện phản đối dữ dội, coi như một tội ác chống lại Aristote. Chỉ mình đức Grégoire XVI, vì tình bạn, đã coi Rosmini như một linh mục thông minh nhất nước Ý, và đã kịp thời cứu ông khỏi bị kết án theo pháp luật.

 Ngoài những nước mà chúng ta vừa rảo qua, phần còn lại của thế giới công giáo cống hiến ít ỏi cho lịch sử thế kỷ những tư tưởng tôn giáo. Nước Áo có phân khoa thần học trong các đại học ở Vienne, Prague, Graz, Innsbruck, Lemberg, nhưng tư tưởng tôn giáo lại ở tình trạng suy nhược toàn diện. Vì ở đây mọi phát biểu trí thức có thể nói là “bị canh chừng tại gia”. Ðàng khác rất nhiều giáo sư đại học có một niềm tin chính thống khả nghi. Nước Balan công giáo nằm dưới ách thống trị của ngoại bang. Các sử gia dành hết thời giờ viết lịch sử Giáo Hội Balan, viết nhiều về đời sống khổ tu, nhưng không đặc sắc. Chỉ có một nhà bác học trổi vượt duy nhất là ông Ignace Holowinski, khoa trưởng phân khoa thần học Wilno, sau chuyển về Saint-Petersbourg, năm 1842. Ông có tinh thần nghiên cứu, một ngòi bút phổ thông về mọi vấn đề và một vốn trí thức thật rộng rãi. Tuy nhiên vấn đề ông lưu tâm nhất chính là lịch sử Giáo Hội thời sơ khai, như ông trình bày trong bộ 5 cuốn “Hành Hương Ðất Thánh” (Pélérinages en Terre Sainte) xuất bản 1841-1845.

 Nước Tây Ban Nha còn cằn cỗi về trí thức hơn nữa. Thật đáng tiếc! Vì chính tại đây, trước kia bừng chói nhiều luồng sáng. Một luồng gió cháy nám của thế kỷ XVIII đã thổi mạnh trên hàng giáo sĩ, sau đó là những cuộc xâm chiếm của ngoại bang, những chiến tranh nhân dân, vụ đàn áp theo pháp đình của vua Ferdinand VII, những lần bách hại phái tự do... Tất cả không cho Giáo Hội có cơ hội phục hưng. Cảnh nghèo nàn của giáo hội công giáo Tây Ban Nha được vớt vát phần nào nhờ một văn hào nổi tiếng là ông Jaime-Luciano Balmes (1810-1848), cho dù sinh quán của ông là Catalogne, một thành phố hoàn toàn xa biệt với tư chất người Tây Ban Nha. Mãi tới 30 tuổi ông mới bắt đầu viết, thế mà sau 8 năm, ông đã hoàn thành nhiều bộ sách về minh giáo, sử ký, và triết học. Tất cả gồm 32 cuốn. Cuốn “Triết học căn bản” (Filosofia fundamental) in năm 1846 làm sống lại triết học Thánh Thomas. Ðặc biệt cuốn “Giáo Hội Tin Lành đối chiếu với Giáo Hội Công Giáo và về những tương quan với văn minh Âu Châu” (El Protestantismo comparado con el Catolicismo en sus relaciones con la civilizacion europea) in năm 1842 được cả thế giới biết đến. Về các nước Mỹ Châu thuộc Tây Ban Nha thì tình trạng thảm não của Giáo Hội đủ cắt nghĩa sự im hơi lặng tiếng trong phạm vi trí thức.

 Văn chương công giáo tại các nước nói tiếng Anh, từ Hoa Kỳ cho đến các xứ thuộc địa khác của Anh, cốt yếu chỉ là minh giáo. Ðiều này rất tự nhiên trước mọi chèn ép của tin lành, và trong trách nhiệm ưu tiên là “bảo vệ giáo dân”. Hơn các nơi khác, tại đây các giám mục đứng hàng tiên phong: Ðức cha England tại Hoa Kỳ, các vị Ðại Diện Tông Toà Poynter và Milner, đức cha Wiseman bên Anh. Giữa các linh mục, trước hết phải kể đến John Lingard (1771-1851), người đã gây được nhiều ảnh hưởng trong các đại học của nước Anh qua cuốn “Cổ thời của Giáo Hội Anglo-Saxon” (Antiquities of the Anglo-Saxon Church) in 1806 và bộ “Lịch Sử Nước Anh” (History of England) viết từ 1819-1830. Ðiều thiếu sót hơi mâu thuẫn là ông không nói đến Tin Lành Anh Giáo, một “bà chủ” cạnh tranh và mưu lược của Giáo Hội Công Giáo.


 

Bài viết khác

    CHƯƠNG VIII B

    CHƯƠNG VIII A

    CHƯƠNG VII

    CHƯƠNG VI

    CHƯƠNG V

    CHƯƠNG IV

    CHƯƠNG III

    CHƯƠNG II

    CHƯƠNG I

    LỜI DẪN NHẬP PHẦN THỨ HAI

BÀI MỚI

  • Thông báo mục vụ hàng tuần
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ V MÙA CHAY - NĂM A - Ngày 26/03/2023
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ IV MÙA CHAY - NĂM A - Ngày 19/03/2023
  • Lá Thư Mục Vụ Tháng 03 - 2023 - Lm Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ III MÙA CHAY - NĂM A - Ngày 12/03/2023
  • Bìa : Báo Giáo Xứ tháng 02 năm 2023
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ II MÙA CHAY - NĂM A - Ngày 05/03/2023
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ I MÙA CHAY - NĂM A - Ngày 26/02/2023
  • Lá Thư Mục Vụ Tháng 02 - 2023 - Lm Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ VII THƯỜNG NIÊN - NĂM A - Ngày 19/02/2023
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ VI THƯỜNG NIÊN - NĂM A - Ngày 12/02/2023
  • Bìa : Báo Giáo Xứ tháng 01 năm 2023
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ V THƯỜNG NIÊN - NĂM A - Ngày 05/02/2023
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ IV THƯỜNG NIÊN - NĂM A - Ngày 29/01/2023
  • Lá Thư Mục Vụ Tháng 01 - 2023 - Lm Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf
  • LỜI CHÚA & SUY NIỆM - CHÚA NHẬT THỨ III THƯỜNG NIÊN - NĂM A - Ngày 22/01/2023
 Giáo xứ Việt Nam Paris : 38 Rue des Épinettes - 75017 Paris
(Entrée: 2 Villa des Épinettes) - Xem Bản đồ đến Giáo Xứ
website : http://www.giaoxuvnparis.org - email : giaoxuvnparis@gmail.com
Số Điện thoại liên lạc với các cha khi cần :
Cha Gilbert Nguyễn Kim Sang : 06 72 10 56 38 - Cha Gioan Vũ Minh Sinh : 06 28 92 07 71