Thống hối nội tõm
Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo 1430-1432.
Như các ngôn sứ thuở trước, lời Chúa Giêsu kêu gọi hoán cải và thống hối trước hết không nhắm đến những việc bên ngoài, « mặc áo vải thô, rắc tro trên đầu », giữ chay và khổ chế, nhưng đến hoán cải trong lòng, thống hối nội tâm. Nếu không có thống hối nội tâm, các việc làm bên ngoài sẽ vô hiệu và dối trá. Tuy nhiên, việc hoán cải nội tâm thúc đẩy người ta diễn tả thái độ ấy bằng những dấu hiệu khả giác, những cử chỉ và những việc làm của người thống hối (Ge 2,12-13 ; Is 16-17 ; Mt 6,1-6. 16-18).
Thống hối nội tâm là chuyển hướng triệt để toàn bộ đời sống, hết lòng quay lại, trở về với Thiên Chúa, đoạn tuyệt với tội lỗi, từ bỏ sự dữ, ghê tởm những hành động xấu xa đã làm. Đồng thời thống hối nội tâm cũng bao hàm ước muốn và quyết tâm thay đổi đời sống, với hy vọng vào lòng thương xót của Thiên Chúa và tin tưởng vào sự trợ giúp của ân sủng. Cuộc hoán cải trong lòng này đi đôi với sự đau buồn có sức cứu độ mà các giáo phụ gọi là animi cruciatus (tâm trí đau đớn) và compunctio cordis (tâm hồn hối hận) (CĐ Trentô : DS 1676 ; 1705).
Lòng người nặng nề và cứng cỏi, nên phải được Thiên Chúa ban cho một trái tim mới (Ed 36, 26-27). Hoán cải trước hết là công việc của ân sủng. Thiên Chúa làm cho lòng chúng ta quay về với Người : « Lạy Chúa, xin đưa chúng con về và chúng con sẽ trở lại với Chúa (Ac 5,21). Thiên Chúa ban cho chúng ta sức mạnh để bắt đầu lại. Chính khi khám phá ra tình yêu cao cả của Thiên Chúa mà lòng chúng ta bị chấn động vì thấy tội lỗi khủng khiếp và nặng nề, nên không dám phạm tội vì sợ xúc phạm đến Chúa và bị tách lìa khỏi Người. Lòng con người hoán cải khi hướng nhìn lên Đấng bị tội lỗi chúng ta đâm thâu (Ga 19,37 ; Dcr 12,10).
Từ khi Đức Kitô phục sinh, chính Chúa Thánh Thần « tố cáo thế gian về vấn đề tội lỗỉ (Ga 16,8-9), Người cho thấy thế gian đã không tin vào Đấng Chúa Cha cử đến. Cũng chính Chúa Thánh Thần, Đấng tố cáo tội lỗi, lại là Đấng Bảo Trợ (Ga 15,26) : Người ban cho lòng con người ân sủng để họ ăn năn và hoán cải (Cv 2,36-38)
Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo 1430-1432.
LỜI CHÚA :
Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van (Giô-en 2,12).
Lạy Chúa, xin lấy lòng nhân hậu xót thương con… Xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng, đổi mới tinh thần cho con nên chung thủy (Tv 50,3.12).