Tưởng nhớ Cha Gioan Baotixita LÊ Xuân Mầng
Lm Mai Đức Vinh
Cha Gioan Baotixita Lê Xuân Mầng sinh năm 1901, trong một gia đình nho học, tại xứ Cổ Vưu, thuộc giáo phận Huế. Lớn lên, trí khôn thông minh, văn hay, chữ tốt, cậu được cha sở sau là Đức Cha Lễ, cho vào chủng viện. Sau hơn mười năm huấn luyện, cha chịu chức linh mục năm 1941, cùng lớp với cha François Trần Thanh Giản hiện sống tại Paris. Sau biến cố 1975, Cha Mầng tị nạn tới Pháp năm 1978 và được giáo phận Aix en Provence đón tiếp. Cha làm phó xứ Miramas một thời gian vắn trước khi về nhà hưu dưỡng của các linh mục giáo phận. Ngài ở đây cho tới khi được Chúa gọi về, ngày chủ nhật lễ Phục Sinh, 27.3.2005, hương thọ 94 tuổi.
Lẽ an táng của cha Mầng được cử hành tại nhà thờ thánh Madeleine, trung tâm thành phố Aix-en-Provence, ngày thứ tư 30.3.2005 lúc 10g. Chủ lễ là linh mục Tổng đại diện thay mặt Đức Giám Mục, với 10 linh mục Pháp và hai linh mục Việt Nam (cha Thể và cha Vinh) đồng tế, cùng với nhiều giáo dân Việt Nam tại Aix-en-Procence hay từ Marseille lên. Xác ngài được an táng trong phần mộ dành cho các linh mục tại nghĩa trang của thành phố.
Về phía gia đình, có hai người cháu mà một là nữ tu dòng Notre Dame, từ Lyon tới. Chị ngỏ lời cám ơn Giáo phận đã đón tiếp cha Mầng. Chị cám ơn quý linh mục trong nhà dưỡng lão và quý nữ tu săn sóc cha Mầng, cũng như các linh mục và giáo dân cầu nguyện trong Thánh lễ.
Cha Gioan Baotixita đã từ biệt cõi thế, nhưng còn để lại nhiều cảm nghĩ tốt đẹp nơi các linh mục Việt Pháp, cũng như nơi nhiều giáo dân quen biết Ngài : Ngài là một linh mục nổi bật đức tinh vui vẻ, hồn nhiên, lạc quan. Tuy tuổi cao nhưng Cha luôn có giọng cười tươi trẻ, Cha dễ hòa đồng, dễ bắt chuyện với mọi người. Cha Mầng sống rất tình nghĩa với anh chị em Liên Tu Sĩ tại Pháp, cũng như tại Âu châu trong tổ chức USU (Ut Sint Unum). Khi còn sức khỏe, Cha rất trung thành với việc đi hội, Cha muốn gặp gỡ anh chị em để chia sẻ về đời sống thiêng liêng, về kinh nghiệm mục vụ. Tuổi cao, ít hoạt động mục vụ, nhưng Cha Mầng sẵn lòng khích lệ và nâng đỡ các linh mục khác.
Đây là kinh nghiệm của bản thân tôi. Tiếc là tôi không còn giữ những lá thư khích lệ của Cha. Tuy vắn nhưng rất xác đáng và tình nghĩa. Hôm nay dở lại danh sách các vị ân nhân của chiến dịch Sổ Vàng của Giáo Xứ, tôi thấy Cha Mầng đã giúp giáo Xứ năm lần (vào các năm 1982, 1989, 1995, 1996) tổng cộng số tiền là 2.200 Fr. Riêng với tờ Báo Giáo Xứ, cha Mầng là Trợ bút lâu năm. Không kể việc Cha trả tiền báo mỗi năm, Cha còn làm cho chúng tôi một bài thơ rất hay để ‘xin độc giả trả tiền’ với tiêu đề ‘Cần trợ giúp tờ báo’. Lâu lâu chúng tôi đăng lại bài thơ này... Khi Báo Giáo Xứ mừng hai mươi năm tái bản, cha Mầng đã gửi thơ ‘Félicitations’, tặng 400 euros và bài thơ ‘Phải Khen’ họa lại bài ‘Nên Khen’ của Lương Nhi Tử :
PHẢI KHEN,
Chẳng biết thì thôi, biết phải khen !
Được như vậy đó, há đơn hèn !
Tin Mừng phục vụ, điều cùng đích.
Chân lý giãi bầy, việc trước tiên,
Báo chí kiện toàn, lòng vẫn nhớ,
Nguyệt san nâng đỡ, dạ nào quên !
Chung tay, góp sức, đầy thành quả,
Độc giả xa gần, thấy phải khen.
Đức tính vui tươi và tình bác ái huynh đệ của Cha Mầng, chắc chắn phát sinh từ lòng đạo sâu xa, từ lòng yêu mến Giáo Hội thấm thiết của Cha. Tất cả những đức tính những đức tính tự nhiên và siêu nhiên của Cha đã tạo nên ‘linh đạo’ riêng của Cha, mà chúng ta có thể đọc thấy trong các vần thơ đơn sơ của Cha. Chúng ta biết, Cha Mầng đã xuất bản ba tập thơ tiếng việt mang tựa đề «THƠ LÊ XUÂN MẦNG » (1990, 1991, 1992) và một tập thơ bằng tiếng Pháp «POÈMES LÊ XUÂN MẦNG » (1994). Về nội dung của bốn tập gồm 347 bài, được chia thành 6 chủ đề như sau :
Thần học tu đức : quãng 45 bài, phần lớn trong tập 1 (1990). Sau đây là bài ‘Alleluia, Alleluia’ :
Chúa đã sống lại,
Toàn thắng tử thần,
Tin mừng dọi mãi,
Khắp cả gian trần.
Khải hoàn là lẽ tối cần
Cho Ngài thể hiện trọn phần cứu tinh.
Chúa đã phục sinh,
Vượt trên sự chết,
Nền tảng đức tin,
Muôn đời bất diệt !
Một lòng cương quyết theo Ngài,
Hết nơi khổ lụy, tới Đài vinh quang.
Đức Mẹ và các Thánh, quãng 40 bài, phần lớn trong tập 1 và 4 (1990, 1994). Sau đây là bài ‘Mẹ là ai ?’
Mẹ là trinh nữ Israel,
Dưới đất, trên trời, phải ngợi khen,
Bởi Mẹ đã sinh Vị Cứu Thế,
Mà đời sống Mẹ rất đơn hèn !
...
Mẹ là Mẹ thật của loài người,
Từ đỉnh Calva Mẹ nhận lời,
Chúa đã trối trăng giây phút ấy,
Chỉ còn đợi, thấy Mẹ trên Trời.
Yêu mến Giáo Hội, Đức Thánh Cha và các Giám Mục, quãng 26 bài, phần lớn ở tập 2 và 4 (1992, 1994). Sau đây là bài ‘Mừng Đức Cha Hoàng Văn Đoàn’ :
Đa văn, bác học, tiếng đồn xa,
Minh đức,chiếu soi khắp mọi nhà,
Thánh hóa con dân, người bốn cõi,
Tổ Tiên nở mặt với sơn hà.
Đề tặng anh em linh mục, tu sĩ, ân nhân, con cháu, thân quen, chừng 142 bài, tản mát trong bốn cuốn, nhất là trong cuốn 1 (1990). Sau đây là bài ‘Cháu Châu khấn dòng’ tức là nữ tu Rosalie, dòng Đức Bà Truyền Giáo :
Ra đi, từ độ thiếu thời,
Ong bay, bướm lượt, mặc đời đam mê !
Sớm hôm, mến Chúa một bề,
Ai mà thấu triệt thỏa thuê lòng nầy !
Lần theo Anh Dạng của Thầy,
In sâu vào dạ, tháng ngày gẫm suy,
E dè thực hiện từng ly !
Đầu xuân mới, cấm phòng, phong cảnh thiên nhiên, biến cố đặc biệt... gồm 105 bài tản mát trong cả bốn tập. Xin trích lại đây một bài vắn, ‘Fête du Tết’ :
Célébrant notre Tết,
Nous voici réunis,
Entourés gentiment,
Des voisins, des amis,
A la joie de ce jour,
Je redis quelques mots :
Qui gravent forcément,
Des Souhaits les plus beaux !
Cho đến 80 tuổi, Cha Lê Văn Mầng vẫn giữ được phong độ yêu lạc quan, vui sống, yêu thi phú, như lời thơ trong bài ‘Thượng Thọ’ (1911-1991) :
Tám mươi tuổi trọn, lạ lùng thay !
Ai ngờ Ông ni sống tới rày !
Đoạt chữ Bát -Tuần, ghi Thượng -Thọ !
Sớm chiều Thi-Phú quá mê say !
Đồng thời Cha Lê Xuân Mầng luôn ấp ủ một tâm tình tạ ơn, hy vọng và phó thác đối với Chúa. Chức linh mục là con đường Cha quyết đi cho đến khi, đến giờ Chúa gọi, Cha luôn sẵn sàng đáp lại. Dưới đây là những vần thơ trích lại từ bài ‘Tạ Ơn’ của Cha :
Mầng chi hơn Kim Khánh – Linh mục !
Ấy Chúa thương ! Hạnh phúc vô ngần !
Biết lấy gì tỏ dạ Tri Ân,
Âu chỉ biết chân thành cảm tạ !
Ôi ! Lạy Chúa, Phước lành nhiều quá !
Bao Thánh-Lễ con đã dâng lên !
Bao Ơn-Sủng dào dạt triền miên !
Chúa tuôn xuống thường xuyên không ngớt !
.....
Tràn Hy-Vọng, con xin Phó-Thác,
Suốt đời dài Linh-Mục tới nay,
Lúc nào đây, Chúa gọi, ai hay !
Con sẵn đợi Giờ-Ngày-Chúa-Đến !
........
Vì thế đời sống linh mục, tận hiến và mục vụ của Cha Gioan Baotixita Lê Xuân Mầng có thể tóm gọn trong hai câu thơ la tinh mà Cha in vào trang cuối mỗi Tập Thơ của Cha như sau :
Non mihi, Domine, non mihi !
Sed, Nomini Tuo da Gloriam !
Chúa ơi! quyết chẳng cho con !
Nhưng, cho Danh Chúa Sáng Luôn ! Thôi mà !